Gần 6 năm nay, nhiều du khách khi đến tỉnh Trà Vinh đều ghé thăm chùa Hang, ngôi chùa có lối kiến trúc đặc sắc, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Khmer, tọa lạc tại thị trấn Châu Thành, huyện Châu Thành. Đến đây, ngoài được tham quan ngôi chùa Khmer, ngắm hàng chục ngàn chú cò trắng huyên náo trên những cành cây trong khuôn viên chùa, du khách còn bị “hút hồn” trước nhiều sản phẩm điêu khắc gỗ độc đáo do chính các nghệ nhân, những vị sư và thanh niên trong phum sóc tạo hình. Người có công lớn đem nghề điêu khắc đến với chùa Hang và xây dựng nơi đây như một “trường” dạy nghề miễn phí là nghệ nhân Sơn Sóc, ngụ tại khóm 4, phường 9, TP Trà Vinh.
Năm nay, nghệ nhân Sơn Sóc mới 36 tuổi, nhưng đã có hơn 15 năm tuổi nghề và được xem là một nghệ nhân trẻ tài hoa của tỉnh Trà Vinh và cả khu vực ĐBSCL. Nghệ nhân Sơn Sóc đến với nghề điêu khắc gỗ bằng một "cơ duyên". Anh kể: Năm 18 tuổi, theo phong tục của dân tộc tôi xin vào chùa Hang tu học để báo hiếu tổ tiên, học đạo, học làm người hữu ích. Năm 2002, chùa Hang có mời nghệ nhân Thạch Buôl, ở huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long về để làm một số sản phẩm điêu khắc trang trí cho chùa. Vốn yêu thích nghệ thuật nên tôi xin Sư Cả và thầy Thạch Buôl cho theo học nghề điêu khắc. Được Sư Cả đồng ý và thầy Buôl hết lòng chỉ dạy, chỉ sau 2 năm miệt mài học tập tôi đã thạo nghề”.
Tuy là người một thợ mới ra nghề nhưng những sản phẩm như chim hòa bình, các con vật trong 12 con giáp... đều được Sơn Sóc điêu khắc rất có hồn, trở thành những sản phẩm đặc sắc không thua kém gì thầy dạy. Học xong nghề điêu khắc, Sơn Sóc hoàn tục vì hoàn cảnh gia đình khó khăn. Tuy nhiên, anh vẫn gắn bó với chùa Hang trong vai trò vừa là người thợ làm sản phẩm cho khách kiếm tiền nuôi gia đình, vừa là người thầy dạy nghề miễn phí cho các vị sư, những thanh niên ở các phum sóc có nhu cầu học nghề điêu khắc.
Năm 2005, nghệ nhân Sơn Sóc xin Sư Cả và chính quyền địa phương cho thành lập Câu lạc bộ điêu khắc chùa Hang, vừa dạy nghề miễn phí cho thanh niên Khmer muốn học nghề, vừa làm các sản phẩm điêu khắc cho khách. Tính đến nay, Câu lạc bộ điêu khắc chùa Hang đã dạy thành nghề cho hơn 60 học trò là các vị sư trẻ, thanh niên trong tỉnh Trà Vinh và cả ở các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang, An Giang. Nhiều học trò giờ đã trở thành nghệ nhân và có cuộc sống ổn định nhờ nghề điêu khắc gỗ.
Gần 6 năm qua, các học trò tại Câu lạc bộ điêu khắc chùa Hang đã làm ra hơn 500 sản phẩm như hình 12 con giáp, tứ linh “Long, Lân, Qui, Phụng”; “nhất Điểu, nhì Ngư, tam Xà, tứ Tượng”... rất đặc sắc, được khách hàng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Hiện nay, các thành viên trong Câu lạc bộ điêu khắc chùa Hang có mức thu nhập bình quân từ 2 - 3 triệu đồng/tháng từ nghề của mình.
Phúc Sơn