Chúng tôi thật sự cảm động khi chứng kiến cựu du kích Điểu Đoi, dân tộc Mạ ở xã Đồng Nai Thượng (huyện Cát Tiên, Lâm Đồng) nâng niu, quý trọng tấm ảnh chân dung Bác. Tinh thần cách mạng của lão du kích có gần 50 tuổi Đảng và hơn trăm tuổi đời giữa rừng già Bù Xa Lu Xiên anh hùng này đã để lại trong nhiều thế hệ trẻ những bài học quý báu.
|
Dù đã hơn trăm tuổi, nhưng cựu du kích Điểu Đoi (giữa) vẫn khỏe mạnh, minh mẫn. |
Leo lên hết đỉnh dốc Đồi Mây, Đồng Nai Thượng hiện lên trong ngút ngàn tầm mắt bởi màu xanh của vùng điều chuyên canh hơn 800 ha. Xen giữa màu xanh của những rẫy điều, những ngôi nhà dài người Mạ thấp thoáng còn lại ít hơn nhưng thay thế lại là rất nhiều mái ngói đỏ, nhà sàn kiểu mới đỏ chói màu sơn vách gỗ... Hỏi nhà cụ Điểu Đoi, nhiều nam, nữ thanh niên Mạ hăm hở: “Bây giờ cụ còn là tổng già làng của 5 buôn ở đây nữa. Nhà cụ ở buôn Bù Gia Rá. Cụ còn đi hái điều được đấy...”. Chúng tôi dễ dàng tìm vào nhà tổng già làng vì rất nhiều người tình nguyện dẫn đường. Lão du kích trải qua hai cuộc kháng chiến và sống hơn thế kỷ nhưng vẫn quắc thước, minh mẫn và có trí nhớ khác người.
Câu chuyện với bậc tiền bối tham gia hai cuộc kháng chiến và là cựu du kích từng làm khiếp đảm bọn Mỹ - ngụy đóng tại căn cứ Lạch Tân Tẹ của xã Năm (tên cũ của xã Đồng Nai Thượng) dần dần chuyển hướng về truyền thống kháng chiến của những người Mạ anh em, truyền thống cách mạng của dân tộc. Cụ Đoi phấn khởi: “Kỷ niệm kháng chiến vùng này đầy ắp với rất nhiều người Mạ, cả con trai và con gái. Kỷ vật cũng có nhiều nhưng với tôi, quý nhất là tấm ảnh Bác Hồ tôi có được từ ngày kết nạp Đảng vào năm 1963. Quý lắm!”. Vừa nói, lão du kích vừa cẩn thận mở tủ, lấy ra cuốn “Truyền thống cách mạng và xây dựng xã Đồng Nai Thượng”. Bàn tay cụ run run lật trang đầu tiên. Một tấm ảnh Hồ Chí Minh với kích thước 13 x 18, bọc cẩn thận trong hai lần ni lông được tổng già làng nâng bằng hai tay trân trọng đặt lên bàn... Cụ cho biết, tấm ảnh này là kỷ vật do một cán bộ Khu ủy Khu 6 tặng cụ vào ngày cụ được đứng vào hàng ngũ của Đảng. Từ đó đến nay, dù cụ được Bí thư Huyện ủy Cát Tiên lên thăm tặng ảnh chân dung của Bác lớn và được đóng khung trang trọng treo ở gian chính của ngôi nhà dài cụ đang ở, nhưng tấm ảnh quý giá gắn liền với kỷ niệm gần 50 năm trước vẫn được cụ trân trọng lưu giữ. Gần 5 thập kỷ trôi qua, tấm ảnh Bác Hồ in trên nền giấy cũ vẫn như mới nguyên trong bàn tay của lão du kích già giữa rừng xanh núi thẳm.
Trở về lịch sử xã, cụ Đoi kể: “Năm 1967, khi địch đổ bộ lên căn cứ Lạch Tân Tẹ với âm mưu khủng bố trắng hòng khuất phục người Mạ, chúng ráo riết tìm diệt dân để vây bắt cán bộ, năm nóc nhà dài người Mạ ngày đó chỉ có hơn trăm nhân khẩu phải kéo hết ra rừng ẩn nấp để kháng chiến. Trong một đêm từ rừng, du kích Điểu Đoi cùng nữ dũng sỹ diệt Mỹ, Điểu Thị Năm Lôi lén về buôn để lấy thực phẩm cho người dân thì bị địch phát hiện và vây ráp. Cụ Đoi cùng du kích Điểu Thị Năm Lôi đã rút nhanh vào rừng rậm, vừa chạy vừa mưu trí diệt 5 tên lính ngụy. Ý chí anh dũng, phương thức chiến đấu mưu trí của những du kích như Điểu Đoi, Điểu Thị Năm Lôi, Điểu Tư Lôi... ở Đồng Nai Thượng ngày đó không chỉ khiến những người đồng tộc giữa rừng nức lòng mà còn là "nỗi sợ" của nhiều lính Mỹ - ngụy.
Chúng tôi xuống núi khi trời đã ngả về chiều. Đứng trên đỉnh dốc Đồi Mây nhìn lại, Đồng Nai Thượng dậy lên một màu bình yên đến lạ. Rừng ở đây ít thay đổi sau 36 năm đất nước thống nhất. Người dân ở đây trước, sau vẫn son sắt, nghĩa tình với niềm tin cách mạng, mà lão du kích Điểu Đoi là một biểu tượng!
Sơn Tùng