Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo giải trình về phát triển đặc khu kinh tế. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN |
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, các đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt đều có vị trí chiến lược về kinh tế, xã hội và điều kiện tự nhiên thuận lợi phát triển một số ngành nghề cạnh tranh quốc tế, đủ không gian phát triển và tương đối biệt lập. Chính phủ đã lựa chọn kỹ lưỡng trong 15 khu kinh tế ven biển dựa trên nhiều tiêu chí để chọn 3 khu phát triển theo mô hình đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt.
"Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều mô hình đa dạng với nhiều tên gọi khác nhau và được điều chỉnh theo luật chung và luật riêng. Ở nước ta, đây là mô hình mới cần triển khai vững chắc vừa làm, vừa rút kinh nghiệm và phù hợp nguồn lực ngân sách có hạn nên phạm vi điều chỉnh chỉ áp dụng cho 3 đơn vị này là phù hợp. Sau khi thực hiện sẽ tổng kết, đánh giá, xem xét nhân rộng khu vực khác khi đủ điều kiện. Sẽ có 3 Nghị quyết riêng về việc thành lập 3 đặc khu kinh tế", Bộ trưởng cho biết thêm.
Về quy hoạch đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, có ý kiến đại biểu yêu cầu cần làm rõ tính đặc biệt so với quy định pháp luật hiện hành và Luật Quy hoạch. Có ý kiến đề xuất, nên có một quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt, tích hợp quy hoạch liên quan về kết cấu hạ tầng... với tầm nhìn dài hạn và quy hoạch cấp quốc gia do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Liên quan đến việc quy hoạch, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Luật cho phép các nhà đầu tư chiến lược được lập và tổ chức triển khai quy hoạch sau khi được phê duyệt. Để đảm bảo tính cạnh tranh quốc tế, Luật cho phép thuê tư vấn nước ngoài có uy tín trên thế giới để xây dựng quy hoạch. Luật cũng quy định nguyên tắc xây dựng và nội dung cơ bản đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt để tạo sự chủ động nhà đầu tư chiến lược và tư vấn quốc tế lập quy hoạch phù hợp xu hướng phát triển và chuẩn mực quốc tế.
Bộ trưởng cho biết, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, quy hoạch đóng vai trò quan trọng đối với đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt, đảm bảo sự phát triển phù hợp với định hướng, mục tiêu, lợi thế so sánh từng khu kinh tế. Do đó, cần hạn chế việc xây dựng quá nhiều quy hoạch chất lượng thấp, không gắn với nguồn lực thực hiện và thiếu tính khả thi gây lãng phí nguồn lực đất nước.
Về chính sách phát triển kinh tế xã hội và quy định đặc thù đối với đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt, Bộ trưởng cho biết, chính sách của đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt đã có sự vượt trội so với quy định của các khu vực khác trong nước. Cùng đó, để đảm bảo cạnh tranh các đặc khu kinh tế trên thế giới, dự thảo Luật hầu hết đều có ưu đãi hấp dẫn so với các đặc khu kinh tế các nước.
Các chính sách ưu đãi thu hút đầu tư vào đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt sẽ tập trung thu hút vào các ngành nghề quan trọng và có tính cạnh tranh cao là khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu phát triển các ngành khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sinh học, y tế, giáo dục, dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, dịch vụ hậu cần cảng biển và sân bay, thương mại...
“Đảm bảo không ưu đãi dàn trải, tập trung vào các ngành nghề ưu tiên phát triển của từng đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt để hạn chế cạnh tranh thu hút đầu tư giữa các đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt với nhau. Tuy nhiên, để hưởng ưu đãi, dự thảo Luật cũng yêu cầu đầu tư cao đối với các dự án đầu tư vào các đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt về công nghệ, nhân lực, bảo vệ môi trường, chất lượng công trình, dịch vụ...”, Bộ trưởng khẳng định.
Về nội dung thời hạn thuê đất 99 năm, Bộ trưởng cho biết, theo Luật Đất đai hiện hành, thời hạn cho thuê đất tối đa trong các khu công nghiệp, kinh tế là 70 năm, Dự thảo này cho thuê tối đa 99 năm nhưng chỉ áp dụng với một số ngành nghề ưu tiên phát triển trong đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt và phải được Thủ tướng Chính phủ quyết định.