Ông Donald Trump phát biểu tại Milwaukee, Wisconsin, Mỹ, ngày 18/7/2024. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Theo Đài phát thanh Quốc tế Deutsche Welle của Đức ngày 14/1, ngay sau khi nhậm chức vào ngày 20/1 tới, Tổng thống đắc cử Donald Trump dự kiến sẽ ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp nhằm thực hiện các chính sách ưu tiên "Nước Mỹ trên hết", đặc biệt là về vấn đề nhập cư và thương mại.
Để đẩy nhanh việc thực thi chính sách, ông Trump sẽ sử dụng các sắc lệnh hành pháp - công cụ cho phép tổng thống ra chỉ thị mà không cần thông qua Quốc hội. Trong cuộc phỏng vấn với chương trình "Meet the Press" ngày 8/12/2024 vừa qua, ông Trump xác nhận sẽ ký rất nhiều sắc lệnh ngay từ ngày đầu tiên, tập trung vào các lĩnh vực kinh tế, năng lượng và đặc biệt là biên giới Mexico.
Tuy nhiên, theo Dan Mallinson, Phó Giáo sư chính sách công và hành chính tại Penn State Harrisburg, quyền lực của các sắc lệnh hành pháp có giới hạn. "Mặc dù có phạm vi rộng, bao gồm cả việc đóng cửa biên giới, nhưng nhiều sắc lệnh chỉ là bước khởi đầu cho quá trình ban hành quy định liên bang, có thể kéo dài nhiều năm", ông Mallinson nhận định.
Siết chặt chính sách nhập cư
Vấn đề nhập cư tiếp tục là ưu tiên hàng đầu của ông Trump. Ông dự kiến sẽ khôi phục chính sách "Ở lại Mexico", buộc người xin tị nạn phải chờ đợi ở Mexico trong thời gian xử lý hồ sơ. Đặc biệt, ông Trump tuyên bố sẽ tiến hành đợt trục xuất người nhập cư bất hợp pháp lớn nhất trong lịch sử Mỹ, bắt đầu từ những người có tiền án tiền sự.
Ngoài ra, ông Trump cũng muốn thắt chặt quy trình nhập cư hợp pháp bằng cách tăng độ khó và chi phí để có được giấy phép lao động, thẻ xanh và thị thực. Điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến lao động có tay nghề và sinh viên quốc tế.
Một trong những ưu tiên khác là chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh. Tuy nhiên, do nguyên tắc này được ghi trong Hiến pháp, việc thực hiện sẽ gặp nhiều thách thức pháp lý.
Áp thuế và điều chỉnh chính sách thương mại
Trong lĩnh vực thương mại, ông Trump đề xuất áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, với mức cao hơn dành cho Mexico, Canada và Trung Quốc - những đối tác thương mại lớn nhất.
Tuy nhiên, Giáo sư Mallinson cảnh báo rằng chính sách này có thể gây phản tác dụng: "Lạm phát là yếu tố giúp ông Trump giành chiến thắng, nhưng ông có thể nhanh chóng mất ủng hộ nếu các chính sách kinh tế làm tăng giá cả hoặc cản trở tăng trưởng".
Rút khỏi Hiệp định Paris và đẩy mạnh nhiên liệu hóa thạch
Về môi trường, ông Trump nhiều khả năng sẽ lặp lại quyết định rút Mỹ khỏi Hiệp định Khí hậu Paris như trong nhiệm kỳ đầu. Ông cũng dự kiến sẽ mở rộng khai thác dầu thô và khí đá phiến, đồng thời có thể ban hành các sắc lệnh làm chậm tiến độ các dự án năng lượng tái tạo.
Ân xá cho những người bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội Mỹ
Ông Trump đã công khai tuyên bố sẽ nhanh chóng ân xá cho hầu hết những người bị kết tội xông vào Tòa nhà Quốc hội Mỹ ngày 6/1/2021, kể cả những người bị buộc tội tấn công cảnh sát.
Theo Giáo sư Mallinson, ông Trump cần hành động nhanh vì cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ có thể làm thay đổi cục diện chính trị tại Quốc hội Mỹ. "Các tổng thống nhậm chức với cảm giác về nhiệm vụ và vốn chính trị đang nhanh chóng suy giảm. Ông ấy không thể tái tranh cử vào năm 2028, vì vậy mọi mục tiêu phải hoàn thành trong một nhiệm kỳ này", ông Mallinson nhận định.