Phiên thảo luận có sự tham dự của Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách các vấn đề nhân đạo Mark Lowcock và Chủ tịch Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) Peter Maurer. Tại đây Việt Nam đã nhắc lại thông điệp cam kết thúc đẩy tuân thủ luật nhân đạo quốc tế và bảo vệ người dân ở các vùng có xung đột.
Toàn cảnh phiên họp của HĐBA về Libya, ngày 17/5/2021. Ảnh: Khắc Hiếu/TTXVNPhó Tổng Thư ký LHQ Mark Lowcock bày tỏ quan ngại về nguy cơ thảm họa đói do xung đột gia tăng trở lại trong năm 2020, một phần nguyên nhân do mùa màng bị phá hủy, nông dân bị thiệt mạng, bị buộc phải rời khỏi nơi ở và nơi sản xuất, hàng hóa cứu trợ nhân đạo bị cản trở; tình trạng sử dụng vũ khí nổ trong các đô thị làm cho 90% người bị thương vong là dân thường; môi trường bị tàn phá, người dân gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn nước; chưa kể tình trạng tấn công, bắt cóc nhân viên y tế và phá hủy cơ sở y tế.
Phó Tổng Thư ký LHQ kêu gọi tìm kiếm giải pháp chính trị giải quyết xung đột, khẳng định nghĩa vụ của các bên xung đột phải tuân thủ luật nhân đạo, tạo điều kiện tiếp cận nhân đạo, lồng ghép vào quy định pháp luật và hướng dẫn tác chiến các nghĩa vụ theo luật nhân đạo, tránh sử dụng vũ khí nổ trong khu vực đông dân, theo dõi tác động của xung đột với người dân, đồng thời truy cứu trách nhiệm vi phạm luật nhân đạo. Trong khi đó, Chủ tịch ICRC Peter Maurer cho rằng cần tăng cường tham vấn và xây dựng lòng tin của người dân, bảo đảm tiếp cận vaccine COVID-19 công bằng, kể cả đến người dân sống trong khu vực do nhóm vũ trang kiểm soát, tăng cường bảo vệ cơ sở hạ tầng và dịch vụ y tế, nước sạch, vệ sinh. Đại diện phi chính phủ nhấn mạnh đến tác động của bom mìn và thiết bị nổ tự chế đối với dân thường ở Afghanistan.
Các nước thành viên HĐBA cho rằng HĐBA và cộng đồng quốc tế cần nỗ lực hơn nữa, có hành động thiết thực nhằm giảm thương vong của dân thường, cần quan tâm xử lý các thách thức như nạn đói do xung đột gây ra, việc tấn công vào dịch vụ y tế, bạo lực tình dục và bạo lực trên cơ sở giới, suy thoái môi trường; kêu gọi tuân thủ luật nhân đạo và thực hiện đầy đủ các nghị quyết của HĐBA, bao gồm Nghị quyết 2573 được HĐBA nhất trí thông qua trong tháng Việt Nam làm Chủ tịch.
Đại sứ Phạm Hải Anh, Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, bày tỏ quan ngại về tình trạng dân thường bị thương và thiệt mạng do xung đột vũ trang, trong đó có hàng trăm người dân bị thiệt mạng trong xung đột Israel-Palestine trong mấy tuần qua. Đại sứ Phạm Hải Anh nhấn mạnh các bên trong xung đột cần tuân thủ đầy đủ luật nhân đạo quốc tế, bảo đảm tiếp cận nhân đạo không bị cản trở; ủng hộ chia sẻ kinh nghiệm về lồng ghép nghĩa vụ pháp lý quốc tế vào quy định pháp luật và chính sách trong nước; khẳng định quốc gia có trách nhiệm hàng đầu trong bảo vệ dân thường; nhấn mạnh giải pháp hữu hiệu và lâu dài nhất là ngăn ngừa và chấm dứt xung đột, duy trì nền hòa bình bền vững, tăng cường sinh kế, khả năng chống chịu các thách thức như biến đổi khí hậu, dịch bệnh cho người dân.
Đại sứ nhấn mạnh, trong tháng 4/2021 khi Việt Nam làm Chủ tịch, HĐBA đã nhất trí thông qua Nghị quyết 2573 về bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu và dịch vụ thiết yếu với sự sống của người dân và đồng thuận thông qua Tuyên bố Chủ tịch về giải quyết hậu quả bom mìn và vật liệu nổ sót lại sau chiến tranh, từ đó kêu gọi HĐBA duy trì sự đoàn kết và thống nhất để gửi đi thông điệp mạnh mẽ về cam kết thúc đẩy tuân thủ luật nhân đạo quốc tế và bảo vệ thường dân và biến các cam kết đó thành hiện thực vì những người dân ở vùng có xung đột.