Một cơ sở lọc dầu ở thị trấn Ras Lanuf, Libya. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay ở Libya, thành viên của Tổ chức các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), đã làm dấy lên lo ngại về nguy cơ hơn 1 triệu thùng mỗi ngày sẽ bị loại khỏi thị trường dầu mỏ thế giới. Tuy nhiên, giá dầu đã giảm gần 5% trong tuần này khi các nhà đầu tư chuyển sự chú ý sang kế hoạch bổ sung dầu ra thị trường của OPEC cùng các đồng minh, còn gọi là OPEC+, cũng như đà tăng trưởng chậm lại của các nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc.
Ông Hasnain Malik, Giám đốc bộ phận chiến lược vốn chủ sở hữu thị trường mới nổi và cận biên tại hãng phân tích dữ liệu Tellimer, nhận xét: "Giá dầu (được điều chỉnh theo lạm phát) hiện là cực kỳ rẻ. Điều này có thể thu hút các nhà đầu tư dài hạn vào các tài sản liên quan đến dầu mỏ. Nhưng trong ngắn hạn, tăng trưởng nhu cầu yếu và sản lượng gia tăng sẽ khiến giá dầu tiếp tục đi xuống".
Sản lượng dầu thô của Libya đã giảm hơn một nửa kể từ khi chính quyền ở miền Đông Libya tuyên bố đóng cửa mọi hoạt động sản xuất và xuất khẩu mỏ dầu của nước này, trong bối cảnh căng thẳng giữa chính quyền miền Đông và chính phủ được Liên hợp quốc (LHQ) công nhận tại Tripoli (miền Tây) tiếp tục gia tăng. Libya từng ghi nhận mức sản lượng khoảng 1,2 triệu thùng/ngày trước thời điểm chính quyền miền Đông ra lệnh phong tỏa các mỏ dầu.
Bế tắc chính trị bắt đầu xuất hiện vào tháng 8/2024 khi Hội đồng Tổng thống Libya tại Tripoli quyết định sa thải Thống đốc Ngân hàng Trung ương Libya (CBL) Sadiq Al Kabir. Điều này đã thúc đẩy các phe phái ở miền Đông, nơi nắm giữ phần lớn các mỏ dầu của Libya, quyết định đóng cửa toàn bộ hoạt động sản xuất dầu của Libya, đồng thời yêu cầu chính quyền ở miền Tây rút lại quyết định sa thải ông Al-Kabir. Ngày 4/9, Phái bộ Hỗ trợ Liên hợp quốc tại Libya (UNSMIL) thông báo hai phe đối địch tại quốc gia Bắc Phi đã đạt được đồng thuận về vấn đề bổ nhiệm một thống đốc mới cho CBL, đơn vị quản lý nguồn doanh thu dầu mỏ của Libya.
Bà Vandana Hari, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của hãng phân tích thị trường năng lượng toàn cầu Vanda Insights có trụ ở tại Singapore, đánh giá: "Yếu tố Libya không tạo ra nhiều rủi ro về nguồn cung. Nó thậm chí còn ít là yếu tố thúc đẩy giá dầu khi với các phe phái đối địch ở nước này thỏa hiệp về vấn để kiểm soát ngân hàng trung ương".
Giá dầu Brent đã giảm hơn 19% từ mức 91 USD/thùng ghi nhận vào tháng 4/2024, giữa lúc các dấu hiệu về nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc chậm lại xuất hiện và OPEC+ dự kiến sẽ dần nới lỏng mức cắt giảm nguồn cung tự nguyện 2,2 triệu thùng/ngày bắt đầu từ tháng 10/2024. Các nhà giao dịch cũng đang theo dõi chặt chẽ dữ liệu kinh tế của Mỹ và các tuyên bố từ Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) liên quan đến khả năng cắt giảm lãi suất.
Bà Hari nói thêm: "Sự phục hồi của giá dầu từ mức hiện nay phụ thuộc vào tâm lý kinh tế Mỹ, vì nó hầu như không có chỗ dựa nào khác. OPEC+ sẽ vẫn ở chế độ chờ đợi và theo dõi, ít nhất là cho đến cuộc họp chính sách sắp tới của Fed, dự kiến diễn ra vào ngày 17-18/9".
Chiến lược gia Giovanni Staunovo tại ngân hàng UBS (Thụy Sĩ) cho rằng thị trường đang "lo ngại quá mức" về lượng dầu bổ sung của OPEC+, nhấn mạnh rằng khối này có thể bổ sung nguồn cung ra thị trường hoặc dừng lại tùy theo các điều kiện của thị trường. Ông Staunovo cho hay Iraq (I-rắc), Kazakhstan và Nga có thể sản xuất ít hơn để bù đắp cho việc họ không tuân thủ hạn ngạch cắt giảm sản lượng theo thỏa thuận của OPEC+. Tháng trước, OPEC thông báo đã nhận được các kế hoạch cập nhật từ Iraq và Kazakhstan để bù đắp cho tình trạng sản xuất quá mức của các nước này trong giai đoạn từ tháng 1-7/2024, với tổng cộng 1,44 triệu thùng/ngày đối với Iraq và 699.000 thùng/ngày đối với Kazakhstan.
Ngân hàng đầu tư Morgan Stanley tháng trước đã hạ mức dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu trong năm nay xuống còn 1,1 triệu thùng/ngày, từ 1,2 triệu thùng/ngày được đưa ra trước đó, chủ yếu do đà tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế Trung Quốc. Morgan Stanley cũng hạ dự báo giá dầu Brent xuống mức trung bình 80 USD/thùng trong quý IV/2024, từ mức ước tính trước đó là 85 USD/thùng.