Chuyến thăm chính thức Thái Lan của Chủ tịch nước và Phu nhân diễn ra trong bối cảnh quan hệ Đối tác chiến lược tăng cường Việt Nam - Thái Lan đang phát triển tốt đẹp, bất chấp tác động của dịch COVID-19.
Với Việt Nam, khu vực châu Á-Thái Bình Dương và Diễn đàn APEC là ưu tiên quan trọng trong triển khai chiến lược đối ngoại, chủ trương đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương, góp phần bảo vệ và thúc đẩy các lợi ích an ninh, phát triển tích cực, có trách nhiệm trong các hoạt động hợp tác APEC.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN
Quan hệ đối tác chiến lược tăng cường phát triển tốt đẹp
Trong những năm gần đây, đặc biệt là bất chấp dịch COVID-19, quan hệ Đối tác chiến lược tăng cường giữa hai nước luôn phát triển. Thái Lan coi trọng, mong muốn không ngừng củng cố và phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị tốt đẹp với Việt Nam. Năm 2021, nhân kỷ niệm 45 năm quan hệ ngoại giao (6/8/1976-6/8/2021), hai nước đã phối hợp tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa…, cũng như tích cực thông tin tuyên truyền góp phần nâng cao nhận thức của công chúng về quan hệ hữu nghị và Đối tác chiến lược tăng cường Việt Nam - Thái Lan. Hai bên thường xuyên duy trì hoạt động cấp cao và các cơ chế hợp tác giữa Chính phủ và các bộ, ngành.
Về kinh tế, Thái Lan giữ vững vị trí là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong ASEAN. Năm 2021, kim ngạch thương mại hai nước đạt 18,8 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2020. Kim ngạch thương mại 9 tháng của năm 2022 đạt 16,1 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm 2021; trong đó Việt Nam xuất 5,6 tỷ USD, tăng 26,9% và nhập 10,5 tỷ USD, tăng 12,7%.
Ở lĩnh vực đầu tư, tính đến tháng 9/2022, Thái Lan có 670 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký 13,093 tỷ USD, đứng thứ 9/139 quốc gia có đầu tư tại Việt Nam và đứng thứ 2 trong số các nước ASEAN có đầu tư vào Việt Nam (sau Singapore). Nhà đầu tư Thái Lan chủ yếu tham gia trong lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, sản xuất, phân phối điện, khí, nước, kinh doanh bất động sản, bán buôn và bán lẻ. Việt Nam có 17 dự án đầu tư sang Thái Lan, vốn đăng ký 32,8 triệu USD, đứng thứ 33/79 quốc gia/vùng lãnh thổ. Các dự án chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, kinh doanh bất động sản và bán buôn, bán lẻ.
Cùng với đó, hợp tác trong các lĩnh vực khác phát triển tốt. Hai bên duy trì hiệu quả các cơ chế song phương về quốc phòng, an ninh, phối hợp chống tội phạm xuyên quốc gia, hợp tác đào tạo... Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, Chính phủ Thái Lan tặng Việt Nam 10.000 bộ kit xét nghiệm, 300.000 liều vaccine AstraZeneca, hỗ trợ Việt Nam qua nhiều kênh. Việt Nam cũng ủng hộ Thái Lan vật tư y tế trị giá 50.000 USD.
Về lao động, hai bên đã ký Bản Ghi nhớ về hợp tác lao động và Thỏa thuận về việc tuyển dụng lao động (tháng 7/2015); đang thúc đẩy mở rộng ngành nghề tiếp nhận lao động Việt Nam sang Thái Lan. Hợp tác du lịch, văn hóa, giao lưu nhân dân cũng phát triển tích cực.
Trong 6 tháng đầu năm 2022, Việt Nam đón hơn 39.679 lượt khách Thái Lan và khách Việt Nam đến Thái Lan là khoảng 130.000 người. Hiện có 18 tỉnh, thành phố của Việt Nam ký thỏa thuận hợp tác hoặc kết nghĩa với các địa phương Thái Lan. Việt kiều tại Thái Lan có khoảng 100.000 người, hòa nhập tốt ở sở tại và hướng về quê hương đất nước.
Hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, Thái Lan coi trọng vai trò của ASEAN; phối hợp tốt trong năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN 2020, nỗ lực cùng các nước giữ vững đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN. Thái Lan cũng tham gia tích cực trong nhiều cơ chế tiểu vùng như Đối thoại Hợp tác châu Á (ACD), Tổ chức Chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyarwady - Chao Phraya - Mekong (ACMECS), Chương trình Hợp tác kinh tế tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS), Mekong – Lan Thương, Mekong – Nhật Bản, Mekong – Hàn Quốc, Mekong – Ganga (Ấn Độ), sáng kiến hạ nguồn Mekong – Mỹ (LMI) và Mekong và những người bạn (FLM). Về Biển Đông, Thái Lan ủng hộ lập trường chung của ASEAN, thông qua các biện pháp hòa bình để giải quyết tranh chấp, coi trọng việc khôi phục lòng tin, sự tin cậy giữa các quốc gia trong khu vực để tạo môi trường hòa bình, ổn định và phát triển bền vững tại đây; thúc đẩy thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và sớm hoàn thành Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Dự kiến, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Thái Lan của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân, một số văn kiện hợp tác giữa hai nước sẽ được ký kết.
Việt Nam tích cực tham gia, đóng góp trong APEC
Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Diễn đàn hợp tác châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế APEC lần thứ 10, ngày 15/11/1998, tại Kuala Lumpur, Malaysia; đánh dấu quá trình phát triển và mở rộng của Diễn đàn, đưa số thành viên của APEC lên 21 nền kinh tế. Đây là một dấu mốc quan trọng trong quá trình triển khai chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Trong 24 năm tham gia APEC, Việt Nam đã đóng góp tích cực chủ động đối với Diễn đàn APEC, góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định, hợp tác, liên kết kinh tế khu vực, duy trì vai trò của APEC là cơ chế liên kết kinh tế hàng đầu tại châu Á – Thái Bình Dương. Nổi bật nhất phải kể đến việc Việt Nam là một trong số không nhiều thành viên đã hai lần đảm nhiệm thành công vai trò chủ nhà APEC, vào các năm 2006 và 2017.
Việt Nam cũng là một trong những thành viên tích cực nhất trong đề xuất các sáng kiến và dự án, với hơn 100 dự án trên nhiều lĩnh vực. Nhiều sáng kiến do nước ta đề xuất được đánh giá thiết thực, đáp ứng quan tâm chung, nhất là về phát triển bền vững, bao trùm, phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số, thúc đẩy kinh tế số, thu hẹp khoảng cách số, tạo thuận lợi thương mại điện tử qua biên giới, doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) xanh, bền vững và sáng tạo, an ninh lương thực, ứng phó biến đổi khí hậu, xử lý rác thải đại dương, nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ, phát triển nông thôn và đô thị…
Cùng với đó, Việt Nam đã có nhiều đóng góp trong công tác điều hành hoạt động của APEC thông qua đảm nhiệm vị trí Giám đốc điều hành Ban Thư ký APEC (năm 2005 - 2006), Chủ tịch/Phó Chủ tịch nhiều Ủy ban và nhiều Nhóm công tác chủ chốt như Ủy ban thương mại và đầu tư, Ủy ban quản lý ngân sách, các Nhóm công tác về doanh nghiệp vừa và nhỏ, y tế, đối phó với tình trạng khẩn cấp... Riêng trong giai đoạn 2016 – 2018, Việt Nam đã đảm nhiệm vai trò Chủ tịch, Phó Chủ tịch 18 Ủy ban, Nhóm công tác của APEC và ABAC, được các thành viên đánh giá cao.
Vai trò của doanh nghiệp Việt Nam đối với hợp tác APEC ngày càng được đề cao. Doanh nghiệp Việt đã tham gia, đóng góp tích cực, đề xuất nhiều khuyến nghị lên các nhà Lãnh đạo và các Bộ trưởng APEC. Đặc biệt, trong Năm APEC 2017, doanh nghiệp Việt Nam đã đóng góp trí tuệ, công sức, trực tiếp tham gia nhiều hoạt động, khẳng định sự trưởng thành, năng lực hội nhập, vai trò và trách nhiệm đối với hợp tác APEC, cũng như liên kết kinh tế khu vực.
Kể từ sau khi đảm nhiệm thành công vai trò Chủ nhà APEC 2017, Việt Nam tiếp tục tham gia, đóng góp tích cực trong hợp tác APEC; thúc đẩy triển khai các kết quả quan trọng của APEC 2017, nhất là sáng kiến của ta về xây dựng Tầm nhìn APEC đến năm 2040. Với vai trò Phó Chủ tịch Nhóm xây dựng Tầm nhìn APEC, Việt Nam đã chủ động tham gia dẫn dắt, điều phối quá trình xây dựng Báo cáo khuyến nghị của Nhóm Tầm nhìn APEC với tiêu đề “Người dân và thịnh vượng: Tầm nhìn APEC đến 2040”. Với việc Tầm nhìn được các nhà Lãnh đạo 21 nền kinh tế thành viên thông qua, APEC đã hoàn tất thực hiện sáng kiến do Việt Nam khởi xướng và được thông qua tại Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 25, diễn ra tháng 11/2017, tại thành phố Đà Nẵng.
Trong năm APEC 2022, chủ nhà Thái Lan đề xuất chủ đề: “Rộng mở. Kết nối. Cân bằng.” (Open. Connect. Balance.) với Tầm nhìn về một APEC “Mở với tất cả cơ hội, Kết nối trên mọi phương diện, Cân bằng trên mọi khía cạnh”. Theo đó, nội dung hợp tác APEC tập trung vào 3 ưu tiên: Thương mại và đầu tư mở với tất cả các cơ hội; khôi phục kết nối trên mọi phương diện; thúc đẩy tăng trưởng cân bằng, bền vững và bao trùm trên mọi khía cạnh.
Năm 2022 là năm đầu tiên Diễn đàn triển khai Kế hoạch Ao-tê-a-rô-a về Tầm nhìn APEC đến năm 2040. Các thành viên tiếp tục coi trọng APEC, khẳng định vai trò diễn đàn hàng đầu khu vực và là cơ chế quan trọng tại châu Á - Thái Bình Dương thúc đẩy các nỗ lực đa phương ứng phó dịch bệnh, phục hồi kinh tế và chuẩn bị cho tăng trưởng dài hạn.
Trong năm 2022, Việt Nam đã đóng góp tích cực vào các hoạt động và quan tâm chung của APEC, đóng vai trò tích cực trong triển khai Kế hoạch Ao-tê-a-rô-a về Tầm nhìn APEC đến năm 2040 và tiếp tục phát huy các kết quả quan trọng của Năm APEC 2017.
Trong khuôn khổ Tuần lễ cấp cao APEC từ 17-19/11/2022, dự kiến, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc sẽ tham dự và phát biểu dẫn đề tại Hội nghị CEO Summit, dự một số phiên họp quan trọng.