Chuẩn bị “từ sớm, từ xa”
Toàn cảnh Kỳ họp thứ Sáu, HĐND tỉnh Phú Thọ khóa XIX, nhiệm kỳ 2021 - 2026. Ảnh: Trung Kiên/TTXVN
Thực tế, nhiều vấn đề kinh tế, xã hội của địa phương phải được Hội đồng nhân dân xem xét quyết định. Tuy nhiên, theo quy định, mỗi năm Hội đồng nhân dân tỉnh tổ chức họp 2 kỳ, nếu cần thiết có thể họp bất thường và chuyên đề. Để tổ chức kỳ họp sao cho vừa đảm bảo về nội dung, thời gian, vừa tạo điều kiện để các đại biểu thể hiện tốt vai trò đại diện của mình là điều Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Thọ đã cân nhắc rất kỹ.
Theo tổng hợp, từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Thọ đã tổ chức 8 kỳ họp, trong đó 2 kỳ chuyên đề, thông qua hơn 120 nghị quyết quan trọng về quy phạm pháp luật, nhân sự và cá biệt. Đồng thời, Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định hàng chục nội dung quan trọng để thực hiện nhiệm phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và xem xét hàng chục báo cáo, đề án của UBND, các ngành, cơ quan theo luật định.
Việc thông qua nghị quyết được thực hiện chặt chẽ đúng luật định, sát với thực tiễn cuộc sống và có tính khả thi cao. Nội dung nghị quyết là những đòi hỏi từ thực tiễn, những quy định của pháp luật, chính sách của Nhà nước cần được cụ thể hóa tại địa phương, có tác động sâu rộng đến công tác chỉ đạo, thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, xã hội, đảm bảo an sinh xã hội của tỉnh.
Theo ông Dương Hoàng Hương, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Thọ, để nâng cao chất lượng các kỳ họp, nhất là quyết định đúng và trúng những vấn đề quan trọng của địa phương, công tác chuẩn bị luôn được Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh đã chỉ đạo, phối hợp thực hiện “từ sớm, từ xa”. Thường trực Hội đồng nhân dân quy định rõ thời gian hoàn thành và đôn đốc các cơ quan, đơn vị chuẩn bị bảo đảm quy trình, thủ tục hồ sơ theo đúng quy định. Đặc biệt, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh luôn đặt yêu cầu cao đối với các cơ quan liên quan trong việc nâng cao chất lượng chuẩn bị các tờ trình, dự thảo nghị quyết trước khi trình Hội đồng nhân dân tỉnh xem xét, quyết nghị các vấn đề của địa phương để các nghị quyết được ban hành sớm đi vào cuộc sống, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả cao.
Quá trình tham mưu xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các sở, ban, ngành tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật, từ việc ban hành chương trình xây dựng pháp luật, đến việc tổ chức soạn thảo, lấy ý kiến của các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan, lấy ý kiến của các đối tượng chịu sự tác động của văn bản và ý kiến thẩm định của Sở Tư pháp, ý kiến thẩm tra của các Ban HĐND trước khi trình HĐND tỉnh thông qua tại kỳ họp.
Công tác thẩm tra các báo cáo, dự thảo nghị quyết được tiến hành kỹ lưỡng, chặt chẽ. Trong quá trình thẩm tra, nếu cần thiết, các Ban có thể tổ chức khảo sát thực tế để nắm bắt, thu thập thông tin liên quan đến nội dung thẩm tra. Báo cáo thẩm tra thể hiện rõ quan điểm, chính kiến đối với từng vấn đề, vừa mang tính phản biện cao vừa đảm bảo tính thuyết phục, cung cấp những thông tin cần thiết giúp đại biểu tập trung thảo luận trước khi xem xét, quyết định. Tại kỳ họp, các đại biểu tiếp tục thảo luận, làm sáng tỏ, thấu đáo nhiều vấn đề, đặc biệt là về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Cách làm này đã tạo sự đồng thuận cao trong việc biểu quyết thông qua các nghị quyết, tạo tiền đề để các nghị quyết, kết luận kỳ họp sớm được triển khai có hiệu quả.
“Nóng” nghị trường tại phiên chất vấn
Trước đây, thời gian cho mỗi kỳ họp kéo dài 4 - 5 ngày. Tuy nhiên, nhiều nội dung thảo luận chưa sâu. Không khí kỳ họp có lúc, có phiên chưa thật sôi nổi. Việc tiếp thu và trả lời chất vấn của các cơ quan, đơn vị còn mang tính chung chung, dài dòng, chưa đi sâu vào trọng tâm vấn đề để làm rõ tình hình thực tế và nguyên nhân. Gần đây, kỳ họp Hội đồng nhân dân đã sôi nổi, đi vào trọng tâm hơn. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thu được những kết quả đáng kể. Nhiều phiên chất vấn, trả lời chất vấn, giải trình đã làm “nóng” không khí nghị trường.
Đáng chú ý, tại nhiều kỳ họp Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Thọ, khóa XIX nhiệm kỳ 2021- 2026, các về vấn “nóng” dư luận và cử tri quan tâm như hoạt động khai thác cát trái phép; vi phạm bến, bãi; quản lý đất đai; nợ đọng bảo hiểm; ô nhiễm môi trường; sạt lở bờ sông, thiếu điện, thiếu nước sản xuất; vi phạm pháp luật trong thanh, thiếu niên… đã được các đại biểu chất vấn thẳng thắn tại nghị trường. Nhiều vấn đề, lĩnh vực dư luận, cử tri quan tâm từ các kỳ họp trước chưa được xử lý, giải quyết như việc xử lý các dự án treo, dự án chậm tiến độ, giải quyết tồn đọng trong cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở; sử dụng tài sản công sau khi sáp nhập đơn vị hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập… cũng được các đại đại biểu chất vấn và trả lời chất vấn, giải trình thẳng thắn tại nghị trường.
Bà Nguyễn Kim Chi, Đại biểu Hội đồng nhân tỉnh cho biết, nhờ đổi mới cả về hình thức và nội dung, nên chất lượng chất vấn, trả lời chất vấn tại các kỳ họp HĐND tỉnh ngày càng được nâng cao. Các đại biểu tham gia đặt câu hỏi nhiều hơn, thẳng thắn, ngắn gọn, cụ thể, rõ nội dung. Thủ trưởng các sở, ngành được chất vấn và tham gia giải trình thêm cũng đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, nhận trách nhiệm, đưa ra các giải pháp, thời gian cụ thể để thực hiện, cơ bản đáp ứng được yêu cầu của đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh.
Theo Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Thọ, từ đầu nhiệm nhiệm kỳ 2021- 2026 đến nay đã có hơn 100 lượt, ý kiến chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh tại hội trường. Trong đó riêng Kỳ họp thứ 6, Hội đồng nhân dân tỉnh, khóa XIX nhiệm kỳ 2021- 2026, cuối tháng 7/2023, nhận được nhiều ý kiến nhất, với 22 lượt ý kiến, có 6 Giám đốc, Thủ trưởng các sở, ngành trực tiếp trả lời chất vấn, hai Chủ tịch UBND cấp huyện tham gia trả lời chất vấn và giải trình thêm những vấn đề mà đại biểu đặt ra. Bên cạnh đó, lãnh đạo UBND tỉnh cũng tham gia làm rõ thêm một số vấn đề trong quá trình thảo luận, giải trình và trả lời chất vấn.
Theo Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Thọ Dương Hoàng Hương, nhiệm kỳ 2021- 2026, hoạt động chất vấn, giải trình tại các kỳ họp của HĐND tỉnh đã được quan tâm và thực hiện có hiệu quả theo hướng dân chủ, công khai, thẳng thắn với tinh thần xây dựng. Những vấn đề đại biểu đặt ra có trọng tâm, trọng điểm được cử tri quan tâm. Thông qua hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn, giải trình đã giúp các đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, người đứng đầu cơ quan, đơn vị thể hiện được trách nhiệm của mình với cử tri, nhân dân và giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, mang tính thời sự mà đông đảo cử tri địa phương quan tâm.
Bảo đảm kỳ họp thực chất, hiệu quả
Hội đồng nhân dân tỉnh đã đưa ra nhiều giải pháp nâng cao hơn nữa chất lượng các kỳ họp đảm bảo thực chất, hiệu quả. Ông Bùi Minh Châu, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh cho biết, trong thời gian tới, Hội đồng nhân dân tỉnh tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động, tập trung vào việc đổi mới và nâng cao chất lượng các kỳ họp; nâng cao chất lượng tiếp xúc cử tri, thẩm tra các nội dung trình kỳ họp; bảo đảm dân chủ, hiệu quả trong thảo luận, quyết định các vấn đề quan trọng, trong chất vấn, tranh luận tại kỳ họp.
Đặc biệt, tại các kỳ họp, Hội đồng nhân dân sẽ đề cao vai trò phiên chất vấn, tranh luận, trả lời chất vấn và giải trình, coi đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của người đại biểu HĐND trước cử tri và nhân dân. Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị được chất vấn và giải trình cần làm tốt quy trình từ chuẩn bị nội dung chất vấn, trả lời chất vấn và giải trình tại các kỳ họp HĐND. Chương trình điều hành phiên chất vấn, giải trình phải khoa học, đảm bảo thời gian, có trọng tâm, trọng điểm, tạo không khí dân chủ, cởi mở, thẳng thắn; khuyến khích đại biểu tập trung sâu và đưa ra nhiều ý kiến tranh luận, phản biện, truy vấn để làm rõ vấn đề. Nội dung chất vấn, giải trình liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực đã được thủ trưởng các cơ quan, đơn vị liên quan cùng trả lời, làm rõ vấn đề, tránh trả lời chung chung, đùn đẩy trách nhiệm.
Để thực hiện “lời hứa” của thủ trưởng các cơ quan, đơn vị tại phiên chất vấn, giải trình, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh đã yêu cầu sau kết luận của chủ tọa kỳ họp, Thường trực HĐND khẩn trương ban hành thông báo kết luận gửi đến các cơ quan liên quan. UBND chỉ đạo kịp thời việc giải quyết các ý kiến chất vấn, yêu cầu giải trình của đại biểu và kiến nghị của cử tri. Thường trực, các ban HĐND tăng cường đôn đốc việc thực hiện kết luận của chủ tọa kỳ họp, “lời hứa” của các cơ quan, đơn vị tại phiên chất vấn, giải trình; đồng thời có thể tổ chức tái chất vấn đối với các “lời hứa” sau phiên chất vấn, giải trình chưa được giải quyết thỏa đáng để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả giám sát thông qua chất vấn, giải trình tại kỳ họp. Đây là vấn đề cốt lõi khẳng định uy tín, năng lực quản lý, điều hành của chính quyền, thể hiện tinh thần cầu thị, trách nhiệm chứ không phải là “lời hứa suông”.
Bên cạnh đó, Hội đồng nhân dân tỉnh cũng sẽ tổ chức tiếp xúc cử tri linh hoạt, đa dạng, mở rộng đối tượng, hình thức thông tin; tăng cường tiếp xúc cử tri nhiều cấp, theo chuyên đề. Các đại biểu Hội đồng nhân dân gắn bó chặt chẽ với cử tri, lắng nghe ý kiến, tâm tư nguyện vọng của cử tri. Hội đồng nhân dân tỉnh sẽ tăng cường phối hợp công tác với UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ, các cơ quan báo chí và các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan để thực hiện, thông tin, tuyên truyền về kết quả hoạt động của HĐND tỉnh; tăng cường hoạt động giám sát, khảo sát, tập trung vào những vấn đề nổi cộm, bức xúc, được nhiều cử tri và nhân dân quan tâm, chấn chỉnh kịp thời những thiếu sót, khuyết điểm, đề ra các giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển.
Các kỳ họp Hội đồng nhân dân tỉnh sẽ được tường thuật trực tiếp trên sóng Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, phát trực tiếp trên các nền tảng số của Hội đồng nhân dân tỉnh để mở rộng không gian kết nối, tương tác tốt nhất có thể giữa đại biểu với cử tri trước, trong và ngay sau các kỳ họp.