Nhà thơ, nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Mạnh Hào (1925- 2000).
Tập thơ Hạo Nhiên tuyển chọn 243 bài thơ từ trên 1200 bài của thi sĩ Hạo Nhiên - Nguyễn Mạnh Hào. Với khoảng thời gian gần 60 năm, trải dài từ những năm tuổi trẻ cho đến cuối đời, người đọc cảm nhận được từ những rung động đầu đời đến những dấu ấn, suy tư của một trí thức qua những giai đoạn rất đặc biệt của mỗi con người và cả đất nước.
Từ cái nhìn tươi trẻ:
Xanh xanh tình hoa lá
Biêng biếc tình núi sông...
(Tiêu Dao, 1942)
Đến sự an nhiên từng trải:
Hạt bụi cần chi xuân với hạ
Mai đào vẫn nở giữa tâm linh
(Bụi Xuân, 1992)
Niềm thương cảm bậc sinh thành của người con ở đoạn cuối đường đời trong thơ ông lay động lòng người:
Bâng khuâng lá thư vắng
Xót tiết Ngâu không mưa
Ngùi ngùi khóc trong mơ
Cỏ hoang đầy mộ mẹ ...
Chao ôi bước không nhẹ
Đeo đẳng một tấm lòng ...
(Đoạn đường cuối)
Và ấm áp nghĩa tình thầy trò sâu nặng:
Xin trả chữ “thầy trò”
Chữ “anh em” mãi giữ
Những tưởng vơi thương nhớ
Ngờ đâu vẫn đậm tình
Đường lạnh men trong đêm
Mừng thay còn ấm lửa
Đằm thắm duyên sách vở
Mạch nguồn may chẳng vơi
Đẹp vui lắm đời người
Khi chỉ thuần trìu mến
Hẻm nghèo thường thiếu điện
Thư thơ viết đèn dầu
Giấy soi thơm thủa nao
Hương đậm dài năm tháng...
(Thư gửi một trò cũ )
Bìa sách tập Thơ Hạo Nhiên.
Nhiều lớp phóng viên TTXVN dưới sự dìu dắt của thày Nguyễn Mạnh Hào đã bước vào nghề thông tấn. Tôi và các đồng môn lớp PV TTXVN khoá 8 (19-1970) luôn ghi nhớ hình ảnh của thày những ngày đầu tiên ấy. Phong thái hài hoa phong nhã, mái tóc bạc trắng, giọng Huế đầm ấm của thầy thật truyền cảm, hấp dẫn. Trong hội trường mái lá rìa làng gần Trạm Trôi, cả trăm con người chăm chú nghe giảng những bài đầu tiên về nghề thông tấn: Bản chất của thông tin, những yếu tố cấu thành một tin thông tấn; đặc trưng của các thể loại tin, bài đặc tả, điều tra, tường thuật, ghi nhanh...; phương thức tác nghiệp phóng viên, và nhiều vấn đề cơ bản khác. Những kiến thức khai mở do thầy truyền đạt theo mỗi người trong suốt đời làm nghề. Đấy là những nền tảng cơ bản, chắc chắn, dù sau này, trong quá trình làm việc, mỗi người làm báo đều phải trau dồi hiểu biết nghề nghiệp và kiến thức xã hội nhiều lĩnh vực khác nhau.
Nhà báo, nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Mạnh Hào - Nhà thơ Hạo Nhiên, nguyên danh là Tôn Thất Mạnh Hào, có một cuộc đời phong phú , nhiều trải nghiệm. Ông sinh 3/11/1925 ở Huế, hoạt động cách mạng từ khi còn trên ghế nhà trường,tham gia cướp chính quyền ở Hội An,học trường võ bị Quảng Ngãi, rồi trở thành nhà giáo, nhà nghiên cứu văn hoá... Ông viết nhiều thể loại với những bút danh khác nhau.Trong cuộc đời nhiều thăng trầm của mình, thơ đối vơi ông luôn là nơi gửi gắm tâm sự, san sẻ những nỗi niềm qua những tháng năm nhiều biến động.
Nhà báo, nhà giáo Nguyễn Mạnh Hào (hàng trên, thứ ba từ phải sang) và các cán bộ phụ trách, học viên lớp Phóng viên TTXVN khoá 6 (1965-1966) - Ảnh chụp năm 1995 tại trụ sở TTXVN, 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội.
Ông làm thơ cả bằng tiếng Pháp. Vợ chồng nhà thơ Jacque Francois Dussottier, những người bạn của ông ở Paris đã cho xuất bản một tuyển tập thơ của ông với những những nhận xét: Bạn đã viết những bài thơ thật hay bằng tiếng mẹ đẻ của chúng tôi! Ngày Nguyễn Mạnh Hào - Hạo Nhiên đi xa, ngài đại sứ Pháp tại Việt Nam coi đó là sự mất mát chung của hai nền văn hoá. Nhà phê bình văn học, GS Phong Lê viết: Anh là con người của một trữ lượng tâm hồn không đơn điệu, không mờ nhạt... Cho đến khi được phát lộ để người đời thấy được thì như một ánh sao băng, anh đã đi rồi!
Nhà báo, nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Mạnh Hào - thi sĩ Hạo Nhiên đã đi xa hơn 20 năm nhưng những kỷ niệm, hình ảnh về ông mãi còn tâm trí bạn bè, đồng nghiệp và người thân, trong đó có những lớp phóng viên thông tấn chúng tôi, những học trò của ông!