Gìn giữ quan hệ truyền thống, hữu nghị Nga-Việt Nam

Năm 2020, hai nước cùng nhau kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Xin Đại sứ đánh giá những thành tựu nổi bật nhất của mối quan hệ song phương trong những năm gần đây?

Trước hết, hai nước chúng ta đang có đối thoại chính trị phong phú và hiệu quả ở cấp cao nhất. Trong ba năm gần đây, Tổng thống Nga V.V. Putin, Thủ tướng Chính phủ D.A.Medvedev, Chủ tịch hai viện của Nghị viện V.I. Matvienko và V.V. Polodin cũng như Thư ký Hội đồng An ninh, những người đứng đầu các bộ và cơ quan quan trọng của LB Nga đã đến thăm Việt Nam. Về phía Việt Nam, trong hai năm 2018 – 2019 đã diễn ra các chuyến thăm Liên bang Nga của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân.

Các chuyến thăm nói trên không chỉ đơn thuần mang tính chất lễ nghi mà còn là cơ hội để các lãnh đạo cấp cao của Nga và Việt Nam thảo luận các lĩnh vực hợp tác trên thực tế như: Thương mại và đầu tư, khoa học, giáo dục, công nghệ, các lĩnh vực xã hội. Trong các chuyến thăm này, một loạt văn kiện hợp tác giữa hai nước cũng được ký kết.

Một trong những sự kiện nổi bật nhất trong những năm gần đây là việc thực hiện "Năm hữu nghị chéo Việt-Nga 2019-2020 – Năm nước Nga tại Việt Nam và Năm Việt Nam tại Nga", bắt đầu bằng lễ khai mạc "Năm hữu nghị chéo Việt-Nga 2019-2020-Năm nước Nga tại Việt Nam và Năm Việt Nam tại Nga" diễn ra tại Thủ đô Moskva ngày 23/5/2019, trong thời gian diễn ra chuyến thăm chính thức LB Nga của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Sự kiện này được tổ chức lần đầu tiên trong lịch sử mối quan hệ của chúng ta; hướng tới kỷ niệm 25 năm ký kết Hiệp ước nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt-Nga, 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Những người tham dự sự kiện này đã được thưởng thức một chương trình nghệ thuật đẹp mắt mang tên "Việt Nam – Tổ quốc tôi". Với nhiều người Nga, đây là lần đầu tiên họ được thưởng thức các bản nhạc, điệu múa của Việt Nam.

Trong khuôn khổ "Năm hữu nghị chéo Việt-Nga 2019-2020" cũng đã diễn ra một loạt sự kiện hoành tráng trong lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, thể thao; hiện nhiều sự kiện khác đang được lên kế hoạch thực hiện.

Mở rộng vấn đề, tôi muốn nêu một sự kiện quan trọng nhất trong lĩnh vực hợp tác kinh tế - thương mại. Đó là việc ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Liên minh Kinh tế Á - Âu và Việt Nam, có hiệu lực từ năm 2016. Việt Nam là quốc gia đầu tiên nằm ngoài Liên minh ký FTA như vậy. Trong 4 năm qua, hai bên đã đạt được nhiều thành quả nhờ việc áp dụng thuế suất 0 % đối với một số mặt hàng, hạ thấp thuế quan, nhờ đó lượng hàng hóa trao đổi giữa hai bên đã tăng đáng kể.

Theo Đại sứ, Năm chéo hữu nghị Việt Nam tại Nga và năm Liên bang Nga tại Việt Nam (2019-2020) có ý nghĩa như thế nào đối với quan hệ truyền thống ngày càng tốt đẹp giữa hai nước?

Tôi đánh giá cao kết quả mà chúng ta đã đạt được trong khuôn khổ các sự kiện của Năm chéo hữu nghị Việt Nam tại Nga và năm Liên bang Nga tại Việt Nam. Tôi muốn đặc biệt nhắc lại hai chuyến thăm quan trọng tới nước Nga của lãnh đạo cấp cao Việt Nam. Đó là chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Các hoạt động trong khuôn khổ hai chuyến thăm này không chỉ diễn ra ở Moskva mà còn ở cả các địa phương đang tích cực hợp tác với Việt Nam, cụ thể là thành phố Saint Petersburg và nước Cộng hòa Tatarstan.

Với các lĩnh vực hợp tác khác, tôi muốn nhắc đến sự kiện hợp tác giáo dục tại Hà Nội năm 2019 vừa qua. Đó là hội nghị đầu tiên giữa các hiệu trưởng các trường đại học của Nga và Việt Nam với sự tham gia của 60 cơ sở đào tạo. Hội nghị nhằm thúc đẩy, củng cố mối quan hệ, trao đổi kinh nghiệm, trao đổi các chuyến thực tập giữa các trường đại học. Kết quả là 15 thỏa thuận hợp tác giữa các trường đại học của hai nước đã được ký kết.

Trong số các chương trình thuộc lĩnh vực văn hóa, tôi muốn nhấn mạnh tới cuộc triển lãm "Kho báu sông Hồng" tại Bảo tàng tranh Hermitage. Lần đầu tiên công chúng Nga được tiếp cận những bộ sưu tập khảo cổ từ các viện bảo tàng của Việt Nam. Cùng với đó, Diễn đàn "Phụ nữ Nga và Việt Nam: "Chung tay thúc đẩy phát triển bền vững" cũng như các diễn đàn thanh niên diễn ra tại Nga cũng thúc đẩy sự lan tỏa quan hệ giao lưu giữa nhân dân hai nước.

Là đối tác chiến lược toàn diện của nhau, theo Đại sứ, Chính phủ hai nước cần có những biện pháp gì để làm sâu sắc hơn nữa những lĩnh vực hợp tác giữa hai bên?

Thứ nhất, cần đặc biệt lưu ý tới vấn đề củng cố mối quan hệ giữa các địa phương. Điều này tạo động lực cho sự hợp tác kinh tế - thương mại. Tôi xin nêu một ví dụ: Tháng 11/2019, cơ quan hai nước đã phối hợp tổ chức Triển lãm quốc tế "Expo Nga – Việt" tại Hà Nội. Hơn 200 công ty của 19 địa phương ở Nga và 22 địa phương ở Việt Nam đã tham gia hoạt động trên. Kết quả là rất nhiều hợp đồng đã được ký kết có tổng giá trị hơn 100 triệu USD, với các lĩnh vực từ cơ khí đến dược phẩm, thực phẩm, mỹ phẩm.

Thứ hai, trước mắt nhiệm vụ của Chính phủ hai nước không chỉ là cải thiện các chỉ số kinh tế mà còn phải ngày càng tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc sống người dân. Một ví dụ cụ thể, tháng 10/2019, một hợp đồng của các hệ thống thanh toán quốc gia giữa Nga và Việt Nam được ký kết. Nhờ đó, công dân Nga có thể sử dụng  thẻ phát hành tại Nga để thanh toán tại Việt Nam; các thanh khoản được sử dụng luôn bằng đồng nội tệ. Như vậy, người dân Nga khi đến Việt Nam không cần phải mang tiền mặt và cũng không mất phí đổi tiền hai lần. Điều này đặc biệt quan trọng khi dòng khách du lịch từ Nga đến Việt Nam đang ngày càng tăng.

Thứ ba, hai bên cần tích cực thúc đẩy hơn nữa hợp tác trong lĩnh vực xã hội. Các sự kiện giao lưu văn hóa phối hợp giữa hai nước đã và đang được người dân Nga và Việt Nam hưởng ứng tích cực. Điển hình là sự kiện Vở ba lê Giselle của Nhà hát opera và ba lê Saint Petersburg diễn ra trên sân khấu Hà Nội; Liên hoan "Những ngày Moskva tại Hà Nội"; "Những ngày văn hóa Việt Nam tại các thành phố của Nga". Tôi khẳng định rằng trong tương lai sẽ còn nhiều dự án hợp tác như vậy.

Trong năm 2020, Việt Nam đảm nhận vai trò kép Chủ tịch Năm ASEAN 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021. Nga là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Theo Ngài, hai nước chúng ta cần có sự phối hợp như thế nào để có những đóng góp ý nghĩa vào những vấn đề chung của thế giới?

Năm 2020 được mở đầu với việc Việt Nam làm Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ngay trong tháng 1. Hai nước chúng ta đã tích cực phối hợp trên diễn đàn quốc tế quan trọng nhất này. Đặc biệt, Nga và Việt Nam có quan điểm, lập trường chung đối với hầu hết các vấn đề quan trọng mang tính toàn cầu.

Chúng ta cùng chia sẻ những giá trị mà Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc tháng 1/2020, Đại sứ Đặng Đình Quý đã khẳng định trong bức thư gửi Tổng Thư ký Liên hợp quốc tại Phiên thảo luận mở cấp Bộ trưởng của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với chủ đề " Kỷ niệm 75 năm Liên hợp quốc: Tuân thủ Hiến chương để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế" diễn ra ngày 9/1 vừa qua. Theo đó, Đại sứ Đặng Đình Quý cho rằng mục đích của cuộc thảo luận là khẳng định tầm quan trọng không tranh cãi của Hiến chương Liên hợp quốc và tuyên bố về việc cộng đồng quôc tế cần tuân thủ tuyết đối các điều khoản của Hiến chương.

Như các bạn đã biết, trong năm nay Việt Nam còn đảm nhận một nhiệm vụ quan trọng và không dễ dàng nữa là Chủ tịch ASEAN. Tôi cho rằng, các hoạt động ưu tiên của Việt Nam trong vai trò này, được trình bày trong phát biểu của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, mang tính chất xây dựng, phù hợp với tinh thần của thời đại.

Việc Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN có ý nghĩa lớn đối với nước Nga. Chúng tôi đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc đưa quan hệ hợp tác giữa Nga và ASEAN lên tầm đối tác chiến lược, cũng như việc thiết lập mối quan hệ gần gũi giữa ASEAN với Liên minh kinh tế Á – Âu và Tổ chức hợp tác Thượng Hải. Tôi hy vọng rằng, với việc Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN, những cơ hội mới trong hợp tác với ASEAN sẽ được mở ra cho nước Nga. Tôi tin tưởng vào thành công của Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021. Về phần mình, Nga sẵn sàng hợp tác với Việt Nam về mọi mặt.

Ngài muốn nhắn nhủ điều gì tới thế hệ trẻ hai nước về việc gìn giữ và phát huy quan hệ song phương tốt đẹp giữa hai nước chúng ta?

Tôi muốn nói rằng thế hệ trẻ hai nước được thừa hưởng di sản của mối quan hệ dựa trên truyền thống của tình hữu nghị chân chính; do đó, các bạn cần phải gìn giữ điều này.

Tuy nhiên, tính chất thời đại cũng đặt ra điều kiện mới, đó là không được dậm chân tại chỗ. Trên cơ sở của tình hữu nghị và tin cậy do những tiền bối đi trước cũng như chúng ta đang gây dựng, thế hệ trẻ hai nước cần phát triển một cách năng động và hiệu quả mọi lĩnh vực hợp tác song phương. Đầu tàu phải là lĩnh vực kinh tế và khoa học – công nghệ, cùng với đó là sự phát triển các mối quan hệ xã hội, mà đóng góp chủ yếu chính là thế hệ trẻ.

Nhân dịp Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, từ đáy lòng mình, tôi xin gửi lời chúc mừng năm mới tới độc giả TTXVN, nhân dân Việt Nam. Ở nước Nga có khoảng 1 triệu người theo đạo Phật và Tết Nguyên đán cũng là ngày đại lễ của họ. Do đó, chúng tôi coi trọng ngày lễ này và cũng tổ chức đón năm mới theo âm lịch.

Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ và xin kính chúc Đại sứ, tập thể cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Nga tại Hà Nội cùng gia đình tiếp tục có nhiều thành công trong công việc, hạnh phúc trong cuộc sống.