Năm nay khu vực ĐBSCL bị hạn và mặn xâm nhập sâu vào nội địa do nền nhiệt độ trên toàn khu vực Nam bộ ở mức cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 0,5 – 1,2 độ C; nắng nóng xuất hiện sớm với nhiệt độ cao nhất ngày đạt 35-36°C làm cường độ bốc thoát nước rất mạnh xấp xỉ 5mm/ngày. Bên cạnh đó lượng mưa ít và không đồng đều. Từ đầu năm tới nay, dòng chảy ở hạ lưu sông Mê Công luôn thấp hơn từ 10 – 20%. Tình trạng khô hạn đã xảy ra ở nhiều vùng thuộc ĐBSCL, dẫn đến xâm nhập mặn sâu vào nội đồng đã xuất hiện sớm hơn khoảng 1 tháng so với TBNN.
Sau đây là một số giải pháp phòng chống hạn và mặn cho cây trồng khu vực ĐBSCL:
- Bà con trữ nước ngọt trong ao đầm để sử dụng khi cần thiết. Ngành nông nghiệp có kế hoạch và vận động bà con khơi thông luồng lạch, nạo vét kênh mương, tu sửa hệ thống thủy lợi nội đồng để có thể bơm chuyền các cấp, dẫn nước ngọt tưới cho đồng ruộng.
- Chuyển đổi một số diện tích lúa (cần nhiều nước) sang cây trồng cạn (cần ít nước) như ngô lai, mè (vừng), đậu nành, dưa hấu, các loại rau.
- Thời vụ: Bà con chỉ xuống giống lúa khi chủ động được nước, chấp hành triệt để lịch thời vụ của từng địa phương (theo thủy văn và né rầy). Vùng bị mặn xâm nhập (vùng ven biển) phải chờ có mưa đều, đẩy lui mặn mới tiến hành gieo (thời vụ từ trung tuần tháng 5 đến ngày 10/6). Vùng không bị mặn, chủ động được nước, gieo trong tháng 4 và tháng 5.
- Giống lúa: Theo khuyến cáo của Cục Trồng trọt và Viện lúa ĐBSCL, vụ hè thu 2013 nên sử dụng các giống lúa chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, ưu tiên sử dụng giống lúa ngắn ngày, cứng cây, chịu phèn, cho năng suất cao, phù hợp với từng vùng sinh thái địa phương.
*Các biện pháp canh tác:
- Nên cày ải, phơi đất để cắt đứt mao quản phèn, cắt đứt vòng đời một số sâu bệnh, tăng cường khoáng hóa chất hữu cơ (làm giảm hiện tượng ngộ độc hữu cơ).
- Nên có thời gian giãn cách giữa hai vụ là 21 ngày, để đất được phục hồi.
- Nếu sạ sớm hơn, rơm rạ có thể chưa hoai mục, khiến cây lúa bị ngộ độc hữu cơ. Trong trường hợp này nên bón 300-500kg vôi cho 1 ha và sử dụng chế phẩm Trichoderma (phun xịt vào ruộng trước khi cày vùi rơm rạ) cho mau ngấu rạ.
- Khuyến cáo nên bón lót phân lân: Liều lượng từ 200-400kg/ha (tùy đất phèn ít hay nhiều) giúp hạ độc phèn, hạn chế bộ rễ bị phèn tấn công.
- Bón phân đợt 1 sớm từ 7-10 ngày sau sạ: bón 30-40% N (60-80kg urê) + 30-50kg DAP/ha.
- Có thể bón thêm phân hữu cơ (bón lót hay đợt 1) kết hợp phun phân bón lá giúp cây lúa vượt qua giai đoạn khủng hoảng ban đầu, rễ phát triển mạnh, đẻ nhánh sớm sẽ tạo tiền đề cho năng suất cao về sau.
- Bón phân đợt 2 từ 18-22 ngày sau sạ: Lượng bón tùy vào tình trạng của ruộng lúa:
+ Lúa trung bình: Bón 50kg urê + 50kg DAP/ha;
+ Lúa tốt: Giảm lượng phân 10-20% (gia giảm theo thực tế đồng ruộng)
+ Lúa xấu: Tăng lượng phân 10-20%
Giai đoạn từ 20-40 ngày, có thể sử dụng phân bón lá để sửa ruộng cho đều bằng cách phun phân bón lá vào các chỏm lúa xấu (phun vá áo).
- Bón phân đợt 3: Khi ruộng có ít nhất 2/3 chuyển sang màu vàng tranh, là ngày bón phân:
- Chỗ lúa vàng tranh: Bón 50 kg urê + 50 kg KCl/ha
- Chỗ lúa xanh vàng (xanh lợt): Bón 25 kg urê + 50 kg KCl/ha
-Chỗ lúa xanh đậm (lúa tốt, chỗ trũng): Bón 50 kg KCl/ha (không bón urê)
- Bón phân rước hạt: Khi lúa cong trái me (72-75 ngày sau sạ) nếu 3 lá trên cùng hơi bị vàng, có thể bón bổ sung 20 kg urê/ha sẽ làm hạt chắc, mẩy, giảm lép. Nếu 3 lá trên cùng còn xanh, có thể sử dụng phân bón lá giàu Kali để phun xịt cũng mang lại hiệu quả tốt.
XM(Theo TTKN)