Người dân đến làm thủ tục hành chính tại Trung tâm hành chính công tại khu vực của Sở Giao thông vận tải tỉnh Lai Châu. Ảnh minh họa: Quý Trung/TTXVN
Đây là một trong những nội dung được chia sẻ tại Tọa đàm chuyên đề "Đánh giá 63 cổng dịch vụ công cấp tỉnh từ góc độ người dùng năm 2024" do Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS) phối hợp với Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức. Đây là năm thứ hai nghiên cứu rà soát này được thực hiện.
Trong lần đánh giá này, nhóm nghiên cứu đã rà soát 63 cổng dịch vụ công từ góc độ của người dùng theo các nhóm tiêu chí đánh giá bốn khía cạnh: giao diện cổng dịch vụ công; tính năng, công cụ hướng dẫn trước khi làm thủ tục hành chính; tính năng, công cụ hỗ trợ thực hiện thủ tục hành chính; việc bảo đảm quyền, lợi ích của người dùng. Việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến được phân tích sâu hơn trên các phương diện: mức độ đáp ứng nhu cầu của người dùng; tính đồng bộ; tính công khai, minh bạch; tính chuyên sâu; tính hiệu quả; một số yếu tố khách quan.
Kết quả nghiên cứu cho thấy đã có sự cải thiện trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở những tiêu chí nhỏ thuộc bốn nhóm tiêu chí nhưng vẫn còn những hạn chế, bất cập về tiếp cận cổng dịch vụ công, về thông tin hướng dẫn, nộp hồ sơ, thực hiện thủ tục trực tuyến toàn trình... Một số chức năng cơ bản như: tra cứu, tìm kiếm thông tin đang được tập trung cải thiện trên các cổng dịch vụ công; riêng dịch vụ công trực tuyến trong cung cấp lý lịch tư pháp cho người dân, 30 cổng dịch vụ công đạt mức tốt ở tiêu chí "Mức độ hoàn thiện các tính năng để dịch vụ công được cung cấp trực tuyến toàn trình. Nhiều cổng dịch vụ công đạt mức "tốt" ở hai tiêu chí "Cung cấp thông tin hỗ trợ" và "Mức độ dễ sử dụng của các công cụ tra cứu".
Nghiên cứu cũng chỉ ra: 63 cổng dịch vụ công đều có những điểm chưa thuận tiện cho người sử dụng. Có đến 60 cổng dịch vụ công chưa đạt ở tiêu chí về bảo vệ dữ liệu cá nhân, quyền riêng tư, 39 cổng dịch vụ công chưa đạt ở tiêu chí về mức độ tiếp cận đối với người khuyết tật. Nhiều người dùng cổng dịch vụ công vẫn chưa thể tự làm thủ tục, phải dựa vào sự hướng dẫn trực tiếp hoặc làm thay của đội ngũ công chức. Hầu hết các cổng dịch vụ công mới chỉ đạt mức trung bình về độ tương thích với cả máy tính và điện thoại thông minh...
Một nguyên nhân được báo cáo chỉ ra là do quy trình, thủ tục hành chính vẫn còn phức tạp và chưa được số hóa hoàn toàn. Các dịch vụ công trực tuyến vẫn được đưa lên cổng dịch vụ công theo quy trình, thủ tục thực hiện trên giấy và trực tiếp, thay vì theo cách số hóa và gián tiếp. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng kỹ thuật tại nhiều địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu; năng lực của cán bộ, công chức không đồng đều; các biện pháp hỗ trợ người dân chưa hiệu quả... cũng là thách thức đối với việc triển khai dịch vụ công trực tuyến rộng khắp.
Báo cáo đưa ra một khuyến nghị cụ thể: Trước hết, các tỉnh, thành phố cần thực hiện rà soát, khắc phục các lỗi kỹ thuật trên cổng dịch vụ công, đảm bảo tính hiệu quả, thực chất, công khai thông tin để nâng cao tính thuận tiện, dễ tiếp cận, thân thiện với người dùng, đặc biệt là đối với đồng bào dân tộc thiểu số, người lớn tuổi, người khuyết tật; nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về sự tiện lợi của cổng dịch vụ công và dịch vụ công trực tuyến.
Cũng theo báo cáo, điều quan trọng nhất là phải chuyển đổi tư duy về môi trường số, tập trung vào việc xây dựng các chính sách và triển khai dịch vụ công trực tuyến từ góc độ "quản trị số", trong đó chú trọng thúc đẩy tương tác tự nhiên trên môi trường số giữa bên cung ứng và bên sử dụng. Ứng dụng công nghệ số, kết nối dữ liệu cần được thực hiện một cách linh hoạt để gỡ bỏ các rào cản hành chính, đồng thời bảo đảm dữ liệu được chia sẻ, kết nối hiệu quả. Các văn bản pháp luật liên quan tới quy trình, thủ tục hành chính cần sửa đổi để phù hợp hơn với môi trường số. Việc thực hiện các thủ tục hành chính không theo địa giới hành chính cũng cần được chú trọng. Thời gian tới, cần thiết lập một đầu mối quốc gia cung cấp dịch vụ công trực tuyến hoặc một cổng dịch vụ công chung duy nhất...