Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) Gary Gensler. Ảnh: Getty Images
Tình hình kinh tế Mỹ đã trở thành vấn đề hàng đầu của cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới. Từ các nhà phân tích cho đến người dân Mỹ bình thường đều cảnh báo về lạm phát, giá nhà và rủi ro liên quan đến khoản nợ liên bang 35,7 nghìn tỷ USD của Mỹ. Và lúc này, chuyên gia thị trường tài chính hàng đầu của quốc gia này còn cho biết có một mối đe dọa khác cần lo lắng.
Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ Gary Gensler đã cảnh báo rằng khoản tiền mặt 13 nghìn tỷ USD được giữ trong các ngân hàng nước ngoài có thể đe dọa sự ổn định tài chính của Mỹ và toàn cầu trong trường hợp cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 lặp lại, khiến phần lớn thế giới rơi vào cuộc suy thoái lớn kéo dài nhiều năm.
“Tôi muốn nêu bật một rủi ro bổ sung, mặc dù rủi ro này nằm ở lĩnh vực ngân hàng chứ không phải lĩnh vực phi ngân hàng. Liên quan đến tiền gửi ngân hàng, không chỉ có 20 nghìn tỷ USD tiền gửi trong các ngân hàng thương mại trong nước và tổ chức tín dụng. Còn có 13 nghìn tỷ USD ở nước ngoài tại các ngân hàng không phải của Mỹ. Nhiều khoản tiền gửi đô la ở nước ngoài này không được bảo hiểm. Chúng tôi đã chứng kiến căng thẳng trên các thị trường Eurodollar làm gián đoạn nền kinh tế trên toàn cầu, chẳng hạn như trong cuộc khủng hoảng năm 2008", Gensler cho biết trong bài phát biểu tại Washington vào thứ Ba. "Eurodollar" là thuật ngữ dùng để chỉ các khoản tiền gửi không được bảo đảm bằng đô la Mỹ tại các ngân hàng nước ngoài hoặc tại các chi nhánh ở nước ngoài của các ngân hàng Mỹ. Vì được giữ bên ngoài nước Mỹ, eurodollar không phải chịu sự quản lý của Hội đồng Dự trữ Liên bang, bao gồm cả các quy định liên quan đến yêu cầu dự trữ.
Ông Gensler cũng đề cập rằng các quỹ nước ngoài này đã khiến Cục Dự trữ Liên bang phải vào cuộc như một vị cứu tinh toàn cầu nhiều hơn một lần.
Trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Fed đã bơm hàng tỷ USD vào các ngân hàng nước ngoài để ngăn hệ thống sụp đổ. Năm 2020, Fed đã phải mua nhiều trái phiếu doanh nghiệp trong nước để ổn định thị trường trái phiếu đô la toàn cầu.
Vai trò của ngân hàng trung ương Mỹ như một bên cho vay quốc tế cuối cùng không chỉ là vấn đề của Mỹ. Các cuộc khủng hoảng và biến động toàn cầu đang buộc Mỹ phải cứu trợ các ngân hàng quốc tế và ổn định thị trường toàn cầu.
Theo báo cáo của Fed Atlanta, đợt mua sắm năm 2020 của ngân hàng không chỉ nhằm mục đích giúp các công ty Mỹ mà còn nhằm mục đích cứu hệ thống toàn cầu. Rủi ro ở đây là sự thống trị của đồng đô la Mỹ có thể gây tổn hại cho chính nước Mỹ khi các hệ thống tài chính nước ngoài bắt đầu sụp đổ.
"Mặc dù Cục Dự trữ Liên bang vận hành các đường dây hoán đổi thanh khoản của ngân hàng trung ương với một số ngân hàng trung ương được chọn, tôi tin rằng có thể có nhiều việc hơn cho những người như chúng tôi trong cộng đồng quản lý toàn cầu để đảm bảo khả năng phục hồi trên các thị trường Eurodollar ở nước ngoài", ông Gensler nói thêm, nhắc tới các biện pháp được Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ thực hiện sau năm 2008 để cải cách các quỹ thị trường tiền tệ và những căng thẳng đè lên chúng "trong cuộc chạy đua giành tiền mặt vào năm 2020" và suy thoái kinh tế thời đại đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đến hầu hết toàn cầu.
Bình luận của ông Gensler được đưa ra trong bối cảnh có những dấu hiệu cảnh báo rằng Mỹ có thể đang hướng đến suy thoái khi các nhà đầu tư và các quốc gia đổ xô đến vàng - một nơi trú ẩn an toàn đã được khẳng định trong thời kỳ kinh tế khó khăn, và khi các quốc gia Nam Toàn cầu (Global South) đang từng bước rời xa các tổ chức tài chính toàn cầu do Mỹ thống trị nhằm thực thi trật tự thế giới kinh tế và địa chính trị do Washington lãnh đạo.
Nợ quốc gia của Mỹ đạt 35,6 nghìn tỷ USD
Nợ quốc gia của Mỹ liên tục phá vỡ kỷ lục. Hiện tại, con số này là hơn 35,6 nghìn tỷ USD. Thâm hụt liên bang đã tăng vọt lên 1,8 nghìn tỷ USD trong năm tài chính vừa qua, do chi tiêu của chính phủ tăng trong bối cảnh áp lực kinh tế.
Thâm hụt gia tăng đang khiến Mỹ khó quản lý tài chính hơn, đặc biệt là khi lãi suất đang tăng. Lãi suất trung bình của khoản nợ đã tăng lên 3,35%, khiến chính phủ phải trả nợ nhiều hơn.
Khoản nợ này được chia thành hai loại chính: nợ do công chúng nắm giữ và nợ nội bộ chính phủ. Loại nợ do công chúng nắm giữ bao gồm trái phiếu mà các cá nhân, tập đoàn và chính phủ nước ngoài sở hữu. Nợ nội bộ chính phủ là số tiền mà chính phủ nợ chính mình, chẳng hạn như tiền nợ An sinh xã hội.
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), mức nợ công toàn cầu đang tiến gần đến 100 nghìn tỷ USD, trong đó Mỹ và Trung Quốc là những nước đóng góp nhiều nhất.
IMF đã cảnh báo rằng mức nợ cao là không bền vững và có thể dẫn đến hậu quả kinh tế toàn cầu lớn nếu không được quản lý đúng cách và nhanh chóng.