Doanh số bán vũ khí của Hàn Quốc đã tăng lên hơn 17 tỷ USD vào năm 2022. Ảnh minh hoạ: EPA-EFE
Theo Bộ Quốc phòng Hàn Quốc, doanh số bán vũ khí của Hàn Quốc đã tăng lên hơn 17 tỷ USD vào năm 2022 từ mức 7,25 tỷ USD của năm trước đó, trong bối cảnh các nước phương Tây đua nhau trang bị vũ khí cho Ukraine và căng thẳng gia tăng ở các điểm nóng khác.
Thương vụ vũ khí với Ba Lan - thành viên chủ chốt của NATO - là hợp đồng lớn nhất của Seoul tính đến nay. Hợp đồng bao gồm hàng trăm bệ phóng tên lửa Chunmoo, xe tăng K2, pháo tự hành K9 và máy bay chiến đấu FA-50. Giá trị cùng với số lượng vũ khí liên quan đã khiến hợp đồng này trở nên nổi bật ngay cả khi so với những nước xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới.
Giới chức Hàn Quốc và Ba Lan cho biết quan hệ đối tác giữa hai bên sẽ giúp họ chinh phục thị trường vũ khí châu Âu, thậm chí là vượt ra ngoài cuộc chiến ở Ukraine, nhờ Hàn Quốc có khả năng cung cấp vũ khí chất lượng cao nhanh hơn so với các nước khác, còn Ba Lan lại cung cấp năng lực sản xuất và “cửa ngõ” bán hàng vào châu Âu.
13 giám đốc điều hành công ty và quan chức chính phủ, bao gồm cả những người trực tiếp tham gia vào thỏa thuận, cho biết hợp đồng này cung cấp một kế hoạch chi tiết về việc sử dụng các quan hệ đối tác công - tư để mở rộng phạm vi hoạt động của Seoul, cũng như tham vọng trở thành một trong những nước xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới.
“Cộng hòa Séc, Romania, Slovakia, Phần Lan, Estonia, Latvia, Litva và những nước khác từng nghĩ chỉ mua sản phẩm quốc phòng ở châu Âu, nhưng giờ đây, họ biết rõ có thể mua với giá thấp và được giao hàng nhanh chóng từ các công ty Hàn Quốc”, Giám đốc của tập đoàn Hanwha Aerospace Oh Kyea-hwan, người tham gia ký thỏa thuận với Ba Lan, cho biết.
Các công ty Hàn Quốc không tiết lộ đơn giá vũ khí, thường được bán theo phương tiện hỗ trợ và phụ tùng thay thế.
Theo nghiên cứu của NH Research&Securities, Hanwha Aerospace đã chiếm 55% thị phần lựu pháo toàn cầu - con số này sẽ tăng lên khoảng % nhờ thỏa thuận với Ba Lan.
Ông Lukasz Komorek, Giám đốc Văn phòng Dự án Xuất khẩu tại Tập đoàn Vũ khí Ba Lan (PGZ), cho biết thỏa thuận trên đã thành lập liên doanh gồm các công ty Hàn Quốc và Ba Lan để chế tạo vũ khí, bảo dưỡng máy bay chiến đấu và đặt nền móng để cuối cùng cung cấp cho các quốc gia châu Âu khác.
Quá trình đó sẽ bao gồm việc chế tạo vũ khí của Hàn Quốc tại Ba Lan. Dự tính, họ sẽ sản xuất 500 chiếc trong số 820 xe tăng và 300 chiếc trong số 672 lựu pháo tại các nhà máy Ba Lan từ năm 2026.
Ông Komorek nói: “Chúng tôi không muốn chỉ đóng vai trò là nhà thầu phụ, nhà cung cấp chuyển giao công nghệ và người mua. Chúng tôi vừa có thể tạo ra sức mạnh tổng hợp vừa sử dụng kinh nghiệm của mình để chinh phục thị trường châu Âu”.
Nhà phân tích quốc phòng Sash Tusa tại Agency Partners (Anh) nhận định rằng mặc dù cả hai nước trên đều có nền công nghiệp quốc phòng vững chắc, nhưng các kế hoạch dài hạn của họ sẽ gặp trở ngại. Ông tin rằng các “luồng gió” chính trị có thể thay đổi, làm giảm nhu cầu đối với các loại vũ khí như lựu pháo và xe tăng.
Ông Tusa cho biết ngay cả khi sản xuất và nhu cầu ổn định, các nước châu Âu có thể muốn ký thỏa thuận riêng với Hàn Quốc giống như những gì Ba Lan đã làm. Bởi vì, thỏa thuận hợp tác sản xuất có thể tạo ra việc làm và kích thích ngành công nghiệp.
“Nó có thể hiệu quả đối với một số quốc gia với khối lượng rất, rất thấp”, nhà phân tích này nói thêm về vấn đề bán vũ khí của Hàn Quốc do Ba Lan làm trung gian, đồng thời thảo luận về những thách thức mà hoạt động chung có thể gặp phải.
Xe tăng K2. Ảnh: Reuters
Giao hàng nhanh chóng
Tại một nhà máy của Hanwha Aerospace ở bờ biển phía nam của Hàn Quốc, sáu robot tự động khổng lồ và trên 150 công nhân đang sản xuất những chiếc K9 nặng 47 tấn dành cho Ba Lan.
Pháo tự hành sử dụng loại đạn 155mm tiêu chuẩn của NATO, có hệ thống điều khiển hỏa lực được vi tính hóa, được thiết kế để dễ dàng tích hợp vào mạng lưới chỉ huy và kiểm soát, đồng thời mang lại hiệu suất tương đương với các lựa chọn đắt tiền hơn của phương Tây. Các nước như Australia và Ấn Độ đều đang vận hành chúng.
Để đáp ứng nhu cầu, Hanwha Aerospace dự kiến bổ sung thêm khoảng 50 công nhân và nhiều dây chuyền sản xuất hơn. Giám đốc sản xuất Cha Yong-su cho biết robot xử lý khoảng 70% phần hàn trên một chiếc K9 và là chìa khóa để mở rộng công suất. Chúng hoạt động trung bình 8 giờ mỗi ngày nhưng có thể làm việc suốt ngày đêm nếu cần.
“Về cơ bản, chúng tôi có thể đáp ứng bất kỳ số lượng đơn đặt hàng nào bạn muốn”, ông Cha nói.
Các quan chức Ba Lan cho biết việc Hàn Quốc cung cấp vũ khí nhanh hơn hầu hết là một yếu tố đáng cân nhắc quan trọng. Lô hàng đầu tiên gồm 10 chiếc K2 và 24 chiếc K9 đã đến Ba Lan vào tháng 12/2022, chỉ vài tháng sau khi ký thoả thuận. Thêm ít nhất 5 xe tăng cùng 12 khẩu pháo khác cũng đã được chuyển giao kể từ đó.
Ông Oskar Pietrewicz, nhà phân tích cấp cao tại Viện Quan hệ Quốc tế Ba Lan cho biết ngược lại, Đức, một nhà sản xuất vũ khí lớn khác, vẫn chưa giao bất kỳ chiếc nào trong số 44 xe tăng Leopard mới mà Hungary đặt hàng từ năm 2018.
Chuyên gia này cho rằng sự quan tâm của các quốc gia đối với lời đề nghị từ Hàn Quốc có thể tăng lên khi xét đến năng lực sản xuất hạn chế của ngành công nghiệp quốc phòng Đức, vốn là nhà cung cấp vũ khí lớn trong khu vực.
Các giám đốc điều hành trong ngành công nghiệp vũ khí của Hàn Quốc nói rằng đó sẽ là một ưu điểm cho các khách hàng trong tương lai.
Các quan chức cho biết mối quan hệ chặt chẽ giữa quân đội Hàn Quốc và ngành công nghiệp vũ khí của nước này cho phép họ sắp xếp lại các đơn đặt hàng trong nước để nhường chỗ cho sản xuất xuất khẩu và mở rộng sản xuất tại cơ sở sản xuất công nghiệp hóa cao của đất nước.
Một giám đốc điều hành ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu cho biết: “Họ sắp xếp mọi thứ trong vài tuần hoặc vài tháng mà chúng tôi sẽ mất nhiều năm”.
Ông Cho Woo-rae, Phó Chủ tịch chiến lược và kinh doanh toàn cầu của Korea Aerospace Industries, cho biết căng thẳng liên tục xảy ra với Triều Tiên có nghĩa là các dây chuyền sản xuất quân sự của Hàn Quốc đang hoạt động, trong khi vũ khí của họ đã được phát triển, thử nghiệm và nâng cấp trong các tình huống áp lực cao.
Ông Kim Hyoung-cheol, Phó Giám đốc Cơ quan Quản lý Chương trình Mua sắm Quốc phòng (DAPA) cho biết Hàn Quốc đã quảng cáo vũ khí cho Ba Lan từ lâu, nhưng xung đột ở Ukraine đã làm Ba Lan quan tâm hơn.
Sau chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan vào tháng 5/2022 để khảo sát vũ khí của Hàn Quốc, cũng như cuộc gặp giữa Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol và người đồng cấp Ba Lan Andrzej Duda bên lề hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 6 năm đó, họ đã chuẩn bị sẵn sàng cho một thỏa thuận lớn tháng sau.
Là một điểm hấp dẫn khác, vũ khí của Hàn Quốc được thiết kế để tương thích với các hệ thống của Mỹ và NATO. Seoul là nhà cung cấp vũ khí lớn thứ ba cho NATO và các quốc gia thành viên, chiếm 4,9% lượng mua vũ khí, theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI). Con số này thua xa Mỹ là 65% và Pháp là 8,6%.
Liên doanh sản xuất
Các quan chức ở Seoul nói với Reuters rằng họ đã thuyết phục Ba Lan sản xuất vũ khí của Hàn Quốc ở đó để giúp việc giao hàng cho khách hàng châu Âu thuận lợi hơn.
“Chính phủ Hàn Quốc đang thúc đẩy ngoại giao quân sự và hợp tác quốc phòng để mối quan hệ với khách hàng có thể phát triển thành nhiều mối quan hệ đối tác chứ không chỉ là mối quan hệ giữa người bán-người mua”, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc tuyên bố.
Ông Oh cho biết Hanwha Aerospace đã vận hành các thỏa thuận chia sẻ công nghệ thành công ở Ấn Độ, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ. “Do đó, tôi không nghĩ có nhiều điều phải lo lắng”, ông nói.
Thỏa thuận vũ khí năm 2022 bắt đầu với việc các công ty Hàn Quốc ký thỏa thuận khung với chính phủ Ba Lan. Ông cho biết những công ty đó đã thành lập các tập đoàn với PGZ và các công ty con của PGZ - những công ty đã ký thỏa thuận cuối cùng với chính phủ Ba Lan.
Dấu ấn của thập kỷ
Trong năm qua, Hàn Quốc đã phóng tên lửa vũ trụ tự sản xuất trong nước đầu tiên, chứng kiến chuyến cất cánh đầu tiên của máy bay chiến đấu KFX được sản xuất nội địa, cũng như công bố các thỏa thuận trị giá hàng tỷ USD.
“Đối với hầu hết các quốc gia khác, đó sẽ là một dấu ấn trong cả thập kỷ. Chúng ta đã đánh giá thấp Hàn Quốc trong một thời gian dài”, một giám đốc điều hành tại một công ty quốc phòng châu Âu nói với Reuters.
Doanh số bán hàng của quốc gia này ở châu Á - chiếm 63% xuất khẩu quốc phòng từ năm 2018-2022 - diễn ra trong bối cảnh khu vực tăng cường xây dựng vũ khí do lo ngại về an ninh và sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc.
Hàn Quốc đang hợp tác phát triển máy bay chiến đấu KFX với Indonesia và các nhà lãnh đạo Ba Lan đã phát đi tín hiệu quan tâm đến dự án đó. Năm nay, Malaysia đã mua số FA-50 trị giá gần 1 tỷ USD. Và Seoul đang chạy đua để giành được hợp đồng trị giá 12 tỷ USD để cung cấp phương tiện chiến đấu bộ binh tiếp theo cho Australia.
Một nhà ngoại giao ở Seoul cho biết: “Các nước châu Á coi chúng tôi là một đối tác rất hấp dẫn cho các thỏa thuận quốc phòng vì chúng tôi đều tìm cách phòng ngừa trước những căng thẳng gia tăng. Chúng tôi là đồng minh của Mỹ, nhưng không phải Mỹ”.