Đây cũng là một trong 169 sự kiện hưởng ứng Năm Du lịch Quốc gia - Điện Biên 2024 gắn với kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, là một trong 28 chương trình, sự kiện, hoạt động do tỉnh Điện Biên tổ chức.
Nghi thức tế lễ tri ân công đức của nghĩa quân Hoàng Công Chất tại Lễ hội. Ảnh: Trung Kiên/TTXVN
Lễ dâng hương tưởng nhớ Tướng quân Hoàng Công Chất cùng Tướng Ngải, Tướng Khanh và nghĩa quân tại đền thờ trong khu di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia - Thành Bản Phủ, được tổ chức hằng năm vào ngày 24 - 25/2 âm lịch, có ý nghĩa to lớn trong việc giáo dục cho các thế hệ hôm nay và mai sau về truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc và đạo lý uống nước nhớ nguồn.
Lễ hội Thành Bản Phủ là hoạt động tín ngưỡng với các nghi thức văn hóa dân gian được gìn giữ lâu đời nhằm duy trì và phát huy những tinh hoa văn hóa của các dân tộc trên địa bàn huyện Điện Biên. Lễ hội là dịp để nhân dân các dân tộc trên địa bàn trong và ngoài huyện có thể giao lưu, học hỏi lẫn nhau; là cơ hội để huyện Điện Biên quảng bá, tôn vinh bản sắc văn hóa, văn nghệ dân gian và tiềm năng thu hút, phát triển du lịch của huyện cũng như tỉnh Điện Biên.
Lễ hội Thành Bản Phủ gồm 2 phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ được bắt đầu bằng nghi thức rước kiệu, múa rồng, đọc chúc văn tưởng nhớ tướng quân Hoàng Công Chất cùng các tướng lĩnh, binh lính và dâng hương, thực hành nghi thức tế lễ. Phần hội là các hoạt động trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc huyện Điện Biên lần thứ X với sự tranh tài của hàng trăm diễn viên, vận động viên thuộc các xã trên địa bàn huyện, bao gồm các chương trình văn hóa, văn nghệ, trình diễn trang phục, thi đấu các môn thể thao dân tộc; giao lưu văn hóa với các tỉnh bạn và trưng bày triển lãm ảnh, các sản phẩm OCOP tiêu biểu của huyện…
Trình diễn Sử thi "Uy nghi Thành Bản Phủ" tưởng nhớ công đức của nghĩa quân Hoàng Công Chất.
Hoàng Công Chất tên thật là Hoàng Công Thư, quê ở thôn Hoàng Xá, xã Nguyên Xá, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Cuộc khởi nghĩa do ông lãnh đạo nổ ra vào năm 1739 ở vùng Sơn Nam (Nam Định - Thái Bình - Hưng Yên). Đến năm 1748 nghĩa quân về vùng thượng du Thanh Hoá, theo đường rừng núi tiến lên Hưng Hóa (Tây Bắc). Tại đây, Hoàng Công Chất đã cùng Tướng Ngải, Tướng Khanh là hai vị thủ lĩnh người dân tộc Thái ở Điện Biên đã lãnh đạo nhân dân các dân tộc đánh đuổi giặc Phẻ, giải phóng Mường Thanh (Điện Biên) vào tháng 5 năm 1754.
Để có căn cứ hoạt động lâu dài, Hoàng Công Chất cho xây dựng Thành Bản Phủ (nay thuộc địa bàn xã Noong Hẹt, huyện Điện Biên). Từ đó căn cứ hoạt động của nghĩa quân đã phát triển ra khắp mười Châu của Phủ An Tây, phía Bắc giáp biên giới Trung Quốc, phía Nam mở rộng xuống Hòa Bình - Ninh Bình - Thanh Hóa. Cuộc khởi nghĩa nông dân do Hoàng Công Chất lãnh đạo kéo dài trong suốt 30 năm (1739 - 1769). Hoàng Công Chất đã tập hợp nhân dân các dân tộc vùng Hưng Hóa thành một khối thống nhất, xây dựng mối tình đoàn kết ngược xuôi để cùng nhau đánh giặc giữ nước bảo vệ núi rừng vùng biên cương của Tổ quốc. Tên tuổi và sự nghiệp của ông mãi mãi khắc ghi vào lịch sử 4.000 năm dựng nước và giữ nước của dân tộc.
Màn múa rồng tại lễ hội Thành Bản Phủ năm 2024.
Di tích lịch sử Thành Bản Phủ Đền thờ Hoàng Công Chất đã được Nhà nước xếp hạng công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1981. Những năm qua, khu di tích luôn được Đảng bộ, Chính quyền, Nhân dân các dân tộc huyện Điện Biên giữ gìn, bảo vệ và từng bước tôn tạo, nâng cấp; phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân các dân tộc trong và ngoài huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên; từ đó, đáp ứng được một phần nhu cầu tìm hiểu của khách thăm quan du lịch trong và ngoài nước…