Lãnh tụ Cuba Fidel Castro phát biểu trước hàng nghìn người dân bên ngoài Văn phòng đại diện quyền lợi của Mỹ ở La Habana (Cuba) ngày 21/6/2004. Ảnh tư liệu: EPA/TTXV
Theo phóng viên TTXVN tại La Habana, trong bài viết tiêu đề “Lời cảm ơn đáng nhớ của Fidel” đăng tải trên tạp chí Bohemia ngày 11/9, nhà báo María Victoria Valdés Rodda đã thuật lại những hồi ức của cha mình - Đại sứ Cuba tại Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam Raúl Valdés Vivó - về chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch Fidel tới Việt Nam và vùng mới giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 9/1973).
Trong vòng tay của Bộ trưởng Quốc phòng Trần Nam Trung (Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam) tại bờ Nam sông Bến Hải, Chủ tịch Cuba lúc bấy giờ đã trút hết mọi cảm xúc dồn nén. Với hành trình vượt sông Bến Hải, Fidel đã trở thành nguyên thủ quốc gia nước ngoài đầu tiên và duy nhất đến thăm vùng mới giải phóng ở Quảng Trị giữa khói lửa chiến tranh.
Tại Quảng Trị, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã cùng Tổng Tư lệnh Fidel đi bộ khoảng 2 km giữa dòng người nồng nhiệt đón đoàn trên đường 9 - Thị xã Đông Hà giải phóng. Hai bên đường lúc đó còn nhiều xác xe tăng và pháo hạng nặng được mệnh danh “vua chiến trường” của quân Mỹ bỏ lại khi rút chạy.
Chiều hôm đó, Chủ tịch Fidel tham dự buổi mít tinh trên cao điểm 241 Tân Lâm - vốn là một căn cứ quân sự lớn mà Mỹ chiếm đóng và được giải phóng từ năm 1972. Sau bài phát biểu hùng hồn của ông, Chủ nhiệm Chính trị Sư đoàn 304 (Đoàn Vinh Quang) Đồng Ngọc Vân đã thay mặt cán bộ và chiến sĩ tặng lãnh tụ Fidel lá cờ truyền thống vinh quang của sư đoàn.
Vị Tổng Tư lệnh Cuba hãnh diện đón lấy rồi phất cao lá cờ trong tiếng tung hô vang dội của đồng bào và cán bộ, chiến sĩ dự buổi mít tinh. Tràn đầy niềm tin tất thắng, Chủ tịch Fidel nói: “Các đồng chí hãy mang lá cờ bách chiến bách thắng này cắm tại Sài Gòn”, “Hẹn gặp nhau tại Sài Gòn sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng”.
19 tháng sau, trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (tháng 4/1975), Sư đoàn 304 đã thực hiện được niềm tin toàn thắng của Chủ tịch Fidel: cắm lá cờ giải phóng trên nóc dinh Độc Lập, sào huyệt cuối cùng của chính quyền Sài Gòn. Người Việt Nam đã hứa và đã làm được điều đó.
Hình ảnh lãnh tụ Fidel vẫy lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, phía sau là hai chiếc xe tăng của quân địch được “trang bị tận răng” bị những chiến sĩ Việt Nam quả cảm bắt giữ, đã trở thành một khoảnh khắc đậm chất anh hùng ca.
Giữa hố bom, xác xe tăng, những bộ quân phục tả tơi, vỏ đạn và dây thép gai, nhà lãnh đạo của Cách mạng Cuba đã thực hiện được ước mơ trò chuyện cùng một đội quân huyền thoại, những người sẵn sàng hy sinh mọi thứ vì tự do. Chủ tịch Fidel càng thêm tin tưởng hòa bình và vinh quang sẽ đến với dân tộc này.
Ngay tại “Căn cứ Carroll” đã diễn ra một cuộc mít tinh đoàn kết ngoạn mục, mà 50 năm sau vẫn khơi dậy nhiều cảm xúc và lòng ngưỡng mộ đối với những người Việt Nam dường như rất đỗi đời thường. Chủ tịch Fidel chưa bao giờ nghi ngờ lòng dũng cảm của những người Việt Nam khi đối mặt với kẻ thù vượt trội về vũ khí và phương tiện. Ông hãnh diện khi trở thành “nhân vật chính” của một “chiến công” đáng nhớ mà hầu hết các chính khách trên thế giới đều không thể tưởng tượng được: trò chuyện với Sư đoàn 304 (Đoàn Vinh Quang) ngay tại cao điểm 241, nơi từng là căn cứ quân sự Cam Lộ bất khả xâm phạm của đế quốc.
Trở về từ chiến tuyến, vị lãnh tụ lịch sử của Cách mạng Cuba đã biểu dương lòng dũng cảm của những người không ngại hy sinh mạng sống để thực hiện ước mơ cao đẹp của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của cả dân tộc Việt Nam.
Nhà lãnh đạo Cuba xúc động: “Cảm ơn Việt Nam, ngàn lần cảm ơn! Cảm ơn những người đàn ông mà chúng tôi gặp trong rừng đang oằn mình tải đạn; cảm ơn những người phụ nữ gánh gạo trên vai; cảm ơn hàng ngàn cụ già đi mót hạt trong rừng nuôi bộ đội; cảm ơn những em nhỏ đốn măng cho bữa ăn tập thể ở ngôi trường không tường cũng không ghế; cảm ơn những người du kích anh hùng, dân quân, bộ đội trong trận Ấp Bắc đã đối mặt với xe tăng Mỹ và lật đổ chúng…”.