Phát huy vai trò của văn hóa trong các chính sách phát triển

Phiên họp tập trung thảo luận về vai trò của các nghị viện, nghị sĩ trẻ trong việc thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hóa trong bối cảnh chuyển đổi công nghệ và toàn cầu hóa. Cụ thể là: Hợp tác kỹ thuật số dựa trên đạo đức và giảm thiểu tác động không mong muốn của chuyển đổi số đối với quyền riêng tư, bảo mật và hạnh phúc; phát huy vai trò của văn hóa trong các chính sách phát triển tại cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế; cam kết bảo vệ, phát huy sự đa dạng văn hóa; tạo môi trường, hệ sinh thái thuận lợi cho văn hóa, đa dạng văn hóa; vai trò của văn hóa, đa dạng văn hóa trong phát triển bền vững.

Thúc đẩy sự tham gia của thanh niên trong thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững

Ông Kamal Ait Mik nhấn mạnh, việc đối thoại liên tôn giáo, liên văn hóa, thúc đẩy đa dạng văn hóa là rất cần thiết, đặc biệt, cần hướng tới những người yếu thế như phụ nữ, trẻ em, những người di cư, thanh niên, người tàn tật. Hội nghị này hướng tới đối tượng thanh niên, những chủ thể của tương lai, đóng vai trò quan trọng trong xã hội.

Phát biểu đề dẫn tại Phiên thảo luận, Tiến sĩ Maurizio Bona, nguyên cố vấn Tổng Giám đốc Tổ chức Nghiên cứu Vật lý Hạt nhân Châu Âu (CERN), giảng viên tại Đại học Pavia (Italy) cho rằng, khoa học, công nghệ tạo ra sự thay đổi lớn đối với toàn cầu. Việc dự đoán sự phát triển của khoa học, công nghệ rất khó, do vậy việc giảm thiểu tác động tiêu cực từ sự phát triển này cần được đặt ra, trong đó có vấn đề đạo đức.

Theo ông Maurizio Bona, các nghị viện cần nhìn nhận vai trò của đạo đức trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội. CERN đang xây dựng một Hiến chương về đạo đức trong khoa học, công nghệ, dựa trên tinh thần bảo đảm, tôn trọng quyền con người. Đây cũng là tài liệu tham khảo để các nghị viện xây dựng các quy định về đạo đức trong khoa học công nghệ. Hiến chương quy định các hoạt động nghiên cứu không được phép vượt qua các tiêu chuẩn đạo đức đã được nêu ra và sẽ được rà soát, điều chỉnh định kỳ phù hợp với các giai đoạn phát triển trên thế giới.

Ông Maurizio Bona cho biết, bản dự thảo của Hiến chương sẽ được gửi cho các nghị viện tham khảo và hoàn thiện, dự kiến thông qua tại Đại hội đồng IPU năm 2024. Hiến chương giúp các nghị viện xác định cơ hội và thách thức, định hình tương lai dài hạn của thế giới, với sự phát triển khoa học công nghệ đang đóng vai trò tích cực hơn trong xã hội mà không lo ngại những rủi ro tiềm tàng.

Trong phát biểu ghi hình gửi tới Hội nghị, bà Gabriela Ramos, Phó Tổng Giám đốc Khoa học Xã hội và Nhân văn (UNESCO) chỉ rõ, thế giới thường xuyên bị ảnh hưởng bởi các thách thức như chiến tranh, biến đổi khí hậu..., làm ảnh hưởng đến quan hệ giữa các nước và những người trẻ. UNESCO tin rằng, sự tham gia tích cực của người trẻ vào các vấn đề chính trị sẽ đem lại nhiều hiệu quả, tiến triển tích cực.

Theo bà Gabriela Ramos, UNESCO đã có nhiều nỗ lực, kế hoạch cụ thể để khuyến khích người trẻ tham gia giải quyết các vấn đề lớn, tăng cường vai trò của người trẻ, đưa ra những công cụ, khuôn khổ phù hợp để tăng cường đối thoại chính trị, thúc đẩy sự tham gia của thanh niên một cách bao trùm. Trong Hội nghị sắp tới tại Mexico, UNESCO sẽ kêu gọi sự tham gia tích cực hơn nữa của thanh niên vào tiến trình thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững.

Với sự trợ giúp của các công cụ, khuôn khổ, sự đào tạo kỹ năng về truyền thông số, người trẻ có thể tiếp cận được những kỹ năng cần thiết của thế kỷ 21 để tạo ra sự thay đổi. UNESCO sẵn sàng hỗ trợ, hợp tác để thúc đẩy việc nâng cao bộ kỹ năng cho thanh niên, đồng thời tin tưởng rằng, thế hệ thanh niên sẽ hiểu biết, có trách nhiệm, có ý thức sử dụng các công cụ một cách đúng mục đích, phòng ngừa các rủi ro để hướng tới sự phát triển bền vững.

Lồng ghép đa dạng văn hóa

Ông Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội khẳng định: Đa dạng văn hóa có vai trò quan trọng đối với việc thực hiện đầy đủ quyền con người và các quyền tự do cơ bản, nâng cao vai trò, địa vị của phụ nữ trong xã hội, tạo sự gắn kết, hòa hợp xã hội. Vì vậy, cần lồng ghép đa dạng văn hóa như một yếu tố có tính chiến lược vào các chính sách phát triển quốc gia và quốc tế, thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp quốc.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu sắc như hiện nay, vai trò của đa dạng văn hóa ngày càng quan trọng. Chấp nhận, tôn trọng và phát huy sự đa dạng văn hóa giúp tăng cường sự đối thoại giữa các nền văn minh, thúc đẩy sự hiểu biết, gia tăng sự tôn trọng lẫn nhau giữa các quốc gia, các dân tộc.

Việt Nam là đất nước có bề dày lịch sử và văn hóa truyền thống hàng ngàn năm. Nhà nước Việt Nam đã, đang thực thi và không ngừng hoàn thiện thể chế, chính sách theo phương châm xuyên suốt “lấy giá trị văn hóa, con người Việt Nam là nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng, bảo đảm sự phát triển bền vững”.

Ông Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh, Quốc hội Việt Nam quan tâm, chú trọng việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, ban hành chính sách nhằm thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hóa vì sự phát triển bền vững. Quốc hội đã ban hành các luật về tín ngưỡng, tôn giáo, di sản văn hóa, quảng cáo, thư viện…, các chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa, dân tộc miền núi, xóa đói giảm nghèo…, thường xuyên thực hiện công tác giám sát, chất vấn để bảo đảm những vấn đề đa dạng văn hóa được tôn trọng và xuyên suốt trong các chương trình lớn của đất nước.

Nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quốc hội Việt Nam, sự nghiệp phát triển văn hóa đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp vào sự phồn vinh, thịnh vượng của đất nước, được cộng đồng các dân tộc Việt Nam và bạn bè, tổ chức quốc tế đánh giá cao. Tuy nhiên, đa dạng văn hóa ở Việt Nam cũng như ở nhiều nước đang gặp nhiều thách thức, đặc biệt là những thách thức phi truyền thống của một kỷ nguyên số và toàn cầu hóa, ảnh hưởng không nhỏ đến tính bền vững của di sản văn hóa, văn hóa các dân tộc.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Bùi Hoài Sơn cho rằng, cần khẳng định vai trò, giá trị của văn hóa như một động lực của phát triển bền vững và thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 của Liên hợp quốc; phát huy vai trò của văn hóa trong các chính sách phát triển tại cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế, đưa văn hóa trở thành mục tiêu độc lập của phát triển bền vững.

Nghị viện các quốc gia chính là nhân tố chủ chốt trong việc khẳng định, phát huy vai trò của văn hóa đối với phát triển bền vững, xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ chính sách lấy con người làm trung tâm, hỗ trợ nền tảng cho các đối ngoại song phương và đa phương, thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hóa, hòa bình, gắn kết giữa các cộng đồng, quốc gia.