Thời gian qua, Ủy ban Dân tộc đã xây dựng và tổ chức lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo “Thông tư liên tịch hướng dẫn thực hiện Chương trình 135 giai đoạn III”. Theo đánh giá của các bộ, ngành, địa phương và các chuyên gia, với việc đưa ra lấy ý kiến rộng rãi này, dự thảo Thông tư liên tịch sẽ phù hợp với thực tế triển khai.
Hỗ trợ theo nhu cầu
Từ sự đầu tư, hỗ trợ của Chương trình 135 (CT 135) giai đoạn II (2006 - 2010), diện mạo vùng dân tộc, miền núi nước ta đã có chuyển biến rõ nét. Tuy nhiên, tỷ lệ hộ nghèo ở khu vực này vẫn rất cao, bình quân ở mức 45%, thậm chí nhiều xã có tỷ lệ hộ nghèo là 70 - 80%.
Nếu đầu tư theo nhu cầu của đồng bào thì sẽ không có những công trình bỏ hoang như thế này. |
Tuy nhiên, ở giai đoạn này, hộ cận nghèo không thuộc diện đối tượng được hỗ trợ phát triển sản xuất từ CT 135. Trong khi đó, khoảng cách giữa hộ nghèo với hộ cận nghèo là rất mong manh (theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015, hộ cận nghèo là những hộ có thu nhập bình quân 401.000 đồng/người/tháng, dưới mức này là hộ nghèo). Do vậy, để đạt được mục tiêu giảm nghèo bền vững, các ý kiến đóng góp vào dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn thực hiện CT 135 giai đoạn III, đều nhất trí đưa hộ cận nghèo vào đối tượng được hỗ trợ phát triển sản xuất.
Bà Thào Mai Anh-Trưởng phòng Dân tộc huyện Yên Châu (Sơn La), cho rằng, hộ cận nghèo rất cần được hỗ trợ để không quay lại diện hộ nghèo. Một cơ sở để đưa hộ cận nghèo vào diện được thụ hưởng của CT 135, là hiện nay họ đã được thụ hưởng chính sách vay vốn phát triển sản xuất theo Quyết định số 15/2013/QĐ-TTG, ngày 16/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ. Nếu được bổ sung, nâng cao kiến thức phát triển kinh tế gia đình, tham quan, học tập các mô hình kinh tế… theo nội dung hỗ trợ của CT 135 thì sẽ phát huy hiệu quả vốn vay, tạo điều kiện để vươn lên thành hộ khá, thậm chí là hộ giàu.
Đồng tình với quan điểm này, bà Nguyễn Thị Hoa Ry - Phó trưởng ban Dân tộc tỉnh Bạc Liêu, cho biết: Hợp phần hỗ trợ sản xuất cần chú trọng đến nhu cầu thực tế của người dân. Tuy nhiên, hiệu quả không cao bởi việc hỗ trợ mang tính cấp phát từ trên xuống, không căn cứ vào điều kiện đặc thù của địa phương, vào nhu cầu thực tế của hộ được thụ hưởng.
Bà Hoa Ry cũng như nhiều đại biểu đại diện các địa phương thống nhất cho rằng, trong giai đoạn II của chương trình, việc phân cấp giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ở các tỉnh thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với hợp phần hỗ trợ sản xuất của CT 135 theo chỉ đạo của Bộ NN&PTNT là không phù hợp, trong khi Ủy ban Dân tộc là cơ quan chủ trì thực hiện CT135. Do vậy, để khảo sát đúng và trúng đối tượng, cũng như nhu cầu hỗ trợ của người dân, thì Ban Dân tộc các tỉnh, Phòng Dân tộc các huyện phải chịu trách nhiệm chính, từ đó làm cơ sở để Ủy ban Dân tộc chỉ đạo, điều hành.
Đầu tư trọng điểm
Trong CT 135 giai đoạn III, đại diện các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt quan tâm đến nội dung hướng dẫn thực hiện dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, bởi đây chính là “xương sống” của chương trình.
Đa số ý kiến góp ý của các bộ, ngành, địa phương đều thống nhất trong việc nâng cao vai trò của cấp xã trong quá trình thực hiện các chương trình, dự án. Nhưng có nhiều đại biểu băn khoăn ở việc các công trình đầu tư đã được người dân đồng thuận, UBND xã quyết định đầu tư, nhưng trước khi trình UBND huyện thẩm định, phê duyệt thì phải thông qua Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND) xã.
Ông Huỳnh Thanh, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Bình Phước, cho rằng, khi quyết định đầu tư, UBND xã lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân, sau đó báo cáo Thường trực HĐND, trình UBND huyện phê duyệt, chứ không phải chờ sự đồng ý của HĐND xã.
Ông Thanh lý giải, nếu chờ sự đồng ý của HĐND thì việc triển khai công trình, dự án sẽ chậm tiến độ. Bởi HĐND thường họp vào cuối năm, trong trường hợp công trình, dự án được UBND xã (với vai trò là chủ đầu tư) quyết định triển khai từ đầu năm, như vậy nếu thông qua HĐND thì phải sang đầu năm sau mới thực hiện được.
Việc Ủy ban Dân tộc đưa ra lấy ý kiến đại diện các địa phương khắp các vùng miền trên cả nước trước khi ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện CT 135 giai đoạn III, có ý nghĩa hết sức quan trọng. Những ý kiến khác nhau đóng góp vào Thông tư sẽ được tổng hợp, từ đó đưa ra những quy định dễ triển khai thực hiện trong thực tế, phù hợp với đại đa số địa bàn thụ hưởng.
Bài và ảnh: Nguyễn Đức