Quang cảnh cảng Vladivostok, Nga, ngày 13/9/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Trang web về các vấn đề quân sự BulgarianMilitary.com ngày 15/9 đưa tin, cuộc xung đột Nga - Ukraine, bắt đầu từ năm 2022, đã tạo ra những tác động to lớn không chỉ về mặt quân sự mà còn về kinh tế đối với Moskva. Nguồn tin này dẫn ước tính của Janis Kluge, nhà nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc tế (SWP) của Đức, cho biết Nga đang gánh chịu thiệt hại khoảng 319 triệu USD mỗi ngày vì cuộc chiến. Con số này được tổng hợp dựa trên các số liệu tài chính nguồn mở và "bí mật" của Nga, cho thấy mức độ hao tổn nặng nề từ cuộc chiến kéo dài.
Một trong những yếu tố chính gây tổn thất cho Nga là chi tiêu quốc phòng tăng cao. Trong nửa đầu năm 2024, Nga đã chi 5,3 nghìn tỷ rúp (59 tỷ USD) cho các chi phí liên quan đến nhân sự và trang thiết bị quân sự, tương đương 29 tỷ rúp (319 triệu USD) mỗi ngày. Con số này không chỉ cao hơn 36% so với cùng kỳ năm 2023, mà còn là một minh chứng cho sự gia tăng chi tiêu quân sự đáng kinh ngạc kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu.
Chi tiêu quốc phòng của Nga đã vượt xa ngân sách cho nhiều lĩnh vực xã hội quan trọng. Chuyên gia Kluge chỉ ra rằng chi tiêu quân sự của Nga gấp rưỡi ngân sách dành cho hỗ trợ kinh tế quốc gia, gấp ba lần toàn bộ hệ thống giáo dục đại học, và gấp 18 lần ngân sách cho các dự án y tế quốc gia. Sự chênh lệch này cho thấy Nga đang tập trung nguồn lực tài chính khổng lồ vào cuộc chiến, trong khi các lĩnh vực xã hội khác bị giảm nguồn tài trợ đáng kể.
Đặc biệt, chi tiêu cho việc mua sắm vũ khí và trang thiết bị quân sự đã tăng mạnh. Mức tăng lên đến 54% so với năm 2023 và gấp đôi so với năm 2022. Điều này cho thấy Nga đang đối mặt với sự khan hiếm vũ khí và trang thiết bị, buộc phải chi tiêu nhiều hơn để duy trì năng lực quân sự trên chiến trường. Chuyên gia Kluge còn tiết lộ rằng các hệ thống vũ khí tiền tuyến đang được tăng cường chi tiêu bí mật, với hơn 1 nghìn tỷ rúp (11 tỷ USD) mỗi quý trong năm 2024.
Về nhân sự quân sự, Nga cũng phải đối mặt với những thách thức lớn khi số lượng binh sĩ tổn thất gia tăng. Để bù đắp lực lượng, Moskva đã phải tăng cường tuyển dụng tình nguyện viên và lính hợp đồng, dẫn đến chi phí cho nhân sự tăng hơn 25% so với năm trước và tăng đến 175% kể từ năm 2021.
Ngoài ra, Nga còn phải chi tiêu lớn cho hợp tác kỹ thuật quân sự với nước ngoài, đặc biệt là việc mua đạn dược và tên lửa từ một số quốc gia khác. Chỉ trong nửa đầu năm 2024, Nga đã tiêu tốn khoảng 270 tỷ rúp (29,7 tỷ USD) cho việc mua sắm này, thể hiện nhu cầu ngày càng lớn vào nguồn cung từ nước ngoài do thiếu hụt nguồn lực nội địa.
Ngân sách quốc phòng của Nga trong năm 2024 đã được đặt ở mức 10,8 nghìn tỷ rúp (119 tỷ USD), chiếm gần 30% tổng chi tiêu quốc gia. Tuy nhiên, theo ước tính của chuyên gia Kluge, chi tiêu thực tế có thể đạt đến 13,3 nghìn tỷ rúp (146 tỷ USD), tương đương gần 8% GDP của Nga. Đây là mức chi tiêu khổng lồ, đặt áp lực lớn lên nền kinh tế quốc gia.
Hiện Nga đang dựa vào thu nhập từ dầu mỏ và khí đốt để duy trì mức chi tiêu quân sự cao này. Tuy nhiên, giá dầu đang giảm, và dầu thô Ural của Nga đã giảm xuống dưới 60 USD mỗi thùng vào tháng 9/2024, giảm 18% so với tháng trước. Sự sụt giảm này khiến nguồn thu từ dầu mỏ gặp khó khăn, gây áp lực lên khả năng duy trì các nhu cầu tài chính quân sự mà không ảnh hưởng đến các lĩnh vực kinh tế xã hội.
Cuối cùng, khi giá dầu tiếp tục giảm và ngân sách bị thâm hụt, Nga có thể phải đối mặt với áp lực tài chính lớn hơn. Trong tình thế này, cả yếu tố tài chính và quân sự có thể khiến Moskva phải cân nhắc nghiêm túc hơn về việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột với Ukraine.