Quảng Ngãi lên phương án thăm dò tàu cổ đắm tại vùng biển Bình Sơn. Ảnh: TTXVN phát
Cụ thể, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đề xuất vị trí thăm dò, khảo sát tàu cổ đắm tại vùng biển thôn Phước Thiện với diện tích 10.000 m2, trong thời gian 15 ngày kể từ ngày bắt đầu được phép khảo sát. Với mục tiêu xác định tọa độ, hình dạng, kích thước, trữ lượng hàng hóa trên tàu để có phương án khai quật khảo cổ học tàu cổ đắm ở Phước Thiện theo đúng luật định và quy trình nghiên cứu khảo cổ học dưới nước. '
Với đặc thù vị trí tàu cổ đắm nằm cách xa bờ 3 hải lý, độ sâu trên dưới 60m, trong vùng dòng hải lưu trôi chảy mạnh nên việc thi công khảo sát, thăm dò cần có đội thợ lặn chuyên nghiệp, trang thiết bị phù hợp. Quảng Ngãi xây dựng phương án khảo sát kết hợp giữa thợ lặn và robot lặn, sử dụng đèn soi chiếu dưới nước công suất lớn kết hợp camera bề mặt hiện trạng đáy biển để khảo sát tàu cổ đắm.
Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, phê duyệt phương án, bố trí ngân sách Trung ương và giao cơ quan, đơn vị thuộc bộ chủ trì khảo sát, thăm dò, khai quật trục vớt di sản văn hóa dưới nước ở vùng biển thôn Phước Thiện, xã Bình Hải, huyện Bình Sơn nhằm gìn giữ, bảo vệ di sản dưới nước theo quy định.
Trước đó, ngày 17/5/2023, lực lượng tuần tra Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Ngãi đã phát hiện tàu cá BĐ 10546 TS có dấu hiệu hoạt động không đúng ngành nghề trên biển thuộc thôn Thanh Thủy, xã Bình Hải, cách bờ khoảng 3 hải lý. Kiểm tra phương tiện, lực lượng chức năng phát hiện trên tàu có 33 đĩa gốm sứ và 7 tô, bát trên tàu. Qua đấu tranh, thuyền trưởng tàu Nguyễn Văn Triển khai nhận số hiện vật trên do các ngư dân trên tàu khai thác ở vùng biển thôn Phước Thiện, xã Bình Hải. Bên cạnh đó, một số tàu cá cũng tìm đến khu vực biển thôn Phước Thiện khai thác cổ vật gây nguy cơ mất an ninh trật tự vùng biển ven bờ.
Để bảo vệ di sản văn hóa dưới nước, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng, Công an tỉnh, Ủy ban nhân dân hai huyện Bình Sơn, Lý Sơn triển khai công tác bảo vệ an toàn, an ninh trật tự khu vực phát hiện di sản văn hóa dưới nước; tăng cường tuần tra, bảo vệ, khoanh vùng ngăn chặn việc trục vớt trái phép các cổ vật trong khu vực.
Theo UBND tỉnh Quảng Ngãi, vùng biển huyện Bình Sơn được các nhà nghiên cứu nhận định có nhiều di vật, cổ vật, tàu đắm chưa được tìm thấy, phát hiện. Từ năm 2012 đến năm 2014 tỉnh đã tổ chức khảo sát, thăm dò khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước ở hai vùng biển Châu Thuận Biển và Vũng Tàu. Trong hai năm 2017, 2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức khảo sát, thăm dò, khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước tại vùng biển Dung Quất.