Giám định thương tật cho người sống, truy tìm nguyên nhân tử vong của người chết… là công việc của bác sĩ pháp y. Khối lượng công việc nhiều, áp lực càng nặng nề hơn khi bác sỹ pháp y là trung tâm của nhiều sự chú ý. Thế nhưng nghề bác sỹ pháp y lại ít được xã hội vinh danh, mà có lúc, có khi còn bị xem nhẹ.Bác sĩ pháp y đang tiến hành khám nghiệm tử thi. Ảnh: Nguyễn Hồng Cường – TTXVN. |
Không quản ngày hay đêm, mưa hay nắng, gần hay xa, mỗi khi có thông báo trưng cầu giám định pháp y của cơ quan điều tra, các bác sĩ pháp y lập tức xuống hiện trường để thực hiện nhiệm vụ. Các bác sĩ pháp y tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng vậy, nơi nào cần là sẵn sàng có mặt.
Tiếp chúng tôi sau ca khám nghiệm tử thi, bác sĩ Mai Quang Trường, Phó Giám đốc Trung tâm Pháp y Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ: “Nhân sự của trung tâm là 40 người nhưng chỉ có 4 bác sĩ là giám định viên được trực tiếp mổ tử thi, do vậy chúng tôi phải làm việc liên tục. Theo quy định của nhà nước với một số ngành đặc thù, người lao động được làm thêm 300 giờ/năm nhưng với chúng tôi 300 giờ đó được sử dụng hết chỉ trong vòng 3 - 4 tháng".
"Thật ra, khi bên cơ quan điều tra trưng cầu giám định tử thi, chúng tôi có quyền từ chối nhưng ai cũng nghĩ, nếu mình không làm thì ai sẽ làm và nếu để vài ngày sau mới mổ tử thi sẽ ảnh hưởng đến công tác điều tra cũng như chuyện mai táng cho người đã khuất. Do vậy dù bận đến mấy chúng tôi vẫn phân công nhau làm để hoàn thành công việc. Không chỉ vậy, công việc nhiều và đột xuất nên chúng tôi không có ngày phép”, bác sĩ Trường bộc bạch.
Với đặc điểm là thành phố đông dân và có nhiều quận, huyện ngoại thành xa xôi, không thể chuyển tử thi về Trung tâm Pháp y nên các bác sĩ pháp y ở Thành phố Hồ Chí Minh thường xuyên ra tận hiện trường để khám nghiệm tử thi.
Bác sĩ Nguyễn Văn Tuyền (nguyên Giám đốc Trung tâm Pháp y thành phố, bác sĩ pháp y đầu tiên của thành phố) cho biết thêm: “Việc bác sĩ pháp y phải ra tận hiện trường để khám nghiệm tử thi là chuyện quá bình thường. Từ trung tâm thành phố một ê kíp gồm một giám định viên và hai người phụ thường xuyên phải chạy xe gắn máy đến các quận, huyện xa như Cần Giờ, Củ Chi… nhiều lúc tới nơi trời đã nhá nhem tối nhưng chúng tôi vẫn phải dựng lều, thắp đèn để làm”.
“Nhiều khi cũng chạnh lòng vì mình cũng là bác sĩ nhưng đối tượng tác nghiệp phần lớn lại là các tử thi. Hơn nữa, đối với bác sĩ điều trị sau khi tốt nghiệp là đã có thể đi làm tại các bệnh viện, hay mở phòng mạch để có thêm thu nhập. Trong khi đó, muốn trở thành bác sĩ pháp y sau khi tốt nghiệp Đại học Y phải làm trong ngành pháp y từ 3 - 5 năm và phải học thêm một khóa giám định viên thì mới được công nhận là bác sĩ pháp y. Công việc vất vả và chịu nhiều thiệt thòi nhưng hơn 40 năm gắn bó với nghề tôi càng thêm yêu nghề. Công việc của chúng tôi dẫu có thầm lặng, ít người biết đến nhưng lại giúp ích được cho điều tra tội phạm cũng như giúp cho các bác sĩ điều trị nâng cao tay nghề vì trước đây tại các bệnh viện, việc khám nghiệm tử thi nhằm xác định nguyên nhân chết có giống với chẩn đoán ban đầu của bác sĩ không để từ đó bác sĩ rút kinh nghiệm trong điều trị”, Bác sĩ Tuyền nhấn mạnh.
Cần được cảm thôngBị gia đình của người tử nạn lăng mạ, bị kẻ ác "chơi xấu" vì góp phần vén bức màn sự thật, thường xuyên ra tòa… đó là những gì mà các bác sĩ pháp y phải gánh chịu. Vất vả là vậy nhưng các bác sĩ pháp y vẫn luôn tận tâm với công việc. Bởi họ luôn có niềm tin rằng rồi mọi người sẽ hiểu rõ ý nghĩa công việc của bác sĩ pháp y.
Không ít những vụ tai nạn giao thông, những cái chết bất đắc kỳ tử mà nhờ kết quả giám định tử thi đã giải oan được cho nhiều người. Bác sĩ Mai Quang Trường, Phó Giám đốc Trung tâm Pháp y Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ: Không phải vụ tai nạn giao thông nào cũng do hai xe va chạm gây nên cái chết thương tâm mà có thể do người lái xe đột nhiên bị đột quỵ nên đã xảy ra tai nạn.
"Chẳng hạn trong trường hợp ô tô đâm mô tô, qua giám định tử thi, chúng tôi xác định được nguyên nhân gây nên cái chết không phải là do các vết thương do va chạm mà do người điều khiển mô tô bị nhồi máu cơ tim hay bị xuất huyết não khi đang lái xe, do đó tự ngã xuống hoặc lao vào ô tô. Nhờ vậy, người lái xe ô tô được xác định vô tội. Nhưng nếu không có sự can thiệp của bác sĩ pháp y thì có thể người điều khiển ô tô sẽ bị oan sai. Hay có những ca tử vong không rõ nguyên nhân nhưng nhờ bác sĩ pháp y can thiệp mới phát hiện người này chết do bị đầu độc, từ đó việc điều tra làm rõ ai đầu độc nạn nhân được tiến hành nhanh chóng", bác sĩ Tuyền bổ sung.
Đối với những cái chết trong các vụ án mạng hay những cái chết bất đắc kỳ tử buộc phải có sự can thiệp của bác sĩ pháp y nhưng vì quan niệm “nghĩa tử là nghĩa tận” của người Á Đông nói chung, người Việt Nam nói riêng nên các bác sĩ pháp y đã phải chịu không ít những lời miệt thị, đe dọa của gia đình nạn nhân.
Bác sĩ Nguyền Văn Tuyền cho biết: "Có lần chúng tôi phải khám nghiệm tử thi cho một em bé bị rơi xuống sông. Cả gia đình nạn nhân ngăn cản không cho chúng tôi tới gần xác của em. Phải có công an, dân phòng bảo vệ bên ngoài chúng tôi mới có thể tiến hành được công việc. Thậm chí, vì thường xuyên ra tòa minh oan cho người vô tội nên chúng tôi không thoát khỏi cảnh bị kẻ thủ ác trả thù bằng nhiều hình thức như đâm xe, gửi thư đe dọa…. Thậm chí chính các đồng nghiệp là các bác sĩ điều trị vẫn còn có thái độ không hay đối với bác sĩ pháp y khi gọi chúng tôi là những bác sĩ mổ không cần gây mê. Ai cũng chê nghề này ghê rợn. Chúng tôi phần nào hiểu được lý do nhưng chúng tôi vẫn tin rằng mọi người sẽ nhận ra sự cần thiết và ý nghĩa của nghề này để từ đó cảm thông với công việc của chúng tôi và sẽ có thêm nhiều sinh viên ngành y lựa chọn nghề bác sĩ pháp y".
Lan Phương (TTXVN)