Kể từ ngày 18/3, trần lãi suất huy động các kỳ hạn ngắn sẽ giảm xuống còn 6%/năm, thay vì mức 7%/năm trước đây. Cùng với đó, lãi suất tái cấp vốn cũng được hạ xuống mức 6,5%/năm và lãi suất huy động ngoại tệ USD giảm xuống mức 1%/năm. Các thông tin quan trọng trên đã được Ngân hàng Nhà nước công bố tại buổi họp báo vào chiều 17/3 tại Hà Nội.
Ngân hàng không lo hụt vốn
Lý giải về việc cắt giảm lãi suất lần này, ông Nguyễn Đồng Tiến, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết: Lạm phát được kiềm chế ở mức thấp (chỉ số giá tiêu dùng tháng 2/2014 tăng 0,55% so với tháng 1 và tăng 1,24% so với cuối năm 2013); thanh khoản của hệ thống ngân hàng được đảm bảo trước và sau dịp Tết Nguyên đán Giáp Ngọ; lãi suất, tỷ giá và thị trường tiền tệ ổn định, dự trữ ngoại hối nhà nước tiếp tục tăng cao... là những yếu tố thuận lợi để NHNN đưa ra quyết định này. Hơn nữa, hoạt động sản suất, kinh doanh vẫn còn khó khăn nên việc hạ lãi suất có thể hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Khách hàng doanh nghiệp làm thủ tục vay vốn tại OceanBank chi nhánh Đống Đa (Hà Nội). |
Trong bối cảnh sản xuất, kinh doanh còn khó khăn, các doanh nghiệp kỳ vọng việc giảm lãi suất huy động sẽ tạo cơ hội để giảm lãi suất cho vay. Về vấn đề này, đại diện NHNN đã khẳng định: Giảm lãi suất huy động sẽ là cơ sở để giảm lãi suất cho vay, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn.
"Trong bối cảnh hiện nay, việc gửi tiền vào ngân hàng theo tôi vẫn là kênh an toàn và hiệu quả nhất. Tôi tin xu hướng này vẫn được xã hội chấp nhận", từ nhận định này, ông Tiến cho rằng, mặc dù lãi suất giảm nhưng khả năng huy động vốn của các tổ chức tín dụng (TCTD) sẽ không bị ảnh hưởng. Đại diện NHNN cho biết thêm: Đến nay, NHNN không quy định trần lãi suất cho vay mà dành quyền chủ động cho các ngân hàng. Tuy nhiên, lãi suất ngắn hạn sẽ có mối liên quan trực tiếp đến dài hạn nên lãi suất cho vay dài hạn sẽ có chiều hướng giảm.
Đề cập tới việc giảm lãi suất lần này của NHNN, lãnh đạo Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) cho rằng: Việc cắt giảm các lãi suất điều hành là hợp lý, phù hợp với các diễn biến kinh tế vĩ mô, cũng như trên thị trường tiền tệ và hoạt động ngân hàng 3 tháng đầu năm nay. Trong thời gian tới, nếu lạm phát thấp, trần lãi suất huy động ngắn hạn thậm chí còn có thể giảm thêm nữa.
Theo đánh giá của các ngân hàng, việc hạ trần lãi suất huy động xuống thấp sẽ khiến người gửi có xu hướng rút vốn ra đầu tư vào các kênh khác như: Chứng khoán, vàng, bất động sản nhưng không nhiều vì lãi suất chỉ hạ ở các kỳ hạn dưới 6 tháng; các kỳ hạn dài hơn vẫn được thỏa thuận và hấp dẫn. “Cơ cấu của lãi suất huy động với các kỳ hạn hiện là hợp lý. Bởi vì nó kích thích dòng tiền gửi tập trung ở các kỳ hạn dài hơn với lãi suất cao hơn. Điều này là rất cần thiết cho các ngân hàng thương mại trong cân đối vốn”, đại diện LienVietPostBank nói.
Chia sẻ với báo giới, ông Trần Xuân Hoàng - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho hay: Trong 1 tháng qua, người dân cũng “nhạy” với khả năng sẽ giảm trần lãi suất huy động, nhiều người đã chuyển qua gửi các kỳ hạn dài và nguồn vốn này tăng rõ nét. “Hiện nay, tăng trưởng huy động vốn cao hơn tăng trưởng tín dụng nên việc hạ trần lãi suất huy động là hợp lý để các ngân hàng tạo sự cân bằng, cũng như góp phần giảm lãi suất cho vay và kích thích thêm tăng trưởng tín dụng. BIDV đang tạo điều kiện để các chi nhánh có thể giảm lãi suất huy động các kỳ hạn ngắn theo xu hướng đó”, ông Hoàng nói.
Kích thích đầu tư vào sản xuất, kinh doanh
Theo thông báo của NHNN, trần lãi suất cho vay ngắn hạn đối với một số lĩnh vực ưu tiên cũng giảm thêm 1% kể từ ngày 18/3. Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) Nguyễn Tiến Đông cho biết: Từ ngày 18/3, Agribank giảm thêm 1% lãi suất cho vay mới đối 5 lĩnh vực ưu tiên là: Nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu, doanh nghiệp vừa và nhỏ xuống còn 8%/năm. Riêng cho vay ứng dụng công nghệ cao và thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp tối đa là 7%/năm. Agribank cũng sẽ lựa chọn một số chương trình trọng điểm để hạ lãi suất xuống 7%/năm để khách hàng có thể mở rộng đầu tư theo chiều sâu để nâng cao chất lượng chế biến... tạo điều kiện nâng cao năng lực cạnh tranh, hạ giá thành đầu vào, chế biến tiêu thụ xuất khẩu.
Mặc dù các lãi suất điều hành giảm là yếu tố góp phần kích thích tăng trưởng tín dụng nhưng theo các chuyên gia của thị trường tài chính, tiền tệ, lãi suất không phải là yếu tố quyết định chính đến tăng trưởng tín dụng. Theo bà Nguyễn Thị Hồng - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), tính đến 13/3, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống tăng trưởng âm 1,05% so với cuối năm 2013. Tuy nhiên, nếu tính từ đầu tháng 3/2014, tín dụng đã tăng 0,13% sau 2 tháng giảm liên tục trước đó. Mặc dù tín dụng tăng trưởng chậm song đại diện NHNN khẳng định: Năm nay, NHNN vẫn giữ nguyên mục tiêu tăng trưởng tín dụng là 12 - 14%. “Việc hạ các mức lãi suất chủ chốt sẽ kích thích các doanh nghiệp, nhà đầu tư và cá nhân đầu tư vào sản xuất kinh doanh và mua sắm, từ đó kích thích tăng trưởng tín dụng”, đại diện Vụ Chính sách tiền tệ nói.
Cùng ngày, Bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng HSBC đã có bản báo cáo với những bình luận đáng chú ý về việc NHNN giảm các lãi suất điều hành, tác động đối với tín dụng. Theo HSBC, động thái giảm lãi suất cho thấy mục đích của NHNN là nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Nhưng bản thân lãi suất không phải là vấn đề, vì lãi suất đã được đưa về khung hợp lý và tiền đồng đang trong tình trạng dư thừa. “Vấn đề chính yếu của Việt Nam là nợ xấu mà phần lớn vẫn chưa được giải quyết rốt ráo. Với lạm phát tăng trong vài tháng tới, chúng tôi không kỳ vọng sẽ có thêm đợt cắt giảm nào nữa”, HSBC nêu quan điểm.
Theo HSBC, tăng trưởng tín dụng tính đến thời điểm hiện tại vẫn âm cho thấy hệ thống ngân hàng Việt Nam cần có những cải cách thực sự quan trọng để giải quyết vấn đề nợ xấu. Nguồn vốn tiền đồng dư thừa trong hệ thống phản ánh nhu cầu vay thấp. Việc giảm lãi suất huy động tiền đồng và giảm lãi suất tái cấp vốn là những nỗ lực của NHNN để hỗ trợ nền kinh tế. “Chúng tôi cho rằng cắt giảm lãi suất sẽ không có ảnh hưởng lớn đến việc tăng trưởng cho vay. Một khi các khoản nợ xấu vẫn còn chưa được giải quyết, ngân hàng sẽ khó có thể thúc đẩy tăng trưởng cho vay được”, HSBC dự báo.
Chung quan điểm, các chuyên gia của Ngân hàng ANZ cũng cho rằng, hạ lãi suất chỉ tác động nhỏ đến tăng trưởng tín dụng. Chừng nào nợ xấu chưa được giải quyết rốt ráo thì tăng trưởng tín dụng sẽ còn “đóng băng”, kéo theo nền kinh tế nguy cơ tiếp tục tăng trưởng thấp, chỉ khoảng 5,6% trong năm 2014.
Minh Phương