Iran và các cường quốc trong nhóm P5+1 (gồm Anh, Nga, Pháp, Mỹ, Trung Quốc và Đức) đang tiến gần hơn bao giờ hết tới một thỏa thuận toàn diện cuối cùng về chương trình hạt nhân của Tehran trong đêm cuối cùng trước hạn chót mới 13/7.Ngoại trưởng các nước P5+1 tại vòng đàm phán hạt nhân ở Vienna ngày 7/7. Ảnh: THX/TTXVN |
Tổng thống Iran Hassan Rouhani ngày 12/7 tuyên bố đích đến đã rất gần. Hãng thông tấn Iran ISNA dẫn lời ông Rouhani nhấn mạnh "Chúng ta đã đi qua quãng đường dài... chúng ta đã gần đến nơi " và vẫn còn một vài bước nữa. Trong khi đó, phát biểu tại Vienna, Áo, nơi đang diễn ra các cuộc đàm phán, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tuyên bố chưa có thỏa thuận trong ngày 12/7 và cuộc đàm phán sẽ không tiếp tục kéo dài sau ngày 13/7. Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân Iran Ali Akbar Salehi cũng cho biết "Các cuộc thảo luận kỹ thuật trên thực tế đã hoàn tất", văn bản 100 trang liên quan đến vấn đề kỹ thuật cùng những phụ lục liên quan hầu như đã hoàn thành.
Một nguồn tin từ phái đoàn Đức tham gia cuộc đàm phán đêm 12/7 cho biết Iran và các cường quốc thế giới có thể nhanh chóng đạt được một thỏa thuận lịch sử nếu Tehran sẵn sàng có những bước đi cuối cùng. Theo nguồn tin này, Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier cho rằng chỉ còn thiếu một vài yếu tố để có thể đạt được thỏa thuận chắc chắn với Iran... Nguồn tin cho biết: "Mọi thứ vẫn có thể đổ vỡ, song thực tế, chúng tôi đang ở ngay trước cái đích cuối cùng… Giờ phút quyết định đã tới". Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius, người đã phải hủy chuyến công du châu Phi để ở lại bàn đàm phán, bày tỏ hy vọng và tin tưởng các cuộc đàm phán nước rút đã đi đến giai đoạn cuối cùng. Ðại diện cấp cao phụ trách an ninh và chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), bà Federica Mogherini nhận định đây là những giờ phút quyết định.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng bày tỏ lạc quan khẳng định các bên đang đạt được những quyết định thật sự dù vẫn tồn tại những khó khăn. Theo ông Kerry, cuộc thảo luận mới nhất giữa ông và người đồng cấp Iran Javad Zarif rất tích cực.
Trong khi đó, đi ngược lại với những tuyên bố tích cực của Ngoại trưởng Kerry, giới chức lập pháp đảng Cộng hòa cảnh báo thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Iran dù đạt được cũng sẽ khó qua ải Quốc hội Mỹ. Trả lời phỏng vấn trên truyền hình, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ, nghị sỹ Cộng hòa Mitch McConnell, nhận định nếu thỏa thuận đạt được, văn kiện này sẽ rất khó được thông qua tại Quốc hội. Chủ tịch Hạ viện John Boehner cũng nhắc lại "không có thỏa thuận còn hơn một thỏa thuận tồi". Nhất trí với ông Boehner, Thượng nghị sỹ Cộng hòa Tom Cotton nói rằng mọi thỏa thuận đều mạo hiểm.
Sau ba lần gia hạn thời hạn chót trong vòng 2 tuần, các bên đã nhất trí ngày 13/7 là hạn chót cuối cùng để có thể đạt được thỏa thuận toàn diện về chương trình hạt nhân của Iran sau khi xuất hiện những bất đồng mới trên bàn đàm phán, chủ yếu xung quanh việc bãi bỏ lệnh của Liên hợp quốc cấm bán vũ khí thông thường cho Iran. Trong khi phía Nga và Trung Quốc cho rằng cần phải bãi bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran càng sớm càng tốt, giới chức phương Tây phản đối chấm dứt cấm vận vũ khí và lập luận rằng thỏa thuận khung đạt được ở Lausanne, Thụy Sĩ, hồi tháng 4 vừa qua, kêu gọi những hạn chế gắt gao về vũ khí thông thường và phi đạn đạn đạo đối với Iran như nghị quyết của LHQ. Bên cạnh đó, việc liên tục bỏ lỡ thời hạn chót đồng nghĩa Quốc hội Mỹ hiện do phe Cộng hòa kiểm soát sẽ có 60 ngày thay vì 30 ngày để duyệt lại thỏa thuận, khiến chính quyền Tổng thống Barack Obama lo ngại sẽ tạo ra thêm những rủi ro làm chệch hướng thỏa thuận.