Phối hợp phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển

Theo báo cáo, trong 6 tháng đầu năm 2024, các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý hơn 64.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, giảm 2,82% so với cùng kỳ năm 2023; thu nộp ngân sách hơn 6.000 tỷ đồng, giảm 7,53%.

Trong tổng số các vụ việc trên, có 55.133 vụ gian lận thương mại và gian lận về thuế; 3.010 vụ hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ, lần lượt giảm 9,7% và tăng 8,55% so với cùng kỳ năm 2023. Các lực lượng chức năng đã khởi tố hình sự 650 vụ với 1.912 đối tượng, giảm 44,25% về số vụ và giảm 18,82% về số đối tượng.

Tại hội nghị, các địa phương phản ánh thực trạng công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, trong đó có việc bảo quản và xử lý tang vật, vật chứng thu giữ gặp nhiều khó khăn do thiếu nơi lưu giữ; thời gian xử lý hàng hoá bị tịch thu kéo dài. Bên cạnh đó, công tác chống buôn lậu trong hoạt động thương mại điện tử gặp nhiều khó khăn do hệ thống quy định của pháp luật chưa theo kịp tốc độ phát triển của thương mại điện tử.

Từ đó, các địa phương kiến nghị cần rút ngắn thời gian xử lý hàng hoá vi phạm qua đường hàng không; hoàn thiện quy định về bảo quản, xử lý tang vật, vật chứng để tránh thất thoát, hư, hỏng tài sản Nhà nước và cá nhân; hoàn thiện hàng lang pháp lý để quản lý hoạt động thương mại điện tử nhằm phòng ngừa buôn bán hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc và tránh thất thu thuế.

Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị các lực lượng chức năng tăng cường thanh tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử; quy định rõ trách nhiệm của sàn thương mại và người bán hàng trên sàn thương mại là phải lưu giữ tất cả các hoạt động giao dịch để phục vụ hoạt động kiểm tra, giám sát, điều tra của các cơ quan chức năng khi cần.

Thành phố Hải Phòng đề xuất Ban Chỉ đạo 9 các địa phương có cơ chế trao đổi thông tin để phối hợp xử lý các vụ việc liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại; các cơ quan chức năng tập trung tuần tra tại các địa bàn trọng điểm, như bến cảng (mỗi năm có 17.000 lượt tàu ra vào các cảng của Hải Phòng).

Cũng tại hội nghị, đại diện Tổng cục Hải quan và Bộ Quốc phòng cảnh báo tội phạm ma tuý tiếp tục diễn biến phức tạp ở tuyến biên giới và qua đường hàng không. Các đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi, hoạt động có tổ chức, chặt chẽ, liều lĩnh.

Bộ Công an đánh giá, tình hình buôn lậu vàng và buôn lậu các mặt hàng thiết yếu, như xăng, dầu có xu hướng giảm nhờ triển khai các biện pháp quyết liệt để triệt phá các đường dây buôn lậu trong thời gian qua. Tuy nhiên, hiện đang nổi lên hiện tượng khai thác và xuất khẩu trái phép khoáng sản quý hiếm, như đất hiếm, làm thất thoát tài nguyên của quốc gia. Vì vậy, Bộ Công an đề nghị các địa phương phải quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác và khối lượng khai thác các loại khoáng sản của các doanh nghiệp tại địa phương mình.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đánh giá cao nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong thời gian qua. Phó Thủ tướng giao Văn phòng Ban Chỉ đạo 9 quốc gia tiếp thu những ý kiến, kiến nghị tại hội nghị, hoàn thiện báo cáo kết quả công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả 6 tháng đầu năm và phương hướng, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm; xây dựng dự thảo kết luận hội nghị, trong đó nêu rõ thời hạn hoàn thành các nhiệm vụ của các bộ, ngành là thành viên Ban Chỉ đạo.

Đối với việc hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đến công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung rà soát các quy định còn bất cập và gửi tới 3 địa chỉ: Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính để xử lý theo thẩm quyền, nội dung nào vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đề nghị các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để kịp thời phát hiện và xử lý những hành vi, thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ; tăng cường hợp tác quốc tế, tham khảo kinh nghiệm quốc tế trong chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Về một số nhiệm vụ trong trọng tâm trong thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu các lực lượng chức năng quyết liệt hơn, phối hợp tốt hơn trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, trong đó phải nêu cao vai trò của người đứng đầu. Các bộ, ngành, địa phương phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện những lổ hổng về pháp lý, sai sót để nhắc nhở các lực lượng chức năng trong việc thực thi đạo đức công vụ; thường xuyên quan tâm, nâng cao năng lực của các lực lượng chức năng, nhất là năng lực ứng dụng công nghệ thông tin.

Phó Thủ tướng mong các cơ quan truyền thông tiếp tục đổi mới hình thức tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức người dân trong phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.