Hàng loạt vấn đề “nóng” của khu vực châu Á - Thái Bình Dương như sự can dự của các cường quốc, an ninh biển... đã được nêu ra tại phiên họp toàn thể ngày 2/6 của Hội nghị cấp cao An ninh châu Á lần thứ 11 (Đối thoại Quốc phòng Shangri-La 11) tại Xinhgapo. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Bộ Quốc phòng Việt Nam dự Đối thoại.
Bảo vệ tự do hàng hải
Trong bài phát biểu có tựa đề "Sự tái cân bằng của Mỹ hướng tới châu Á - Thái Bình Dương", tại phiên họp toàn thể đầu tiên của Đối thoại Shangri-La 11 sáng 2/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta tuyên bố, phương pháp để hiện thực hóa mục tiêu dài hạn của Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương là cam kết thực hiện các nguyên tắc chung nhằm mục đích tăng cường hòa bình và an ninh ở khu vực. Mỹ ủng hộ mạnh mẽ quyết định tăng tần suất tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+). Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho rằng, các cơ chế hợp tác khu vực cần thúc đẩy các biện pháp bảo vệ quyền tự do đi lại trên biển là điều rất quan trọng. Mỹ ủng hộ nỗ lực của ASEAN và Trung Quốc trong việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
|
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta phát biểu tại Đối thoại quốc phòng Shangri-La 11 ngày 2/6/2012. |
Bảo vệ tự do hàng hải cũng chính là chủ đề tại phiên họp toàn thể thứ 2. Phát biểu tại phiên họp này, tuy tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau song các diễn giả đều có chung một quan điểm để bảo vệ tự do hàng hải nói riêng và đảm bảo an ninh biển nói chung nhất thiết không được sử dụng sức mạnh quân sự, phải giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982) và các điều ước khu vực như Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) hay COC trong tương lai.
Việt Nam khẳng định quyền chủ quyền đối với Vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý
Đối thoại Shangri-La không chỉ là một diễn đàn hữu ích để các nước chia sẻ quan điểm về an ninh khu vực mà còn là cơ hội tốt để các nước tiến hành các cuộc tiếp xúc song phương. Đoàn Việt Nam đã có cuộc gặp để thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương với các đối tác: Ấn Độ, Trung Quốc, Mỹ, Xinhgapo, Ôxtrâylia, Canađa, Anh, EU...
Tại cuộc gặp Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ A.K. Antony, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã khẳng định lại quan điểm xuyên suốt của Việt Nam là mong muốn đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược với Ấn Độ với một trong những trụ cột là quan hệ quốc phòng. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cũng đề nghị Ấn Độ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong một số lĩnh vực quốc phòng như đào tạo, công nghiệp quốc phòng… Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ A.K Antony nêu rõ, tăng cường quan hệ với Việt Nam là ưu tiên trong chính sách hướng Đông của Ấn Độ. Ông bày tỏ mong muốn Việt Nam sẽ ủng hộ Ấn Độ trên các diễn đàn đa phương. Hai bên nhất trí nỗ lực để tổ chức hiệu quả Đối thoại chiến lược cấp Thứ trưởng Quốc phòng tại Ấn Độ vào nửa cuối năm nay. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã trân trọng chuyển lời của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phùng Quang Thanh mời ông A.K Antony sang thăm Việt Nam. Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ đã vui vẻ nhận lời.
Trong các cuộc tiếp xúc, bên cạnh việc bàn thảo các biện pháp thúc đẩy hợp tác quốc phòng, Đoàn Việt Nam và các nước cũng trao đổi quan điểm về tình hình an ninh khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông. Các nước đều nhấn mạnh tầm quan trọng của an toàn và tự do hàng hải, nhất trí cần giải quyết hòa bình các vấn đề trên Biển Đông theo luật pháp quốc tế, cụ thể là UNCLOS 1982, cũng như các cam kết khu vực mà các nước ASEAN và các nước đối tác đã cùng nhau ký kết.
Đồng tình với ý kiến của các nước, song Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cũng nêu rõ thêm rằng khi tuyên bố tuân thủ luật pháp quốc tế thì tất cả các nước đều phải có cách hiểu và luận giải giống nhau về luật pháp quốc tế. “Chúng ta thường nghe tới cụm từ “tiêu chuẩn kép”, đó chính là hậu quả của việc hiểu và luận giải không giống nhau về luật pháp quốc tế”, Trưởng đoàn Việt Nam nói. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cũng khẳng định "quyền chủ quyền của các quốc gia ven biển đối với Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) 200 hải lý phải được tôn trọng triệt để".
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam cho rằng, không được sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực là điều tiên quyết song các nước cũng không được sử dụng, đe dọa sử dụng sức mạnh “mềm” như cô lập kinh tế trong việc giải quyết các tranh chấp trên biển. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nhấn mạnh: “Tranh chấp chủ quyền trên biển cần được giải quyết trực tiếp giữa các bên liên quan và công khai minh bạch trong môi trường quốc tế”.
Cũng trong khuôn khổ Đối thoại quốc phòng Shangri-La lần thứ 11, ngày 2/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã lần đầu tiên công bố chi tiết chiến lược quân sự của quốc gia này tại châu Á - Thái Bình Dương.
Ông Panetta cho biết trong vòng vài năm tới, Mỹ sẽ tái bố trí hạm đội hải quân với mục tiêu đến năm 2020, có 60% tàu chiến Mỹ hoạt động tại châu Á - Thái Bình Dương. Ngoài ra, 6 trong số 11 tàu sân bay của Mỹ sẽ tiếp tục duy trì hoạt động tại khu vực này. Hải quân Mỹ hiện có một hạm đội với 282 tàu, trong đó có cả tàu hộ tống. Theo một dự án đóng tàu được công bố hồi tháng 3/2012, hạm đội sẽ được phát triển lên tổng cộng 300 tàu sau khi dự án kéo dài 30 năm này hoàn tất.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng khẳng định lại một loạt các cam kết quân sự tại châu Á - Thái Bình Dương, gồm các hiệp ước với các đồng minh Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Philíppin, Ôxtrâylia và các đối tác Ấn Độ, Xinhgapo, Inđônêxia cùng nhiều nước khác. Phát biểu tại Shangri-La 11, ông Panetta bác bỏ những nhận định cho rằng việc chuyển hướng trọng tâm quân sự sang châu Á - Thái Bình Dương là một phần trong kế hoạch của Oasinhtơn nhằm kiềm chế vai trò của Trung Quốc tại khu vực. Ông tuyên bố việc Mỹ tăng cường sự hiện diện quân sự tại châu Á - Thái Bình Dương sẽ cải thiện an ninh khu vực và điều này đem lại lợi ích cho Trung Quốc. Ông cam kết Mỹ sẽ xây dựng quan hệ hợp tác quân sự ổn định, đáng tin cậy, lành mạnh và lâu dài với Trung Quốc. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của Bắc Kinh trong việc duy trì an ninh, ổn định khu vực. Ông Panetta kêu gọi Bắc Kinh ủng hộ hệ thống công ước quy định chủ quyền ở khu vực và giải quyết các tranh chấp khu vực một cách hòa bình.
Cùng ngày 2/6, Xinhgapo và Mỹ đã thông qua kế hoạch cho phép Hải quân Mỹ triển khai bốn tàu tuần duyên (LCS) tới quốc gia Đông Nam Á này kể từ quý II/2013.
Tham dự hội nghị lần này có đại diện 28 nước châu Á - Thái Bình Dương cùng các quan chức Anh, Pháp, Nga và Mỹ.
TTG