Không chỉ quan tâm đến đổi mới kinh tế, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Linh còn rất quan tâm đến công tác xây dựng đảng, xây dựng cán bộ cho lâu dài, nhất là những cán bộ trẻ. Bên cạnh đó, đồng chí đã khéo léo trong công tác dân vận, hòa hợp dân tộc để phát huy sức mạnh tổng hợp cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng thành phố và đất nước.Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ Cùng làm việc chung tại Ban Tuyên huấn Trung ương Cục và Văn phòng Trung ương Cục miền Nam trong những năm kháng chiến, sau này trở thành Trợ lý đồng chí Nguyễn Văn Linh trên cương vị Cố vấn Ban chấp hành Trung ương Đảng, ông Tô Bửu Giám là người rất am hiểu cách bồi dưỡng, sử dụng cán bộ của đồng chí Nguyễn Văn Linh. Nhớ lại thời kỳ đó, ông Tô Bửu Giám cho biết: "Đồng chí Nguyễn Văn Linh luôn nhắc nhở, phải hết sức chăm sóc và đào tạo cán bộ vì cán bộ là vốn quý của Đảng, phải có quy hoạch và kế hoạch bồi dưỡng lâu dài. Mỗi chức danh cán bộ lãnh đạo hay quản lý phải có hai đến ba cán bộ dự bị cho chức danh đó. Việc chuẩn bị đội ngũ cán bộ kế thừa phải là việc làm thường xuyên, lâu dài, chủ động có kế hoạch chứ không ngẫu hứng chờ đến Đại hội mới “đốt đuốc” đi tìm người".
Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tỉnh Hưng Yên dâng hoa tại Tượng đài Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, tỉnh Hưng Yên. Ảnh: Thống Nhất –TTXVN |
Bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước kể rằng: "Đồng chí Nguyễn Văn Linh đã từng dạy bà về thuật dùng cán bộ trẻ, trong đó phải tin tưởng, tạo điều kiện để họ phát huy năng lực. Cán bộ trẻ luôn có sự nhiệt tình, sôi nổi, nhưng còn thiếu bản lĩnh, kinh nghiệm, độ “hồng” chưa đậm… nên khi giao việc phải theo sâu, theo sát để kiểm tra, uốn nắn kịp thời, thậm chí cầm tay chỉ việc. Không đợi đến khi các bạn trẻ làm sai, sụp đổ rồi lại bảo là do non trẻ rồi không sử dụng, như vậy làm hỏng mất cán bộ".
Trong suốt cuộc đời cách mạng, cả trong kháng chiến lẫn trong xây dựng đất nước, đồng chí Nguyễn Văn Linh luôn chú trọng đến thực tiễn, lý luận xuất phát từ thực tiễn. Trong bức thư tay gửi Hội nghị Trung ương lần thứ 4 - khóa VIII, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã đề xuất “nên luân chuyển cán bộ, rút cán bộ từ địa phương về Trung ương, đưa cán bộ từ Trung ương về địa phương công tác, đổi vùng hoạt động cho cán bộ”. Theo chia sẻ của ông Tô Bửu Giám, đồng chí Nguyễn Văn Linh muốn cán bộ sẽ có kiến thức toàn diện hơn, năng nổ và sáng tạo hơn trong hoạt động thực tiễn. Đây là biện pháp quan trọng để cán bộ tránh lối mòn cũ trong công tác, tránh gia trưởng, cục bộ địa phương.
Từ thực tế, bà Trương Mỹ Hoa cho biết, việc luân chuyển cán bộ khi đó cũng để lại nhiều “tâm tư” cho anh em, đồng chí Nguyễn Văn Linh luôn thấu hiểu điều đó và chia sẻ với mọi người và động viên bằng những điều khá giản dị.
Trong suốt quá trình phục vụ cách mạng, dù ở cương vị lãnh đạo nào, đồng chí Nguyễn Văn Linh cũng quan tâm, chăm lo đến đội ngũ cán bộ, từ việc xác định những tiêu chuẩn của đội ngũ cán bộ, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá cán bộ; đồng thời, đưa ra những biện pháp khắc phục những biểu hiện tiêu cực của đội ngũ cán bộ trước bước ngoặt của cách mạng.
Trong cuốn sách “Thành phố Hồ Chí Minh 10 năm” của mình (xuất bản lần đầu năm 1985, tái bản năm 2015), đồng chí Nguyễn Văn Linh đã khẳng định: “Điều đáng quý là trong số các nhà khoa học - kỹ thuật tiếp tục phục vụ đất nước sau ngày 30/4/1975, có những tài năng quan trọng thuộc một loạt ngành y dược, kiến trúc, nông nghiệp, hóa học, hải dương học, địa chất, kinh tế…”.
Nhớ về đồng chí Nguyễn Văn Linh, Giáo sư Chu Phạm Ngọc Sơn nhớ mãi tấm chân tình mà đồng chí dành cho đội ngũ trí thức lúc bấy giờ. Trong hoàn cảnh khó khăn, Thành ủy và đồng chí Bí thư Nguyễn Văn Linh đã tìm cách xoay sở để chăm lo vật chất lẫn tinh thần cho đội ngũ trí thức. “Phụ cấp lương thêm cho anh chị em trí thức tại chỗ, xăng cho giáo sư, phó giáo sư, những kilo gạo ân tình, những miếng thịt, cân cá tươi… được gửi đến anh chị em, khiến chúng tôi thật sự xúc động vì trên mảnh đất thân thương này, những người con dân Việt Nam, dù ở địa vị, hoàn cảnh nào vẫn gắn bó với nhau nhằm mục tiêu đưa đất nước đi lên. Truyền thống chăm lo cho đội ngũ trí thức thành phố của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh được tiếp nối đa dạng và phong phú từ thời đồng chí Nguyễn Văn Linh…”, Giáo sư Chu Phạm Ngọc Sơn nhớ lại.
Hòa hợp dân tộc để phát triển Cuối năm 1977, trên cương vị Trưởng ban Dân vận - Mặt trận Trung ương, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã có những đóng góp quan trọng vào việc phát triển tư duy lý luận của Đảng, nhất là vấn đề hòa hợp dân tộc, phát huy sức mạnh toàn dân cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Đồng chí Nguyễn Văn Linh từng phát biểu “Bà con công giáo là con Lạc cháu Hồng, là công dân Việt Nam…”. Đối với vấn đề người Hoa, đồng chí luôn luôn đứng vững trên quan điểm giai cấp để nhìn nhận và giải quyết.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Thống, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh, sau khi xảy ra cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc, trong tư tưởng của người Hoa, kể cả cán bộ, đảng viên không tránh khỏi có biểu hiện lo âu, mặc cảm. Để ổn định tư tưởng và đời sống của cộng đồng người Hoa, Ban Bí thư đã Chỉ thị số 10 ngày 17/11/1982, nêu rõ nguyên tắc cơ bản trong chính sách đối với người Hoa, từ đó đoàn kết người Hoa trong cộng đồng dân tộc Việt Nam để hăng hái xây dựng đất nước; trong đó, đồng chí Nguyễn Văn Linh rất am hiểu và tôn trọng nếp sống của người Hoa, vốn sinh sống khá đông tại Thành phố Hồ Chí Minh. Khi những cán bộ, đảng viên gốc Hoa gặp khó khăn, bị khủng hoảng về tinh thần, đồng chí đã đến thăm, an ủi, động viên tận nhà với một thái độ ứng xử ân tình, chung thủy hiếm có.