Làm rõ thêm những vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn lĩnh vực lao động - thương binh và xã hội (LĐ-TB&XH) sáng 6/6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã giải trình, làm rõ vấn đề đại biểu nêu về việc thu sai bảo hiểm xã hội (BHXH) đối với các chủ hộ kinh doanh cá thể.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về vấn đề thu sai đối tượng BHXH, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết: “Năm 2003, chúng ta có chủ trương mở rộng độ bao phủ BHXH, BHXH Việt Nam đã có văn bản hướng dẫn cho một số tỉnh về đóng BHXH. Có 54 tỉnh thu của 4240 đối tượng từ năm 2003 đến năm 2016. Đến năm 2016 thì có chủ trương dừng lại, nhưng có một số đối tượng vẫn nộp tiếp đến năm 2020 thì dừng hẳn”.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, việc thu tiền đóng BHXH này về bản chất, đạo lý không có vấn đề gì, nhưng chiếu theo quy định pháp luật lại vướng. Cụ thể, theo quy định pháp luật BHXH, người tham gia BHXH bắt buộc phải có hợp đồng lao động. Tuy nhiên, chủ hộ kinh doanh không có hợp đồng lao động, chỉ có hợp đồng giữa chủ hộ với nhân viên. Cho nên, nhân viên được nộp BHXH bắt buộc.
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, về bản chất, chủ hộ kinh doanh cũng là người lao động, có thu nhập, song việc tham gia BHXH bắt buộc lại là sai đối tượng.
“Chúng tôi trao đổi với Bộ LĐ-TB&XH làm sao sửa Luật BHXH để tới đây cho phép chủ hộ kinh doanh được thamg gia BHXH bắt buộc”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.
Về hỗ trợ người lao động, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, năm 2021, cả nước đã chi từ quỹ Bảo hiểm thất nghiệp 47.356 tỷ đồng hỗ trợ người lao động ảnh hưởng dịch COVID-19. Năm 2023, số dư quỹ này là 59.357 tỷ đồng.
“Chúng tôi đang thiết kế gói hỗ trợ trình Chính phủ, Quốc hội, chi khoảng 23.000 tỷ đồng từ quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để hỗ trợ lao động trong giai đoạn khó khăn. Như vạy, số dư quỹ còn 39.405 tỷ đồng. Chúng tôi đặc biệt quan tâm, dùng mọi cơ chế chính sách hỗ trợ người lao động”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói.
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc phân tích, nền kinh tế Việt Nam là kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, thì vấn đề lao động cũng theo thị trường. Cho nên, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, đào tạo nghề cần theo dự báo đúng, nắm bắt được thị trường, đáp ứng nhu cầu người lao động mới thành công. Bên cạnh đó, cần sắp xếp, tổ chức các trường nghề cho chuyên nghiệp, hiện đại mới thành công.