Sinh ít con để có điều kiện xây dựng gia đình, xây dựng buôn làng ấm no, hạnh phúc. Đó là câu mở đầu thường xuyên của chị H’Yiu Kpơr, người có 19 năm làm cộng tác viên dân số ở buôn Kreh A, xã Ea Knuếc, huyện Krông Pắk (Đắk Lắk) mỗi khi trao đổi với chị em phụ nữ trong buôn.
Chị H’Yiu Kpơr nay đã 50 mùa rẫy cũng là người dân tộc Êđê nên càng thấu hiểu cảnh gia đình đông con - một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đói nghèo của buôn làng. Từ năm 1994, chị H’Yiu Kpơr quyết định tự nguyện tham gia làm cộng tác viên dân số của buôn Kreh A.
Tuy nhiên, nói thì dễ nhưng khi bắt tay vào việc thì khó, chị H’Yiu suy nghĩ: Chưa biết thì làm dần biết thôi. Thế là chị H’Yiu mạnh dạn đi đến từng hộ dân trong buôn để tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện kế hoạch hóa gia đình, ăn ở hợp vệ sinh. Chị H’Yiu cho biết, vào thời đó, buôn làng mình không có ánh điện sáng trưng như bây giờ đâu, đường sá thì chật chội, cây cối um tùm. Vậy mà, đêm đêm chị vẫn tranh thủ đến từng nhà, gần thì đi trước, xa đi sau, tay đèn pin, tay cầm gậy để vận động chị em trong độ tuổi sinh đẻ hướng dẫn, sử dụng các biện pháp tránh thai, sinh đẻ có kế hoạch, sinh ít con…Lúc đó, có một số gia đình có tư tưởng thích sinh đông con để có người đi làm nương rẫy hay phải sinh bằng được vài cô con gái sau này “bắt chồng” để nối dõi tông đường (đồng bào dân tộc vẫn theo họ mẹ) nên mỗi khi thấy chị, họ thường nặng lời. Thậm chí, có gia đình còn nổi nóng thường bảo "mình sinh ra mình nuôi, chứ có xin gạo, xin tiền H’Yiu đâu"…
Khó khăn là vậy nhưng chứng kiến cảnh nhiều gia đình trong buôn có đông con sinh ra nghèo đói, trẻ em sinh ra không được chăm sóc đầy đủ, càng thôi thúc chị H’Yiu quyết tâm hơn trong công tác dân số. Chị H’Yiu khéo léo, phân tích, hướng dẫn cho các cặp vợ chồng cách sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại để không bị vỡ kế hoạch sinh con, chị còn trực tiếp cung cấp miễn phí các dịch vụ tránh thai khi các đối tượng có nhu cầu. Những trường hợp đăng ký đặt vòng hay triệt sản, chị H’Yiu sẵn sàng chở chị em đến tận các cơ sở y tế để thực hiện các dịch vụ đảm bảo an toàn. Chị H’Rưa ở buôn Kreh A sau khi sinh 2 đứa con trai, vợ chồng chị định sinh thêm để kiếm con gái nhưng chị H’Yiu tư vấn, phân tích về lợi ích của sinh đẻ ít con nên chị H’ Rưa quyết định sử dụng vòng tránh thai để kế hoạch hóa gia đình. Hiện nay, gia đình chị H’Rưa không những có của ăn của để mà con cái đều chăm ngoan…
Chị H’Yiu chịu khó học hỏi, tham gia các lớp tập huấn do cấp trên mở, đọc thêm sách báo, trau dồi kiến thức, nâng cao kỹ năng truyền thông dân số. Chị H’Yiu nay đã chủ động đề xuất phối hợp tốt với các tổ chức, đoàn thể phụ nữ, thanh niên, nông dân, ban tự quản buôn để lồng ghép tuyên truyền về chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình. Hàng tháng, chị H’Yiu xây dựng kế hoạch, tổ chức các buổi sinh hoạt, nói chuyện chuyên đề tại nhà văn hóa cộng đồng buôn về những hậu quả khôn lường của tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, tác hại của việc sinh đẻ nhiều, đẻ dày… rồi thông qua đó động viên các gia đình đông con thực hiện tốt hơn nữa việc kế hoạch hóa gia đình. Chị H’Yiu cũng phân tích, dẫn chứng các trường hợp sinh ít con, có điều kiện nuôi dạy con ngoan, học giỏi, làm kinh tế khá của các hộ gia đình trong buôn, trong xã như gia đình anh Y Nghĩa, chị H’Găm, chị H’Mai, chị H’Rưa… để đồng bào học tập, làm theo.
Buôn Kreh A có 158 hộ với 779 nhân khẩu, trong đó có 32 cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ và đã có 100% cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp tránh thai. Từ năm 2010 trở lại đây, ở buôn Kreh A không còn xảy ra tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, sinh con thứ 3.
Anh Phạm Hồng Nguyên, Phó trưởng ban Dân số xã Ea Knuếc, vui vẻ cho biết, chị H’Yiu luôn nhiệt tình, tâm huyết với công tác tuyên truyền người dân thực hiện kế hoạch hóa gia đình. Vì vậy, buôn Kreh A trước đây là buôn khó nhất của xã về công tác dân số, nay đã giảm đáng kể tình trạng gia tăng dân số tự nhiên, giảm tình trạng sinh con thứ 3, góp phần tích cực trong việc phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.
Quang Huy