Tìm giải pháp phát triển bãi đỗ xe tại TP Hồ Chí Minh

Vẫn nằm “trên giấy”

Việc thiếu bãi xe khu vực trung tâm đang là vấn đề bức xúc của người dân. Tài xế phải chạy tìm chỗ đỗ xe, thậm chí đỗ xe ngay tại lòng đường gây ùn tắc giao thông. Tại một số bệnh viện, người dân đi khám bệnh cũng mệt mỏi vì thiếu chỗ giữ xe. Nhiều người phải gửi xe phía bên ngoài hoặc trên lề đường.

Ông Phan Văn Trân (phường Bến Nghé, Quận 1) cho biết, việc này dẫn đến hệ lụy là nhiều người lấn chiếm lề đường, vỉa hè; xuất hiện nhiều bãi giữ xe nhỏ tự phát. Người dân muốn đi bộ nhưng không thể di chuyển trên vỉa hè. Ngay cả đường cho người khuyết tật rất đẹp nhưng không ai có thể sử dụng được, dù chỉ một đoạn ngắn.

Thực tế, thành phố đã có quy hoạch về các vị trí bãi đỗ xe ngầm tại công viên Lê Văn Tám, sân vận động Hoa Lư, sân vận động Tao Đàn, khu vực sân khấu Trống Đồng. Bốn khu vực này dự kiến có tổng sức chứa khoảng 6.300 ô tô và 4.000 xe máy và kêu gọi đầu tư từ hơn 10 năm trước.

Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Tp. Hồ Chí Minh, trước đây thành phố đã ký hợp đồng BOT với nhà đầu tư để thực dự án bãi đỗ xe ngầm công viên Lê Văn Tám. Tuy nhiên, nhà đầu tư chưa sắp xếp được tài chính nên chưa thể triển khai. Năm 2019, UBND Tp. Hồ Chí Minh đã chỉ đạo kết thúc hợp đồng và đánh giá một cách tổng thể để có phương thức kêu gọi đầu tư phù hợp.

Trong khi đó, khu vực bãi đỗ xe Trống Đồng cũng đã được chấp thuận chủ trương từ năm 2009, tuy nhiên khu vực này có tuyến tàu điện ngầm (metro số 2) đi qua nên vướng quy hoạch không gian ngầm, việc triển khai các bước tiếp theo bị chậm. Trong khi đó, khu vực sân vận động Hoa Lư và Tao Đàn, thành phố cũng đã kêu gọi các nhà đầu tư quan tâm nhưng chưa thực hiện.

Khi mật độ dân số tương đối lớn, việc hạ tầng chưa đồng bộ, trong đó thiếu bãi đỗ xe đã phản ánh rõ những bất cập và khiến người dân chưa hài lòng. Số lượng phương tiện giao thông ngày càng tăng thời gian gần đây, với khoảng 8,6 triệu phương tiện giao thông cá nhân, chưa kể phương tiện của khách vãng lai từ các tỉnh lân cận di chuyển tới nên nhu cầu về giao thông tĩnh như bến xe, bãi đậu xe ngày càng cấp thiết.

Đơn cử, quận 5 là địa bàn có diện tích nhỏ và hiện tại không có bãi xe. Địa phương đã triển khai nhiều giải pháp để thực hiện nhằm đảm bảo chỗ để xe cho người dân như sử dụng tạm thời một phần lề đường để đỗ xe. Tuy nhiên, việc này cũng không đáp ứng đủ nhu cầu và địa phương đã kiến nghị trong công tác quy hoạch xem xét có bãi đỗ xe cho khu vực.

Trong khi đó, theo đại diện Phòng Quản lý đô thị Quận 10, hiện tìm quỹ đất trống để làm bãi xe rất khó khăn. Trong đồ án quy hoạch, quận có dành một phần quy hoạch công viên cây xanh kết hợp với bãi xe ngầm diện tích là khoảng 3.000 m2 nhưng chưa có tiềm lực tổ chức thực hiện. Hiện địa phương đang khai thác tạm thời trên bề mặt để đảm bảo một phần nhu cầu bãi xe trên địa bàn.

Ông Trương Trung Kiên, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc cho biết, một số khu đất công cộng đã quy hoạch làm bến bãi được dự kiến đầu tư theo hình thức đối tác công tư hoặc đấu thầu chọn chủ đầu tư, đến nay còn gặp một số vướng mắc về quy định pháp luật. Như bãi đỗ xe ở công viên 23/9 hay công viên Lê Văn Tám, việc kêu gọi các thành phần kinh tế đầu tư rất khó khăn do cơ chế, tính khả thi về mặt kinh tế thấp.

Theo chuyên gia giao thông Hà Ngọc Trường, thành phố cần có chính sách hay, cơ chế khuyến khích để kêu gọi đầu tư xây dựng các nhà để xe cao tầng, bãi đỗ xe thông minh, bãi đỗ xe ngầm áp dụng công nghệ tiên tiến trong thời gian sắp tới.

Theo Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Tp. Hồ Chí Minh, hình thức đầu tư PPP hiện nay không có đối tượng là thương mại dịch vụ, nếu thế thì nhà đầu tư rất khó thu hồi vốn khi nguồn thu chỉ là thu phí đậu xe. Luật PPP không có hình thức thương mại dịch vụ, trong khi các nhà đầu tư đề xuất thương mại dịch vụ phải khoảng 40-50% tổng khấu phần doanh thu thì họ mới có thể thu hồi vốn.

Thời gian tới, Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ cùng với các sở ngành tham mưu thành phố kiến nghị Trung ương khi sửa đổi Luật PPP cần bổ sung đối tượng thương mại dịch vụ nhằm thu hút nhà đầu tư. Ngoài ra, hiện không có hình thức đấu thầu các dự án hỗn hợp vừa thương mại dịch vụ kết hợp với các bãi đỗ xe công cộng. Sở đã tham mưu cho lãnh đạo thành phố kiến nghị sửa đổi quy định của Luật Đấu thầu cho phù hợp.

“Chữa cháy”với bãi xe lắp ghép

Trong khi bãi xe ngầm không biết đến bao giờ triển khai thì một số doanh nghiệp đã đầu tư khai thác nhà giữ xe thông minh, nhà để xe cao tầng như một giải pháp cơ động, giải quyết được phần nào nhu cầu bức thiết của người dân.

Tại khu vực phường Cô Giang (Quận 1), Công ty Samco đã đầu tư khu nhà để xe 10 tầng có khả năng giữ 110 ô tô trên mỗi tầng. Xe được vận chuyển lên nơi đỗ bằng thang máy chuyên dụng cho xe hơi. Đây là giải pháp khả thi cho vấn đề tìm bãi giữ xe trong khu vực trung tâm thành phố. Tuy nhiên, do mô hình chưa hoàn thiện 100 % nên chỉ mới đáp ứng phần nào nhu cầu hiện rất lớn của người dân. 

Trong khi đó tại sân bay Tân Sơn Nhất, nhà xe lắp ghép cao tầng được Công ty Đầu tư TCP đầu tư với tổng diện tích sàn 67.000m2. Nhà xe này khai thác từ năm 2016 gồm 1 tầng hầm, 1 tầng lửng, 5 tầng nổi và 1 tầng mái; có sức chứa lên đến 6.000 xe máy, 1.500 xe ô tô và 700 xe taxi. Doanh nghiệp còn tích hợp công viên cây xanh và khu trung tâm thương mại giúp nhà xe trở thành điểm dừng chân cho hàng chục ngàn lượt hành khách di chuyển tại sân bay mỗi ngày.

Các bãi đỗ xe cao tầng lắp ghép có ưu điểm chiếm ít diện tích, chi phí thấp, thi công nhanh hơn so với xây dựng bãi đỗ xe ngầm. Đây được xem là giải pháp khả thi và hiệu quả trong ngắn hạn cho vấn đề khan hiếm bãi xe của Tp. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, để thu hút các nhà đầu tư tham gia vào lĩnh vực này, thành phố cần phải có nhiều chính sách hấp dẫn.    

Phó Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Tp. Hồ Chí Minh cho biết, Tp. Hồ Chí Minh đang tổ chức lập điều chỉnh quy hoạch chung. Trên cơ sở này sẽ tích hợp đầy đủ những pháp lý liên quan nhằm giảm thiểu, hạn chế vấn đề thiếu đồng bộ các quy hoạch. Trong quá trình lập các đồ án quy hoạch phân khu và chi tiết, sở sẽ đưa vào các quy định, quy chế thông qua việc điều chỉnh các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc để khuyến khích xây dựng các bãi đậu xe. 

Theo đó, nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để khuyến khích áp dụng công nghệ mới, tăng khả năng đáp ứng đậu xe trên địa bàn. “Ví dụ như các hệ thống xếp xe tự động quản lý bằng công nghệ thông tin, số hóa để làm sao cho cùng một diện tích quy hoạch xây dựng có thể tăng khả năng đáp ứng của bãi đậu xe”, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Tp. Hồ Chí Minh chia sẻ.

Cùng quan điểm này, ông Trần Quang Lâm cho biết, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Tp. Hồ Chí Minh thống nhất sắp tới sẽ rà soát để điều chỉnh các quy hoạch, đặc biệt các dự án phát triển khu đô thị cần lồng ghép về giao thông công cộng. Nghiên cứu đầu tư kết hợp với việc điều chỉnh quy hoạch và đầu tư các bến xe, bãi đậu xe mang tính khả thi hơn. Đơn cử là ứng dụng công nghệ, thay vì bãi xe ngầm thì sẽ triển khai đầu tư bến xe nổi hiện rất thuận lợi.

“Về bến bãi, tuyến metro số 1 có hai nhà ga là Ba Son, nhà hát Thành phố, gắn với khu vực bến, bãi đậu xe trung tâm. Sở Giao thông Vận tải sẽ nghiên cứu để thí điểm một số bãi đỗ xe lắp ghép bằng công nghệ, gọn nhẹ nhưng hiệu quả và đảm bảo tính kêu gọi đầu tư và xã hội hóa rất cao”, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Tp. Hồ Chí Minh cho biết.

Trước đó, ttháng 10/2022, Sở Giao thông Vận tải Tp. Hồ Chí Minh cũng đã giao Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ lên phương án thí điểm công trình đỗ xe cao tầng lắp ghép tại đường Lê Lai (Quận 1) và khu vực bến xe Chợ Lớn (Quận 5) và bến xe Quận 8. Việc thí điểm là cơ sở để Sở đề xuất UBND Tp. Hồ Chí Minh cho xây dựng bãi đỗ xe cao tầng lắp ghép quy mô lớn hơn tại một số công viên.