Phe Cộng hòa kiểm soát Quốc hội Mỹ

Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ bị đánh giá là thảm họa với Tổng thống Mỹ Barack Obama sau khi phe Cộng hòa đối lập đã giành quyền kiểm soát cả hai viện tại quốc hội. Kết quả này “hứa hẹn” hai năm cuối nhiệm kỳ đầy thách thức cho ông Obama, vốn luôn bị phe Cộng hòa phản đối mọi chính sách.

Phe Cộng hòa cần thêm 6 ghế để giành quyền kiểm soát Thượng viện 100 thành viên và đến cuối ngày 4/11, họ có 7 ghế. Chiến thắng tại Thượng viện đến với phe Cộng hòa sau khi bà Joni Ernst và ông Thom Tillis của đảng Cộng hòa đánh bại ông Bruce Braley và Kay Hagan của đảng Dân chủ ở bang Iowa và Bắc Carolina trong cuộc tranh ghế thượng nghị sĩ. Trước đó, phe Cộng hòa cũng giành ghế thượng nghị sĩ từ phe Dân chủ ở bang Montana, Colorado, Tây Virginia, Nam Dakota và Arkansas. Như vậy, với 52 trong tổng số 100 ghế, các nghị sĩ Cộng hòa đã trở thành phe đa số trong Thượng viện. Còn trong cuộc đua tại Hạ viện, phe Cộng hòa dễ dàng bảo toàn thế đa số của mình.



Phát biểu sau khi có kết quả bầu cử, thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitch McConnell, người chiếm vị trí lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện của thượng nghị sĩ Dân chủ Harry Reid, cho biết đã đến lúc chính phủ phải đi theo hướng mới, đồng thời nhấn mạnh đảng Cộng hòa có bổn phận phải phối hợp với tổng thống về những vấn đề có thể thống nhất. Trong khi đó, thượng nghị sĩ Harry Reid một mặt chúc mừng ông McConnell, mặt khác kêu gọi hai đảng hợp tác.

Chiến thắng của đảng Cộng hòa tại bầu cử giữa kỳ đã được dự báo từ trước. Họ đã tận dụng triệt để làn sóng tức giận của cử tri Mỹ với chính sách của Tổng thống Obama và đảng Dân chủ cầm quyền trong chiến dịch vận động tranh cử. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2006, phe Cộng hòa chiếm đa số tại Thượng viện. Cuộc bầu cử đã tạo động lực cho đảng Cộng hòa tiến tới cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016 - trọng tâm của chính trường Mỹ trong hai năm tới.

Bầu cử giữa nhiệm kỳ Mỹ năm 2014 vận động theo quy luật từ trước đến nay: Đảng của tổng thống đương nhiệm thường thất bại trong các cuộc bầu cử diễn ra trong nhiệm kỳ thứ hai. Kể từ thời Tổng thống Ronald Reagan, tổng thống Mỹ nào cũng phải rời nhiệm sở trong bối cảnh đảng đối lập kiểm soát quốc hội, từ ông Dwight D. Eisenhower cho đến Bill Clinton và George W. Bush. Quy luật này đã “vận” vào ông Obama trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của mình.

Sau khi bỏ phiếu, gần 2/3 cử tri được phỏng vấn cho biết nước Mỹ đang đi chệch hướng nghiêm trọng, chỉ có 30% cho rằng nhìn chung Mỹ đang đi đúng hướng. Tận dụng tâm trạng chán nản, bi quan của cử tri Mỹ về tình hình kinh tế trong nước và các mối đe dọa với nước Mỹ từ bên ngoài, phe Cộng hòa đã biến ông Obama thành vấn đề trọng tâm trong chiến dịch tranh cử khi tỷ lệ tín nhiệm ông đang tụt dốc mạnh.

Trước mắt, Tổng thống Obama có thể sử dụng quyền hành pháp để thúc đẩy đạo luật nhập cư trước cuối năm 2014 như ông đã nói. Phe Cộng hòa từng cảnh báo rằng việc ông Obama bỏ qua quốc hội để tự quyết về một vấn đề quan trọng như nhập cư sẽ là điều không thể chấp nhận được.

Thùy Dương