Tham dự và phát biểu có Chủ tịch IPU Duerte Pacheco; Tổng Thư ký IPU Martin Chungong; Chủ tịch Hội đồng Liên bang Peter Raggl và Chủ tịch Hội đồng Quốc gia Áo (Quốc hội) Wolfgang Sobotka; bà Tone Wilhelmsen Troen, Chủ tịch Thượng đỉnh các nữ nghị sĩ nữ; Alexandra Bosek, đại diện học sinh Áo. Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam do Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ làm trưởng đoàn đã tham dự.
Hội nghị do IPU, Liên hợp quốc (LHQ) và Quốc hội CH Áo phối hợp tổ chức từ ngày 6/9 đến ngày 8/9. Chủ đề tổng quát của hội nghị là “Sự dẫn dắt nghị viện vì chủ nghĩa đa phương hiệu quả hơn nhằm đem lại hòa bình và phát triển bền vững cho người dân và Trái Đất này”.
Phát biểu khai mạc, Tổng Thư ký IPU Martin Chungong chào mừng các Chủ tịch Quốc hội các nước đã đến dự Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 5, lần đầu tiên lãnh đạo nghị viện thế giới có thể gặp nhau trực tiếp sau 2 năm “giãn cách” vì đại dịch, để cùng xây dựng lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau. Ông cũng chỉ ra đại dịch COVID-19 cho thấy những thách thức toàn cầu chỉ có thể được giải quyết bằng những nỗ lực toàn cầu; sản xuất và phát triển vaccine là hy vọng cho loài người vượt qua dịch bệnh… Tổng Thư ký IPU hy vọng các nhà lãnh đạo Quốc hội có thể cùng nhau hợp tác để thúc đẩy chủ nghĩa đa phương như là một giải pháp để đạt được hòa bình và phát triển bền vững.
Đại diện nước chủ nhà, Chủ tịch Hội đồng Quốc gia Áo Wolfgang Sobotka khẳng định Áo vinh dự là ngôi nhà của nhiều tổ chức trong hệ thống LHQ và là nơi đã diễn ra nhiều sự kiện quốc tế quan trọng, là chủ nhà hội nghị lần này với mong muốn tạo diễn đàn để các nghị viện trên thế giới thảo luận về những thách thức đe dọa sự phát triển bền vững như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, trong đó có COVID-19 hiện nay, và nhấn mạnh các nghị viện có trách nhiệm tìm lời giải cho các vấn đề toàn cầu.
Phát biểu khai mạc, Chủ tịch IPU Duerte Pacheco cho rằng việc tổ chức hội nghị trực tiếp lần này thể hiện ý nguyện và nỗ lực của IPU và lãnh đạo các nghị viện trên toàn thế giới. Nhấn mạnh thế giới đang phải sống chung với dịch bệnh, Chủ tịch IPU cho biết trong hai năm qua trên thế giới đã có hơn 4 triệu người tử vong vì COVID-19. Nghèo đói cũng như khoảng cách giàu nghèo gia tăng. Bài học rút ra từ sự hoành hành của virus SARS-CoV-2 là “Chúng ta không thể chiến thắng một con virus dù rất nhỏ”, mà chỉ cùng nhau mới có thể chiến thắng, cùng nhau mới giải quyết được những vấn đề toàn cầu. Việc lãnh đạo các nghị viện có mặt tại hội nghị lần này thể hiện sự sẵn sàng cùng nhau góp phần chiến thắng dịch bệnh. Dịch bệnh cũng cho thấy sự kiên cường của các nghị viện và các nhà lãnh đạo quốc hội phải là những người hành động. Chủ tịch Pacheco cho rằng với quyền lực và ảnh hưởng của mình, các nhà lãnh đạo quốc hội có thể góp phần làm nên những thay đổi. Ông nêu rõ: “Chúng ta không chỉ nói những lời tốt đẹp, không chỉ gặp nhau cho vui mà chúng ta gặp nhau để hành động. Nếu quyết tâm chúng ta có thể giành chiến thắng”.
Chủ tịch IPU cho biết trong hai năm qua, IPU cũng đã có tiếng nói kịp thời đối với những vấn đề ảnh hưởng đến an ninh mới nổi lên như ở Myanmar, Venezuela, khu vực Trung Đông, Afghanistan, nhất là bảo vệ quyền và sự an toàn cho các nghị sỹ. Chủ tịch Pacheco kêu gọi thế giới chung tay hành động chống khủng bố và bạo lực. Chủ tịch IPU cũng nhấn mạnh quan tâm đến thế hệ trẻ và phải để lại cho họ một thế giới tốt đẹp hơn, trong đó các nghị viện phải cùng nhau góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng bằng cách ngăn chặn các hành động phá hoại môi trường, biến đổi khí hậu….
Tại lễ khai mạc, các đại biểu đã dành 1 phút mặc niệm tưởng nhớ trên 4 triệu người trên thế giới đã tử vong vì dịch bệnh COVID-19 trong hai năm qua.
Ngay sau lễ khai mạc đã diễn ra Phiên thảo luận toàn thể dưới sự chủ trì của Chủ tịch IPU và Tổng Thư ký IPU. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các nhà lãnh đạo Quốc hội/Nghị viện trên thế giới đã thảo luận chủ đề: “Để đạt được phát triển bền vững đòi hỏi tập trung hơn vào những lĩnh vực nào, hạnh phúc ấm no cho người dân, bảo vệ môi trường hay ưu tiên phát triển kinh tế”.
Phát biểu tại phiên họp này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chia sẻ quan điểm cho rằng phát triển bền vững cần chú trọng vào việc chăm lo sức khỏe con người và bảo vệ môi trường hơn là chỉ tập trung cho tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá. Điều này là phù hợp với Mục tiêu Phát triển bền vững SDG-2030 của LHQ và là sự cân bằng hài hòa của 3 mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường.
Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, con người là nguồn tài nguyên, của cải đích thực và quý giá nhất của mọi quốc gia, mục đích phát triển kinh tế - xã hội là để con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện, các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng phát triển - đó là yếu tố nền tảng vững chắc mang tính quyết định đối với sự phát triển bền vững. Chủ tịch nhấn mạnh thực tế rút ra rất nhiều bài học đắt giá về ô nhiễm môi trường, thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh và đại dịch COVID-19 chính là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về việc phải quan tâm đến môi trường sống và sức khỏe con người, đầu tư hơn nữa cho hệ thống y tế cộng đồng, luôn sẵn sàng để đối phó với các dịch bệnh khó lường trong tương lai.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ trong chiến lược và kế hoạch phát triển quốc gia, Việt Nam luôn xác định không đánh đổi môi trường cũng như sức khỏe của người dân để lấy tỷ lệ tăng trưởng kinh tế cao, mà luôn hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai; con người giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển trong đó phát triển giáo dục-đào tạo và khoa học- công nghệ là quốc sách hàng đầu; bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống còn, là tiêu chí để phát triển bền vững.
Chủ tịch Vương Đình Huệ khẳng định Quốc hội Việt Nam đã thúc đẩy và giám sát việc thực hiện các văn bản pháp luật về chuyển đổi mô hình kinh tế hướng tới nền kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn; tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường tái chế, tái sử dụng; nỗ lực hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường; tăng cường các nguồn lực và năng lực quản lý nhà nước, đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học-công nghệ, nâng cao công tác tuyên truyền và giáo dục về môi trường và chất lượng cuộc sống của người dân. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh Việt Nam rất mong muốn hợp tác, chia sẻ với các quốc gia, các tổ chức quốc tế để bảo đảm ưu tiên cho sức khỏe của người dân, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế.
Một số lãnh đạo nghị viện phát biểu tại phiên họp này cũng đề cập đến những thách thức đang nổi lên trên thế giới hiện nay đe dọa sự phát triển bền vững như biến đối khí hậu, an ninh, môi trường… ; thảo luận cách thức để cân bằng giữa phát triển và giữ gìn môi trường, đảm bảo an sinh, sinh kế cho người dân….
Trước khi diễn ra khai mạc Hội nghị WCSP5, ngày 6/9 tại thủ đô Vienna đã diễn ra Hội nghị thượng đỉnh các nữ Chủ tịch Quốc hội lần thứ 13.