Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Lễ tang đọc điếu văn tại Lễ truy điệu Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN
Dự Lễ truy điệu có Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương, các bậc lão thành cách mạng, gia đình, thân quyến đồng chí Đồng Sỹ Nguyên.
Đọc điếu văn tại Lễ truy điệu, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng ban Lễ tang xúc động ôn lại cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng vẻ vang của đồng chí Đồng Sỹ Nguyên, người Đảng viên cộng sản kiên trung, nhà lãnh đạo tài năng, đức độ, đã có nhiều đóng góp lớn cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, dân tộc và nhân dân ta.
Đồng chí Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là cán bộ lão thành cách mạng hơn 80 năm tuổi Đảng, nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng các khóa IV, V, VI; nguyên Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị khóa V, Ủy viên Bộ Chính trị khóa VI, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ); đại biểu Quốc hội các khóa I, VI, VII, VIII. Sau một thời gian lâm bệnh, mặc dù đã được Đảng, Nhà nước, tập thể các giáo sư, bác sĩ tận tình cứu chữa, gia đình hết lòng chăm sóc, nhưng do tuổi cao, sức yếu, Đồng chí đã từ trần vào hồi 11 giờ 42 phút, ngày 4/4/2019 (tức ngày 30 tháng Hai năm Kỷ Hợi), tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, hưởng thọ 97 tuổi.
Đồng chí Đồng Sỹ Nguyên, tên khai sinh là Nguyễn Hữu Vũ; sinh ngày 1/3/1923 tại làng Trung Thôn, xã Quảng Trung, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước, cách mạng.
Tháng 12/1939, Đồng chí được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam; trải qua các cương vị lãnh đạo ở xã, huyện, tỉnh; trong đó có thời gian hoạt động, gây dựng cơ sở cách mạng tại Thái Lan và Lào; tham gia lập chiến khu, chuẩn bị khởi nghĩa, giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Kháng chiến chống Pháp, Đồng chí được cử đi học các lớp quân sự và được giao làm Cục phó Cục Tổ chức, Phái viên của Tổng tư lệnh trong các chiến dịch Điện Biên Phủ, Hoàng Hoa Thám, tham gia Bộ Chỉ huy và Đảng ủy Mặt trận Trung Lào.
Trong kháng chiến chống Mỹ, Đồng chí là Cục phó, sau đó là Cục trưởng Cục Động viên dân quân, Bí thư Ban Chấp hành Đảng bộ cơ quan Bộ Tổng Tham mưu, Tổng Tham mưu phó; Chính ủy Quân khu 4, Bí thư Khu ủy; Chính ủy kiêm Tư lệnh Quân tình nguyện Việt Nam tại Mặt trận Trung Lào; Phó Chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần phụ trách Tổng cục Tiền phương.
Đặc biệt từ năm 1967 - 5/1976, Đồng chí được giao đảm nhiệm các chức vụ: Tư lệnh Bộ Chỉ huy kiêm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy Bộ đội Trường Sơn 559; Bí thư Ban cán sự cố vấn Đảng, quân, dân, chính, kiêm Tư lệnh Bộ đội tình nguyện ở Trung Hạ Lào. Đồng chí được phong quân hàm Trung tướng năm 1974, tham gia Bộ chỉ huy cánh đường Quốc lộ 1 trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Đất nước thống nhất, Đồng chí được giao các trọng trách Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Chủ nhiệm, Bí thư Đảng ủy Tổng cục Xây dựng kinh tế; Thứ trưởng thường trực, Bộ trưởng, Bí thư Ban cán sự đảng Bộ Xây dựng. Đầu năm 1979, Đồng chí được điều động làm Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu Thủ đô. Đến tháng 8/1979, Đồng chí trở lại làm Bộ trưởng, Bí thư Ban cán sự đảng Bộ Xây dựng.
Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V (tháng 3/1982), Đồng chí giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng kiêm Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải; từ tháng 12/1986, giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng. Năm 1991, Đồng chí được cử làm Đặc phái viên của Chính phủ thực hiện Chương trình 327 "trồng bảo vệ rừng phòng hộ"; tham gia chỉ đạo xây dựng đường Hồ Chí Minh.
Đồng chí được Đảng, Nhà nước cho nghỉ công tác từ tháng 10/2006.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Cả cuộc đời chiến đấu, cống hiến, phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, đồng chí Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là tấm gương sáng về bản lĩnh chính trị, tinh thần dũng cảm, nêu cao phẩm chất đạo đức cách mạng, luôn tận tụy, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Dù ở bất kỳ cương vị công tác nào, Đồng chí luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, là người đảng viên cộng sản kiên trung, gương mẫu, thẳng thắn, trung thực, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Từ một thanh niên yêu nước, trải qua rèn luyện, thử thách trong phong trào cách mạng, đồng chí Đồng Sỹ Nguyên đã trở thành một vị tướng tài ba, một vị lãnh đạo tài năng, đức độ, có uy tín lớn của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta. Đồng chí đã có đóng góp đặc biệt to lớn trong suốt quá trình xây dựng, duy trì thông suốt đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại, trực tiếp chỉ đạo các lực lượng quân đội, thanh niên xung phong “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, hình thành tuyến đường huyết mạch, chiến lược để vận chuyển cán bộ, chiến sĩ, quân lương, đạn dược từ hậu phương miền Bắc chi viện cho các mặt trận phía Nam.
Tên tuổi của Đồng chí gắn liền với chiến trường Trường Sơn, với những chiến thắng lịch sử, chiến công oanh liệt của quân và dân ta trong các cuộc kháng chiến chống đế quốc, giành độc lập dân tộc. Đồng chí là vị Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn huyền thoại trong thời gian lâu nhất và là một trong hai vị tướng của Quân đội Nhân dân Việt Nam được Đảng, Nhà nước ta phong quân hàm vượt cấp từ Đại tá lên Trung tướng.
Trên mọi cương vị chiến đấu, công tác và trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, đồng chí Đồng Sỹ Nguyên luôn thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; sự quyết đoán, gan dạ, mưu trí, thao lược trong lãnh đạo, chỉ huy trên các chiến trường, các mặt trận. Cán bộ, chiến sĩ toàn quân luôn ghi nhớ và mãi tự hào về một vị chỉ huy dũng cảm, một tư lệnh chiến trường tài năng xuất chúng nhưng rất bình dị, gần gũi, với những câu chuyện đã trở thành giai thoại, như quá trình xây dựng “Đường kín” Tây Trường Sơn - một kỳ tích của quân và dân ta.
Đồng chí luôn trọn vẹn nghĩa tình với đồng chí, đồng đội; chính Đồng chí là người quyết định xây dựng Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn để quy tập, chăm sóc các đồng đội đã hy sinh anh dũng. Nơi đây đã trở thành địa chỉ đỏ để giáo dục tinh thần yêu nước, cách mạng, nhắc nhở các thế hệ con cháu mai sau về một thời kỳ oanh liệt, một thiên anh hùng ca trong lịch sử cách mạng của Đảng, của dân tộc ta.
Sau khi nước nhà thống nhất, Đồng chí tiếp tục được Đảng, Nhà nước giao nhiều trọng trách. Dù trên bất kỳ cương vị lãnh đạo nào, Đồng chí luôn thể hiện tinh thần quyết liệt, sâu sát thực tiễn trong chỉ đạo điều hành, không ngừng học tập, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo; đóng góp quan trọng cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, trong những năm tháng đầy khó khăn thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, Đồng chí đã để lại những dấu ấn đậm nét trong các lĩnh vực, nhất là xây dựng, công nghiệp, giao thông vận tải... Đồng chí là một trong những người đưa ra ý tưởng xây dựng Công trình cầu Chương Dương và đường Hồ Chí Minh nối liền đất nước trên nền của đường mòn Trường Sơn huyền thoại năm xưa.
Những bài học kinh nghiệm, tổng kết công tác chỉ huy trong chiến đấu, lãnh đạo điều hành trong xây dựng và phát triển đất nước của đồng chí Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên vẫn còn nguyên giá trị, là di sản quý giá cho các thế hệ mai sau học tập và noi theo.
Trong cuộc sống hàng ngày, Đồng chí là người gần gũi, chia sẻ với tinh thần đồng đội, đồng chí, đồng nghiệp sâu sắc. Đồng chí luôn dành những tình cảm sâu nặng với quê hương - nơi mình sinh ra và lớn lên; với đồng đội - những người đã kề vai sát cánh trong những năm tháng chiến đấu đầy khó khăn, gian khổ.