Thời gian gần đây, tôi thường chứng kiến một vài người dân khi đến bưu điện để giao dịch lại trình chứng minh nhân dân đã quá hạn 15 năm. Điều này làm cho cán bộ bưu điện phải mất thời gian giải thích rằng nếu sử dụng CMTND quá hạn là sai nguyên tắc và hướng dẫn của Bộ Công an.
Một số người dân lần đầu mới biết quy định này còn một số khác thì biết rồi nhưng chưa thực hiện. Họ thường “nài nỉ” nhân viên bưu điện “chiếu cố”. Nhiều khách hàng tỏ ra bực tực và đổ vấy cho cán bộ bưu điện làm việc máy móc, nguyên tắc. Chứng kiến nhiều lần sự việc trên, tôi nhận thấy, sự hiểu biết vấn đề quy định về thời hạn sử dụng CMTND của nhiều người dân hiện nay là khá “lờ mờ”, chưa thông tỏ.
Theo quy định tại mục 4, phần I của Thông tư số 04/1999/TT-BCA ngày 29/4/1999 của Bộ Công an hướng dẫn một số quy định của Nghị định số 05/1999/NĐ - CP ngày 3/2/1999 của Chính phủ về Chứng minh thư nhân dân (CMTND) có quy định: “CMND có giá trị sử dụng 15 năm. Mỗi công dân Việt Nam chỉ được cấp một CMND và có một số CMND riêng. Nếu có sự thay đổi hoặc bị mất CMND thì được làm thủ tục đổi, cấp lại một giấy CMND khác nhưng số ghi trên CMND vẫn giữ đúng theo số ghi trên CMND đã cấp”.
Quy định đã rõ ràng và được ban hành từ năm 1999, nhưng cho đến nay, có nhiều người dân, nhất là người dân sinh sống ở những thôn làng heo hút, xa trung tâm còn bỡ ngỡ trước quy định này. Lỗi tại ai? Tại chính quyền và cơ quan chức năng chưa phổ biến rộng rãi và cụ thể tới người dân hay tại người dân biết rồi nhưng không chịu đổi lại CMTND? Có hai giả thiết, một là do cấp chính quyền từ xã đến khu dân cư phổ biến chưa rộng rãi, chưa cụ thể và rõ ràng về quy định đã được ban hành của Bộ Công an về việc đổi CMTND đã quá hạn. Có thể chỉ thông báo một lần nên nhiều người dân, nhất là người dân ở vùng xa còn hiểu “láng máng”. Hai là, nhiều người dân đã biết nhưng quan niệm CMTND không sử dụng nhiều nên có đổi hay không đổi vẫn là số ấy, vẫn ảnh ấy nên họ chủ quan không đi đổi kịp thời. Khi có dịp phải dùng đến CMTND thì mới tá hỏa là CMTND của mình đã quá hạn.
Nói tóm lại, dù là lỗi thuộc về ai đi chăng nữa, đã là quy định được áp dụng trên phạm vi cả nước thì cơ quan chức năng tại khu dân cư cần phổ biến một cách thấu đáo tới toàn thể người dân. Và bản thân mỗi người dân cần thực hiện nghiêm túc việc đổi CMTND theo quy định, tránh trường hợp quá hạn rồi mới nhận thức được sự việc.
NTL