Sau khi loạt bài “Mở rộng vòng tay với những người con đồng tính” ra mắt bạn đọc, tòa soạn Tin Tức nhận được một số phản hồi từ độc giả. Đa số các bài viết bày tỏ quan điểm đồng tình với thái độ cởi mở, chia sẻ của các bậc phụ huynh người đồng tính, và cho rằng đây là điều cơ bản để giúp những người đồng tính, song tính và chuyển giới tìm được tình yêu thương thực sự tại gia đình.
Sau đây, Tin Tức xin trích đăng ý kiến của ông Lê Quang Bình, Viện trưởng Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường - tổ chức phi lợi nhuận hoạt động vì quyền của các nhóm thiểu số trong xã hội - về vấn đề này.
Ngày càng có nhiều người đồng tính mong muốn được cộng đồng chia sẻ. |
Phản ứng của cha mẹ với việc phát hiện ra con là người đồng tính rất khác nhau, nhưng thường có nét chung là sốc và hoảng loạn. Cảm giác khủng hoảng này do một loạt những đổ vỡ và dằn vặt trong cha mẹ gây ra. Đầu tiên là suy nghĩ con không còn có tương lai, mọi ước mơ cho con như mong con trở thành kỹ sư, bác sĩ bị tan biến. Điều này xuất phát từ những định kiến sẵn có trong xã hội về người đồng tính thường là tiêu cực và không thể thành đạt.
Tiếp đến là lo không có cháu nối dõi tông đường vì nghĩ con mình yêu người cùng giới thì không thể sinh con. Từ đó, lo cho con sau này phải sống cô độc, không nơi nương tựa. Bên cạnh đó, nhiều bậc phụ huynh cũng tự dằn vặt mình vì nghĩ mình chính là nguyên nhân gây cho con đồng tính.
Thêm vào đó, từ khi biết con mình đồng tính các bậc phụ huynh phải đối mặt với kỳ thị xã hội. Họ lo gia đình bị ruồng bỏ bởi cộng đồng và những người thân quen và thậm chí bị rèm pha và nói xấu. Tất cả những điều này tạo nên cú sốc tâm lý mà có những bà mẹ chia sẻ: “Trong tuần đầu tiên sau khi phát hiện cháu là người đồng tính, đầu tôi u mê, không còn nhớ gì nữa” hoặc “Tôi dậy nấu cháo cho gia đình ăn sáng, đầu óc trống rỗng để nồi cháo trào ra mà không biết, đến khi con xuống tắt bếp thì tôi mới giật mình tỉnh lại”.
Việc sốc tâm lý dẫn đến những phản ứng mạnh của gia đình với con cái và nhiều khi theo hướng tiêu cực. Nhiều bậc phụ huynh thậm chí đánh đập hoặc “thiết quân luật” con vì cho rằng yêu người cùng giới là sai trái, cần phải thay đổi. Một số người gây sức ép tâm lý như “tạo chiến tranh lạnh” hoặc dọa tự tử để con phải từ bỏ tình yêu đồng giới của mình.
Những phản ứng như vậy chỉ mang lại hậu quả tiêu cực vì con cảm thấy bị cô độc, ruồng bỏ và dễ dẫn đến trầm cảm. Nhiều cháu còn tìm đến thuốc kích thích, rượu, bỏ nhà đi bụi hoặc tự tử vì không thể sống trong môi trường gia đình như vậy. Ở Mỹ, nghiên cứu đã chỉ ra rằng thanh niên đồng tính có tỉ lệ tự tử cao gấp 4 lần thanh niên dị tính, và trong những gia đình phản đối thì tỉ lệ tự tử của thanh niên đồng tính cao gấp 9 lần tỉ lệ trung bình. Đây thực sự là con số báo động.
Thương yêu quan trọng hơn sĩ diện
Chính vì vậy, khi biết con mình là đồng tính, điều quan trọng nhất là tránh những phản ứng gây tổn thương cho con như đánh đập, chửi mắng hoặc ngăn cản. Đồng tính không phải là bệnh, không phải do đua đòi, không thể thay đổi vì đó là một phần tự nhiên của con mình.
Chính vì vậy, việc đầu tiên cha mẹ cần làm là lắng nghe và chia sẻ với con. Nếu không kìm được cảm xúc thì có thể tự tìm hiểu thông tin hoặc chia sẻ với những người khác có thể thông cảm với mình. Ở Việt Nam chưa có nhiều trung tâm tư vấn hiểu sâu sắc về chủ đề này, nhưng các bậc cha mẹ có thể liên lạc với Cộng đồng cha mẹ có con là người đồng tính (www.hieuvecon.vn) để được họ chia sẻ thông tin, lắng nghe và thấu hiểu.
Khi vượt được qua giai đoạn khủng hoảng, gia đình sẽ cảm thấy dần dần thoải mái hơn với chủ đề đồng tính. Việc tìm hiểu, nói chuyện hoặc chia sẻ cuộc sống của con sẽ tăng sự thấu hiểu và gắn bó giữa các thành viên trong gia đình.
Đối với người đồng tính, niềm vui lớn nhất của họ là được gia đình chấp nhận và thừa nhận. Chính vì vậy, gia đình nên tạo cơ hội để con được kể về cuộc sống đồng tính của mình như người yêu và các hoạt động của cộng đồng người đồng tính.
Nếu có thể, hãy bảo con dẫn người yêu cùng giới về nhà chơi vì như vậy là cách thể hiện sự thừa nhận con, mong con được hòa nhập với gia đình. Khi đó, con hiểu và sẽ có kế hoạch tương lai nghiêm túc trong mối quan hệ cùng giới như sống chung, sinh con, nuôi con và chuẩn bị cho tương lai của mình tốt hơn.
Như vậy đó là một kết quả tốt đẹp và nó thường cần thời gian ngắn hay dài tùy thuộc vào hoàn cảnh từng gia đình. Những gia đình coi tình yêu thương con là quan trọng nhất thì thường vượt qua nhanh hơn, tốt hơn những gia đình coi sĩ diện với xã hội quan trọng hơn.
Kiến thức về đồng tính cũng như phản ứng của xã hội với đồng tính cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thừa nhận xu hướng tình dục đồng tính của con.
Chính vì vậy, khi muốn nói cho gia đình biết xu hướng tình dục đồng tính của mình, các bạn trẻ cần cung cấp thông tin khéo léo cho cha mẹ trước và thậm chí chủ động để bố mẹ nghi ngờ là mình đang yêu một ai cùng giới. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, bố mẹ sẽ đỡ sốc hơn và dễ dàng chấp nhận hơn khi đã nghi ngờ về xu hướng tình dục của con trong một thời gian.
Như vậy, việc thừa nhận xu hướng tình dục đồng tính của con mình không phải dễ dàng vì định kiến xã hội cũng như pháp luật chưa thừa nhận hôn nhân cùng giới. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người đồng tính sống thật là mình và mong được bố mẹ và gia đình chia sẻ.
Ngày càng có nhiều bậc phụ huynh chấp nhận con là đồng tính và thậm chí là đứng ra bảo vệ con mình. Quá trình này khó khăn nhưng nếu được hỗ trợ và vượt qua cùng nhau thì gia đình sẽ hạnh phúc hơn vì mọi thành viên đều được sống thật là mình, không phải che giấu hoặc tạo vỏ bọc mà được chia sẻ và tôn trọng.
Có lẽ, giống như lời tâm sự của một bà mẹ có con là đồng tính: “Chúng tôi phải tìm lại bản thân mình. Chúng tôi là một gia đình khác, nhưng vẫn là một gia đình..., có lẽ là một gia đình thực thụ.”
Lê Quang Bình (Viện trưởng Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường - iSEE)