Bộ trưởng Tài chính Đức Christian Lindner phát biểu trong cuộc họp báo ở Berlin ngày 23/11/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Lindner cho biết: "Về ngân sách năm 2024, tôi đang giả định mức thâm hụt khoảng 17 tỷ euro. Để so sánh, tổng ngân sách liên bang là 450 tỷ euro". Quy mô của khoản thâm hụt sẽ quyết định liệu chính phủ có thể bù đắp bằng việc "thắt lưng buộc bụng" hay lùi chính sách "phanh nợ".
Nền kinh tế Đức đang phải đối mặt một cuộc khủng hoảng ngân sách khá nghiêm trọng sau khi Tòa án Tối cao nước này ra phán quyết cho rằng chính phủ của Thủ tướng Olaf Scholz đã vi phạm quy định nợ công khi chuyển gần 60 tỷ euro, vốn dành cho các hoạt động khắc phục tác động của đại dịch COVID-19 song chưa sử dụng, sang quỹ chống biến đổi khí hậu. Quyết định này đang làm đảo lộn kế hoạch chi tiêu của Chính phủ Đức cho tài khóa 2024.
Phát biểu trước Quốc hội Đức ngày 28/11, Thủ tướng Olaf Scholz cam kết liên minh cầm quyền sẽ làm việc “nhanh nhất có thể” để giải quyết cuộc khủng hoảng ngân sách. Tuy nhiên, chi tiết những giải pháp mà ông đề cập chưa mang lại sự tin tưởng cho dư luận nước này.
Chính sách "phanh nợ" của Đức được áp dụng từ năm 2009, dưới thời cựu Thủ tướng Angela Merkel, nhằm hạn chế thâm hụt ngân sách ở mức khoảng 0,35% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, chính sách này được miễn thực thi trong giai đoạn 2020-2022 để có thể gia tăng các khoản chi tiêu công khẩn cấp đối phó với cuộc khủng hoảng. Năm 2023, chính sách này được áp dụng trở lại và đây là lý do Tòa án Tối cao Đức không chấp nhận chuyển đổi mục đích sử dụng số tiền 60 tỷ euro nói trên,
Sau phán quyết của tòa án, chính phủ liên minh do Thủ tướng Olaf Scholz đứng đầu đã đình chỉ hầu hết các dự án được tài trợ thông qua Quỹ biến đổi khí hậu và “đóng băng” các khoản chi tiêu mới trong thời gian còn lại của năm 2023. Phán quyết trên của tòa án được cho là có thể tiếp tục tác động đến kế hoạch tài chính thậm chí cho đến năm 2027.
Đối mặt với cuộc khủng hoảng này, liên minh cầm quyền giữa các đảng Dân chủ xã hội (SPD), đảng Xanh và đảng Dân chủ tự do (FDP) đang tìm kiếm biện pháp ban hành tuyên bố “tình trạng khẩn cấp đặc biệt”, tạo cơ sở pháp lý để đình chỉ chính sách “phanh nợ” và có thể vay 40 tỷ euro bù đắp “lỗ hổng” 60 tỷ euro. Nếu thành công, đây sẽ là năm thứ tư liên tiếp Chính phủ Đức hoãn thực thi chính sách trần nợ công.