Cho dù gần đây châu Âu đã thoát khỏi suy thoái, song một số nhà kinh tế nghi ngờ khả năng khu vực này có thể duy trì tốc độc phục hồi khi mà thâm hụt ngân sách và tỷ lệ thất nghiệp vẫn còn cao.
Ngay trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính, gánh nặng nợ nần đã là vấn đề đau đầu đối với các nhà hoạch định chính sách châu Âu. Cho đến nay, hầu hết các nước thành viên châu Âu vẫn từ chối sử dụng một số "liều thuốc mạnh" để giảm gánh nặng nợ nần của mình.
Nhức nhối nợ công
Đây chính là câu hỏi ám ảnh các thị trường tài chính châu Âu trong năm 2014. Kể từ mùa Hè năm 2012, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Mario Draghi đã cam kết "làm bất cứ điều gì" để hỗ trợ khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) phải vượt qua một chặng đường dài đầy chông gai để có thể phục hồi và thoát khỏi cuộc khủng hoảng niềm tin. Ngành chế tạo tăng trưởng trở lại đang giúp củng cố sự phục hồi còn mong manh của Eurozone và báo hiệu một sự khởi đầu tốt cho năm 2014.
|
Ireland đã trở thành quốc gia đầu tiên trong Eurozone ra khỏi chương trình cứu trợ tài chính từ ngày 15/12/2013. AFP/TTXVN |
Tuy nhiên, nỗi nhức nhối về vấn đề nợ của châu Âu vẫn còn đó. Chính phủ đang phải chịu áp lực giảm thâm hụt ngân sách, trong khi các công ty phải chật vật để có thể tồn tại, khi mà tiêu dùng trong nước suy giảm và các điều kiện tín dụng bị thắt chặt. Với tình hình việc làm khó khăn, ưu tiên số một của nhiều người dân châu Âu là phải trả hết các khoản nợ chứ không phải phung phí tiền vào một kỳ nghỉ hoặc đi mua sắm.
Trên thực tế, các chính sách của châu Âu như cắt giảm thâm hụt ngân sách để giảm nợ và tiến hành cải cách cơ cấu thúc đẩy tăng trưởng, dường như không giảm nợ được nhiều mà thậm chí còn có thể gia tăng gánh nặng nợ trong những năm tới. "Thắt lưng buộc bụng" đã tạo ra tác động tiêu cực sâu sắc hơn so với dự kiến đối với tăng trưởng kinh tế, trong khi những cải cách cơ cấu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế lại bị hạn chế. Điều đó khiến cho thu nhập, lợi nhuận và các khoản thu thuế giảm, làm cho gánh nặng nợ nần trở nên nặng nề hơn.
Ba giải pháp mạnh
Theo các nhà kinh tế Mỹ Carmen Reinhart và Kenneth Rogoff, ba giải pháp mạnh nhằm chữa trị căn bệnh nợ công của châu Âu hiện nay là tái cơ cấu nợ, lạm phát và "áp chế tài chính", có nghĩa là sử dụng sức mạnh của chính phủ để buộc các ngân hàng phải cung cấp tài chính giá rẻ cho nền kinh tế.
Châu Âu và các nền kinh tế đang phát triển khác không muốn theo con đường tái cơ cấu - lạm phát - áp chế tài chính để giảm nợ, song lịch sử đã cho thấy "tại hầu hết các nền kinh tế phát triển, cơ cấu hoặc chuyển đổi lại nợ, áp chế tài chính và lạm phát cao đã trở thành những bộ phận không thể tách rời nhằm giải quyết các khoản nợ khổng lồ".
Châu Âu cũng đã có một vài bước đi theo hướng này. Các chủ sở hữu nợ của Hy Lạp phải chịu tổn thất nặng nề khi đất nước này tái cơ cấu nợ vào năm 2012. Chủ nợ của các ngân hàng ở Tây Ban Nha, Síp, Hà Lan, Slovenia và Đan Mạch cũng đã mất nhiều khi các ngân hàng nước này tiến hành tái cơ cấu. "Liên minh ngân hàng" mới của Liên minh châu Âu ra đời cũng đang buộc các chủ nợ ngân hàng phải củng cố lại các ngân hàng đang hoạt động yếu kém.
Mặc dù các nhà hoạch định chính sách đã nhận ra những thách thức đang ở phía trước các nền kinh tế châu Âu, song liệu họ có thể thực thi các liều thuốc mạnh hơn để cắt giảm nợ và chấp nhận sự "dậy sóng" của các thị trường tài chính trong khu vực? Nhà kinh tế Reinhart và Rogoff cho rằng quy mô của vấn đề cho thấy việc tái cơ cấu là cần thiết, đặc biệt ở các nước ngoại vi châu Âu.
Tố Uyên (P/v TTXVN tại Thụy Sỹ)