Quốc hội thông qua Nghị quyết áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung

Trình bày giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, dự thảo Nghị quyết là những nội dung hoàn toàn mới, có nhiều quy định khác, trái với các quy định hiện hành của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và một số luật liên quan khác. Vì vậy, theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đây là một Nghị quyết thí điểm và tên gọi của Nghị quyết nên có chữ “thí điểm”.

Tuy nhiên, để bảo đảm sự chắc chắn cho văn bản đạt chuẩn khi OECD hoặc các nước có quyền lợi liên quan thực hiện rà soát đồng cấp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tên gọi của Nghị quyết không có chữ “thí điểm” nhưng được áp dụng như một Nghị quyết thí điểm để có cơ sở pháp lý cho việc áp dụng những quy định về chính sách mới, khác với các quy định của các luật, nghị quyết hiện hành. Đồng thời đề nghị cho giữ tên gọi của Nghị quyết như dự thảo để thể hiện đúng tinh thần quy định của OECD và phù hợp thông lệ chung của các nước.

Về việc giao Chính phủ quy định nội dung cụ thể để áp dụng trong trường hợp OECD có hướng dẫn sửa đổi bổ sung về thuế tối thiểu toàn cầu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, thuế tối thiểu toàn cầu là một chính sách mới và phức tạp, OECD và các nước sẽ phải vừa làm, vừa hoàn thiện. Tuy nhiên, các nội dung chính về thuế tối thiểu toàn cầu đã được quy định trong Quy định mẫu (tương tự như cấp độ Luật của các nước) đã được 120 nước thông qua sẽ ít có khả năng thay đổi. Hiện nay, Ban Thư ký OECD đang tiếp tục cập nhật và sẽ có những sửa đổi, bổ sung chủ yếu đối với các tài liệu hướng dẫn hành chính là các văn bản quy định chi tiết về kỹ thuật quản lý thu (tương tự như cấp độ văn bản hướng dẫn dưới luật của các nước). Nếu tất cả các hướng dẫn sửa đổi, bổ sung của OECD về hướng dẫn thực hiện đều cần báo cáo Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì sẽ rất khó khả thi và không thật sự phù hợp về mặt nội dung.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã hoàn thiện và thể hiện nội dung quy định này tại khoản 3, Điều 8 của dự thảo Nghị quyết theo hướng: Trường hợp sau ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành, Diễn đàn hợp tác chung về chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận toàn cầu có hướng dẫn sửa đổi, bổ sung Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu thì Chính phủ quy định nội dung cụ thể để thực hiện. Trường hợp có nội dung trái với quy định của Nghị quyết này thì báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định. Trường hợp cấp bách trong thời gian Quốc hội không họp thì trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Một số ý kiến đề nghị Chính phủ đánh giá tổng thể về môi trường đầu tư khi thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu để có các giải pháp về ưu đãi đầu tư phù hợp, giải quyết vướng mắc cho các nhà đầu tư hiện hành cũng như làm rõ về chế độ ưu đãi thuế đối với các nhà đầu tư mới sẽ vào Việt Nam. Một số ý kiến đề nghị làm rõ trường hợp doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam sau thời điểm Nghị quyết có hiệu lực thi hành thì áp dụng ưu đãi đầu tư về thuế theo quy định của Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp hay áp dụng thuế suất theo quy định của Nghị quyết.

Về các nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, hiện nay Chính phủ chưa có đánh giá tổng thể về hệ thống ưu đãi, khuyến khích đầu tư, bao gồm các ưu đãi qua thuế thu nhập doanh nghiệp cũng như các biện pháp phi thuế để xây dựng phương án thay thế sau khi thuế tối thiểu toàn cầu đi vào thực hiện. Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp chưa được sửa đổi nên sau khi Nghị quyết này có hiệu lực thi hành, các tập đoàn đa quốc gia có đầu tư mới vào Việt Nam sẽ bị điều chỉnh bởi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và cả Nghị quyết này.

Theo đó, nhà đầu tư trước tiên sẽ vẫn được hưởng ưu đãi miễn giảm theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, sau đó sẽ phải nộp lại khoản ưu đãi miễn giảm thuế này theo quy định của Nghị quyết về thuế tối thiểu toàn cầu và đồng thời có thể sẽ lại được xử lý hỗ trợ bổ sung ngoài thuế. Hiện nay, Chính phủ mới chỉ hoàn thành dự án Nghị quyết này để ban hành ngay, giải quyết vấn đề nộp thuế tối thiểu toàn cầu cho các nhà đầu tư hiện hành. Bài toán về chế độ thuế đối với các nhà đầu tư mới sẽ cần phải được Chính phủ tiếp tục giải quyết khi sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ triển khai đánh giá một cách tổng thể hệ thống chính sách ưu đãi thuế hiện nay và khẩn trương xây dựng dự án sửa đổi, bổ sung Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp cùng với phương án điều chỉnh hệ thống thuế suất và ưu đãi thuế một cách phù hợp.