Theo Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/02/2022 của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11 tháng 01 năm 2022 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, đến ngày 30/6/2023, tỉnh Phú Yên phải bàn giao toàn bộ mặt bằng cho các chủ đầu tư triển khai thi công dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025. Vì vậy, các địa phương trong tỉnh đang gấp rút triển khai xây dựng hạ tầng khu tái định cư để kịp thời di dời hộ dân trong khu vực bị ảnh hưởng tới nơi ở mới.
Để thực hiện dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam, Phú Yên có tổng số 5.184 hộ, tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng và phải thu hồi đất. Số hộ dự kiến phải bố trí tái định cư là 377 hộ. UBND tỉnh Phú Yên đã bố trí xây dựng 12 khu tái định cư tại 5 huyện, thị xã với tổng diện tích 18,33 ha.
Được triển khai xây dựng từ tháng 3/2023, đến nay 2 khu tái định cư phục vụ dự án cao tốc Bắc - Nam tại xã Hòa An và Hòa Trị (huyện Phú Hòa) đã đạt khối lượng trên 80%. Điều này giúp việc bố trí chỗ ở cho 75 hộ dân thuộc diện tái định cư có thể hoàn thành trước ngày 30/6. Có 10 khu tái định cư còn lại tại huyện Tuy An, Tây Hòa; thị xã Sông Cầu, Đông Hòa đã hoàn thành các thủ tục đầu tư và đang được khẩn trương triển khai thi công.
Việc lựa chọn vị trí xây dựng các khu tái định cư đều được thực hiện theo đa số ý kiến, nguyện vọng của người dân; đảm bảo điều kiện sinh sống ở các khu tái định cư mới sẽ khang trang, thuận lợi hơn. Chính vì thế, đa số hộ dân đều đồng tình, ủng hộ và sẵn sàng đến nơi ở mới để bàn giao đất cho chính quyền địa phương.
Gia đình bà Trần Thị Út, ở thôn Tuy Dương, xã An Hiệp, huyện Tuy An cùng với gia đình của 4 người con có diện tích đất ở thuộc phạm vi cần giải tỏa để phục vụ dự án cao tốc Bắc - Nam. Bà Út đã động viên các con mình chấp hành chủ trương của Nhà nước và sẵn sàng di chuyển đến nơi ở mới khi nhận được thông báo của chính quyền địa phương. Khi chuyển đến nơi ở mới, gia đình bà Út và các hộ dân trong thôn mong muốn được bố trí lô đất có diện tích đất rộng rãi để xây dựng nhà mới. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương sắp xếp thêm khu vực đất để phục vụ sản xuất, chăn nuôi giúp cho ổn định kinh tế gia đình.
Theo ông Nguyễn Ngọc Tứ - Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên, các khu tái định cư sau khi hoàn thành và bàn giao cho hộ dân xây dựng nhà ở mới sẽ đảm bảo 4 yếu tố: cơ sở hạ tầng phải được đầu tư xây dựng đồng bộ, bảo đảm quy chuẩn, tiêu chuẩn; vị trí phù hợp điều kiện phong tục, tập quán khu vực người dân tái định cư; quy hoạch khu tái định cư với nhiều cấp nhà, nhiều mức diện tích khác nhau phù hợp với các mức bồi thường và khả năng chi trả của người dân; đảm bảo điều kiện môi trường sống trong khu tái định cư tốt hơn nơi ở cũ của người dân. Việc xây dựng các khu tái định cư bám sát theo các yếu tố này cũng tránh được sự lãng phí; đảm bảo lấp đầy diện tích xây dựng đã được bố trí.
Thời gian qua, Phú Yên đã khẩn trương trong xây dựng các khu tái định cư. Cùng với việc hoàn thành thủ tục đầu tư, chính quyền địa phương tổ chức bốc thăm vị trí lô đất tái định cư cho dân nhằm tiết kiệm thời gian… Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều khu tái định cư khó có thể thi công hoàn thành và bàn giao cho các hộ dân trước 30/6. Chính vì vậy, một số địa phương đã xây dựng phương án tạm cư để vừa kịp tiến độ thu hồi đất, giải phóng mặt bằng vừa đảm bảo điều kiện sinh hoạt cho nhân dân.
Ông Nguyễn Văn Hoàng - Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tuy An cho biết, nhiều khu tái định cư đang được địa phương gấp rút xây dựng vừa đảm bảo tiến độ nhưng yêu cầu về chất lượng cũng không được bỏ qua. Trong trường hợp các khu tái định cư này không kịp bàn giao, chính quyền địa phương đã xây dựng phương án tạm cư.
Cụ thể, các gia đình phải thu hồi đất ở, nhà ở sẽ được vận động tạm cư tại gia đình người thân hoặc hỗ trợ kinh phí để hộ đó thuê nhà ở. Cùng đó, địa phương đang phối hợp tích cực với chủ đầu tư để giải quyết vướng mắc, chi trả tiền đền bù sớm nhất.
Tính đến ngày 16/5, Phú Yên đã bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư đạt 87,59%, cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu. Các chủ đầu tư đã tổ chức thi công đại trà được hơn 51,13 km, đạt 65,33% mặt bằng được bàn giao. Hiện các nhà thầu đang đồng loạt triển khai 47 mũi thi công để thực hiện gói thầu thuộc hai dự án thành phần đoạn qua tỉnh Phú Yên là Quy Nhơn - Chí Thạnh và Chí Thạnh - Vân Phong.
Vừa qua, tại cuộc họp về tình hình thực hiện dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam, ông Tạ Anh Tuấn - Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên đã yêu cầu các sở, ban, ngành, địa phương liên quan phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư (Ban quản lý dự án 85 và Ban quản lý dự án 7 thuộc Bộ Giao thông Vận tải) khẩn trương triển khai khâu bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đảm bảo lộ trình; xem xét bố trí tạm cư, đẩy nhanh tiến độ triển khai các khu tái định cư; đảm bảo điều kiện sống cho người dân tại các khu tái định cư phải hơn hoặc bằng nơi ở cũ.