Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: EVFTA như 'tuyến đường cao tốc lớn' nối gần EU với Việt Nam

Hội nghị diễn ra ngay sau khi EVFTA đi vào thực thi 6 ngày, thể hiện cam kết của Việt Nam đối với đối tác thương mại hàng đầu - Liên minh châu Âu, cũng như của Chính phủ đối với người dân, cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư trong việc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, có trách nhiệm các cam kết của Việt Nam trong EVFTA.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc lại sự kiện ngày 30/6/2019, Việt Nam và EU đã chính thức ký Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU và Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA ), thể hiện tư duy chiến lược, mở ra không gian rộng lớn giữa hai bên. 

Thủ tướng cũng cho biết, trong các cuộc điện đàm với lãnh đạo nhiều quốc gia, trong đó có Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) năm 2020,  hai bên cùng mong đợi từ ngày 1 tháng 8 năm 2020, những điều khoản của Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU bước vào thực tiễn, đáp ứng sự mong đợi của doanh nghiệp của người dân hai bên. Điều này càng có ý nghĩa khi cả hai bên đang gặp nhiều khó khăn về kinh tế xã hội do tác động nghiêm trọng của đại dịch COVID-19.

EVFTA một hiệp định thương mại tự do thế hệ mới có tiêu chuẩn cao, toàn diện, độ mở lớn và cân bằng lợi ích cho cả hai bên. Riêng đối với Việt Nam, nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, trong điều kiện bình thường thì hiệp định có thể giúp GDP tăng bình quân đến 3,2 % trong giai đoạn 5 năm đầu thực hiện, bình quân đến 5,3% cho 5 năm tiếp theo và lên đến 7,72 % cho 5 năm sau đó.

Một nghiên cứu khác của Ngân hàng Thế giới cho thấy, nếu thực hiện đồng thời cả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU và Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) thì GDP của Việt Nam có thể tăng thêm tới 3,2% trong thập kỷ 2021-2030.

Với cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ, cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu lên tới gần 100% biểu thuế của EU, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU dự kiến sẽ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam tăng kim ngạch xuất khẩu sang EU khoảng 42 % vào năm 2025 và gần 45% vào năm 2030 so với kịch bản không có hiệp định, cũng như tăng thu hút đầu tư Fdi vào Việt Nam.

Thủ tướng nhận định, với 13 Hiệp định thương mại tự do đã ký kết thì một trong những vấn đề tồn tại lớn nhất ở nước ta là nhận thức của các doanh nghiệp còn hạn chế và việc tận dụng cơ hội cũng khiêm tốn. Nhiều cơ quan còn chậm xây dựng văn bản pháp luật liên quan; hướng dẫn thực thi còn thiếu thống nhất gây khó cho doanh nghiệp; còn nhiều hạn chế về hạ tầng cơ sở nguồn nhân lực, chất lượng quy mô sản xuất còn nhỏ.

Thủ tướng đặt câu hỏi, tại sao hoạt động truyền thông về hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và FTA nói riêng chưa hiệu quả, tại sao việc tận dụng cơ hội từ FTA chưa được như mong đợi. 

Thủ tướng cũng đặt câu hỏi làm thế nào để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, bởi đây là yếu tố sống còn trong kinh doanh. Theo đó, Thủ tướng lưu ý cán bộ trong cơ quan quản lý nhà nước cần học hỏi nâng cao năng lực, tinh thần trách nhiệm, chung tay cùng doanh nghiệp để cam kết để các hiệp định thương mại tự do đi vào cuộc sống, đem lại hiệu quả cho doanh nghiệp và người dân ta.

Nhắc đến yêu cầu phát triển bền vững là nội dung quan trọng trong Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU, Thủ tướng lưu ý về những tiêu chuẩn cao không chỉ về tăng cường hiệu quả kinh tế mà đi đôi với các yêu cầu khắt khe về làm tốt hơn nhiệm vụ, trách nhiệm xã hội, lao động, việc làm và bảo vệ môi trường.  

Khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU có hiệu lực, nhiều sản phẩm của Việt Nam phải cạnh tranh trên thị trường nội địa với các sản phẩm của EU, không thể đóng cửa dựng hàng rào bảo hộ mà phải thực hiện đúng cam kết, quản lý tốt thị trường, tạo nên môi trường kinh doanh lành mạnh.  

Tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc lại phát biểu của Thủ tướng tại lễ ký kết EVFTA vào ngày 30/6 năm ngoái rằng khi đi vào hiệu lực thì hiệp định này sẽ như "một tuyến đường cao tốc quy mô lớn, hiện đại, nối gần hơn giữa EU và Việt Nam". Từ đây, người dân hai bên dễ dàng hợp tác, giao lưu, các doanh nghiệp của hai bên có thể tiếp cận thuận lợi thị trường của nhau.

Nhắc lại lời khẳng định của Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 29/7 trong cuộc điện đàm giữa ông với Thủ tướng Việt Nam là EC sẵn sàng dành cho Việt Nam những gói hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực thực thi EVFTA, Thủ tướng cho rằng đây là sự hỗ trợ quý báu để Việt Nam học hỏi và cùng trao đổi, hợp tác với các đối tác EU nhằm thực thi EVFTA theo cách hai bên cùng thắng.

Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đã có kế hoạch hành động với 5 nhóm nhiệm vụ gồm 41 nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần chủ động và tích cực hành động hơn nữa trong việc triển khai kế hoạch thực thi EVFTA.  

Nhấn mạnh, nhiệm vụ thực thi kế hoạch EVFTA là quan trọng nhưng việc để EVFTA đi vào cuộc sống còn quan trọng hơn nhiều, Thủ tướng nêu rõ, chủ trương 1, biện pháp thực hiện phải 10, đặc biệt cần phải thường xuyên rà soát, đánh giá kết quả thực hiện, rút kinh nghiệm để làm tốt hơn.

Thủ tướng yêu cầu các bộ trưởng, chủ tịch UBND của 63 tỉnh, thành phố trong cả nước phải trực tiếp chỉ đạo, ưu tiên triển khai thực thi EVFTA một cách hiệu quả, đồng thời cần tăng cường phối hợp, tránh tình trạng “quyền anh, quyền tôi” và phải đặt lợi ích quốc gia lên cao nhất.

Thủ tướng giao Bộ Công Thương là cơ quan đầu mối, là nhạc trưởng điều phối các nỗ lực thực thi EVFTA, tránh dàn trải, phân tán nguồn lực, bảo đảm sự thống nhất trong quá trình áp dụng và triển khai hiệu quả các cam kết.

Cùng với đó là Việt Nam cần đặc biệt chú trọng khâu đào tạo nguồn nhân lực về quản lý nhà nước trong hội nhập quốc tế. Đây là điểm nghẽn của chúng ta mà muốn giải quyết căn cơ thì phải có cách làm bài bản theo thời gian.

Cần tiếp tục cải cách thể chế tốt hơn nữa để phục vụ cho sự phát triển bền vững của đất nước cũng như phát triển quan hệ bền vững Việt Nam-EU, nhất là để thực thi tốt hiệp định EVFTA. Đi liền với đó, chúng ta phải đẩy mạnh công tác truyền thông, không chỉ phổ biến các thông tin chung chung, mà phải nâng cao nhận thức về các thách thức, cơ hội của EVFTA, đặc biệt là các hướng dẫn cụ thể, phù hợp với yêu cầu của từng đối tượng, hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng, thông qua các hình thức trực tuyến để tiếp cận được nhiều doanh nghiệp hơn, bảo đảm thiết thực, hiệu quả.  

Nhấn mạnh đến vai trò của các doanh nghiệp và đặc biệt là hiệp hội -  chủ thể góp phần quyết định tạo nên thành công của hội nhập, củ việc thực thi EVFTA, Thủ tướng mong muốn các doanh nghiệp tăng cường hợp tác, học hỏi kinh nghiệm của nhau, phải liên kết chuỗi vì riêng rẽ từng doanh nghiệp thì khó có đủ sức mạnh để cạnh tranh, không tận dụng được hiệu quả cơ hội do EVFTA mang lại.