Mặc dù nạn sách “lậu” (sách giả, sách nhái các sách có bản quyền) được các cơ quan chức năng tại TP Hồ Chí Minh xử lý khá quyết liệt, nhưng những người kinh doanh sách “lậu” vẫn “bình chân như vại”.
Bắt vẫn bắt, bán vẫn bán
Thời gian gần đây, các cơ quan chức năng tại TP Hồ Chí Minh liên tục phát hiện nhiều cơ sở in sách lậu. Ngày 7/6, Cục An ninh thông tin truyền thông phối hợp với Nhà xuất bản Giáo dục (NXB GD) tại TP Hồ Chí Minh đã bắt quả tang cơ sở Trọng Nhân (quận Tân Phú) đang đóng xén khoảng 10.000 cuốn “Tiếng Anh 3 - Tập một” in lậu sách của NXB GD Việt Nam; 3.000 cuốn “Family and Friends 3” in lậu sách của NXB Oxford. Ngày 11/6, Cục An ninh thông tin truyền thông tiếp tục phát hiện hiệu sách Việt Mỹ (quận Phú Nhuận) in lậu 3 bộ truyện tranh là “Sakura” – NXB Văn hóa Thông tin, “Kim cương bạc” - NXB Văn hóa Thông tin và “Hitman” - NXB Đà Nẵng với số lượng lên đến hơn 16.000 cuốn…
TS Nguyễn Đăng Quang, trợ lý Tổng Giám đốc NXB GD Việt Nam cho biết: “Hiện các công ty in sách giáo dục bắt đầu in sách giáo khoa để phục vụ năm học mới. Đây cũng là thời điểm các cơ sở in sách lậu hoạt động mạnh. Vừa qua, chúng tôi đã phối hợp với các cơ quan chức năng của TP Hà Nội, tổ chức đi kiểm tra tại một số điểm nổi tiếng về buôn bán sách trên đường Láng, đường Phạm Văn Đồng, phố Đinh Lễ… phát hiện chỗ nào cũng có sách lậu”. Đại diện NXB Trẻ cũng cho biết, những chiếu sách vỉa hè chính là nơi sách “lậu” lộng hành. “Hầu hết các đầu sách ăn khách của NXB Trẻ, qua những đợt kiểm tra, đều có bản lậu tại các chiếu sách này”, vị đại diện cho biết.
Theo ghi nhận của phóng viên, tại TP Hồ Chí Minh, rất nhiều con đường có các chiếu sách hoặc cửa hàng chuyên bán sách với giá cực rẻ, đa phần là sách lậu, như đường Xô Viết Nghệ Tĩnh (quận Bình Thạnh), Trần Nhân Tôn (quận 5), Lý Thường Kiệt (quận 10), Hoàng Văn Thụ (quận Phú Nhuận), Cộng Hòa (quận Tân Bình)… Giá sách tại những nơi này chỉ bằng 1/3 - 1/5 giá sách gốc. Ví dụ, tập truyện Harry Potter của NXB Trẻ giá bìa là 80.000 - 100.000 đồng/cuốn, nhưng với bản lậu, giá nhập chỉ từ 15.000 - 20.000 đồng/cuốn, bán ra từ 40.000 - 50.000 đồng/cuốn. Hay như cuốn “Obama: Hy vọng táo bạo - Suy nghĩ về việc tìm lại giấc mơ Mỹ” có giá bìa 81.000 đồng/cuốn nhưng giá bán ở vỉa hè chỉ từ 50.000 - 60.000 đồng/cuốn.
Mức phạt quá thấp
Một trong những nguyên nhân dẫn đến việc khó dẹp nạn in lậu sách là do chế tài, mức xử phạt chưa đủ sức răn đe. Theo quy định tại Nghị định 02 (Quy định xử phạt hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản) và Nghị định 47 (Quy định về xử phạt hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan) thì mức xử phạt cao nhất cho hành vi in lậu sách chỉ là hơn 500 triệu đồng/vụ. Trong khi đó, với những cuốn sách bán chạy thì lợi nhuận từ việc in lậu có thể lên tới hàng tỷ đồng. Chính vì lợi nhuận “khủng”, nên những cơ sở in lậu vẫn bất chấp, thậm chí chấp nhận xử phạt khi bị cơ quan chức năng phát hiện.
Để chủ động phòng chống nạn sách lậu, nhiều NXB đã triển khai các giải pháp “tự cứu mình”. Ông Nguyễn Đăng Quang cho biết: “Giải pháp hữu hiệu nhất của chúng tôi hiện nay là sử dụng tem chống giả. Hiện tất cả các sách của NXB GD đều được dán tem chống giả. Nhờ đó giúp độc giả và các cơ quan chức năng phân biệt sách thật, sách giả. Rất nhiều sách giả nhãn hiệu của NXB GD được phát hiện trên thị trường nhờ tem chống giả này”.
Tuy nhiên, nhiều NXB còn bị... làm giả cả tem chống giả. Thực tế, người dân rất khó có thể phân biệt được đâu là sách thật, sách giả dù có tem chống giả. Chỉ có các cơ quan chức năng, các NXB có nghiệp vụ điều tra mới phát hiện được. Để ngăn chặn vấn nạn này, thời gian tới, các cơ quan chức năng cần phối hợp với các NXB tăng cường kiểm tra, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các vụ in sách lậu ngay từ khâu in ấn. Ngoài ra, chính độc giả - những người mua - cũng nên “tẩy chay” sách lậu, mua sách ở những nhà sách, hiệu sách có uy tín.
Bài và ảnh: Hoàng Tuyết