Lý giải về hiện tượng này, Phó Trưởng Phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia Vũ Anh Tuấn cho biết, mưa to đến rất to tại Bắc Bộ trong thời gian qua và trong những ngày tới là do hoạt động của rãnh áp thấp đi qua Bắc Bộ kết hợp với vùng rãnh thấp trên khu vực Đông Bắc của nước ta. Hoạt động của rãnh thấp này kết hợp với gió mùa Tây Nam ở phía Nam có thể gây mưa vừa, mưa to và dông diện rộng trên khu vực Bắc Bộ, trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Mưa dông cục bộ có thể gây lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi phía Bắc.
Trong những ngày tới, rãnh áp thấp đi qua Bắc Bộ sẽ tiếp tục hoạt động trên khu vực này.
"Theo quan sát của chúng tôi, sáng 4/8, rãnh áp thấp đang hoạt động mạnh lên trên khu vực biên giới phía Đông Bắc nước ta. Rãnh áp thấp này sẽ tiếp tục duy trì hoạt động trong các ngày từ 5 - 7/8, từ ngày 8/8, rãnh áp thấp này khả năng di chuyển sang phía Tây", ông Vũ Anh Tuấn lưu ý.
Từ nay đến hết ngày 8/8, Bắc Bộ tiếp tục có khả năng xảy ra mưa vừa, mưa to trên diện rộng, vùng mưa tập trung ở khu vực phía Tây Bắc Bộ và các tỉnh biên giới phía Bắc, đề phòng nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở đất. Ngoài ra, từ 5 - 7/8, do hoạt động của vùng áp thấp có khả năng xảy ra dông, lốc, gió giật mạnh trên khu vực này.
Đề cập đến nguyên nhân trực tiếp gây mưa to và rất to tại Tây Nguyên và Nam Bộ, ông Vũ Anh Tuấn cho rằng, là do dải hội tụ nhiệt đới trên vùng Biển Đông ở phía Bắc kết hợp với gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh, kéo dài và một phần ảnh hưởng gián tiếp của El Nino.
"Gió mùa Tây Nam liên quan chặt chẽ đến mùa mưa ở Nam Bộ, đối với các ngư dân trên biển đặc biệt khu vực giữa, Nam Biển Đông, khu vực Trường Sa..., gió mùa Tây Nam gây ra mưa dông mạnh trên biển, trong mưa dông đi kèm lốc xoáy và gió giật mạnh, biển động dữ dội", ông Vũ Anh Tuấn nhấn mạnh.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ ngày 5 - 6/8, nhiều khu vực biển tiếp tục có gió mạnh, sóng cao và biển động. Toàn bộ tàu thuyền và các hoạt động khác tại nhiều vùng biển đều có nguy cơ cao chịu tác động của gió mạnh, sóng lớn.