Một SUV của hải quân Ukraine. Ảnh: Cơ quan An ninh Ukraine (SBU)
Theo tờ Wall Street Journal, cuộc xung đột Nga - Ukraine có một số mặt trận quan trọng. Một trong số đó là Biển Đen, một phần vì đây là tuyến đường chính để Ukraine vận chuyển hàng hóa qua cảng của mình ở Odessa.
Odessa rất quan trọng đối với Kiev vì Ukraine là một quốc gia xuất khẩu và hầu hết hàng xuất khẩu đó theo truyền thống đều được vận chuyển bằng tàu, qua Biển Đen và phía Nga đã phong toả tuyến đường đó. Vì vậy, việc Ukraine giải quyết vấn đề này trở nên rất quan trọng, bởi vì nếu Ukraine không thể xuất khẩu, đặc biệt là ngũ cốc, nông sản thì nước này sẽ không thể có một nền kinh tế đủ mạnh để duy trì cuộc đối đầu với Nga.
Vài tháng sau khi xung đột nổ ra, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã chỉ đạo Cơ quan an ninh nước này, SBU, đưa ra giải pháp cho cuộc phong tỏa.
SBU đã thành lập một đơn vị được giao thực hiện nhiệm vụ tác chiến độc đáo, và người phụ trách đơn vị này là Tướng Ivan Lukashevych. Ông là kiến trúc sư của chương trình SUV của hải quân Ukraine.
Dù có lực lượng hải quân nhỏ hơn, quân đội Ukraine đã tìm ra chiến lược hiệu quả trên biển. Chìa khóa của họ là SUV.
SUV là những chiếc thuyền nhỏ được điều khiển từ xa. Chúng có màu sẫm, nhỏ, lơ lửng giữa các con sóng nên khó phát hiện hơn nhiều.
SUV là một phần trong chiến lược của Ukraine nhằm giành lợi thế trước đối thủ lớn hơn và được trang bị tốt hơn nhiều.
Những gì Ukraine đã làm là tìm ra những loại vũ khí nhỏ rẻ tiền, dễ sản xuất và hiệu quả, theo một cách nào đó, có thể làm giảm lợi thế đó của Nga, lợi thế về quy mô nhờ chi phí rẻ, nhanh, linh hoạt, dễ sử dụng và hiệu quả.
Về cơ bản, Ukraine phải đổi mới và tạo đột phá vì họ không thể đối đầu trực diện với hải quân Nga. Cụ thể, Ukraine không có đủ năng lực quân sự để gây tổn thất cho tàu chiến Nga từ xa nên họ phải sáng tạo, áp dụng các bài học trong lịch sử của Ukraine vào thế kỷ 17, khi người Ukraine đã sử dụng một số lượng lớn thuyền nhỏ, nhanh, linh hoạt để đánh bại lực lượng hải quân hùng mạnh hơn nhiều của Đế chế Ottoman.
Theo tờ Kyiv Independent, lực lượng Nga đã chạm trán với một đối thủ mới ở Biển Đen: kho vũ khí SUV cảm tử của hải quân Ukraine. Do không có sẵn trên thị trường, quân đội Ukraine đã quyết định tự tạo ra SUV của riêng mình, dựa vào các thành phần có sẵn càng nhiều càng tốt. Về bản chất, SUV "cảm tử" của hải quân Ukraine có nhiệm vụ đâm vào mục tiêu và phát nổ.
Hải quân Ukraine đã thành lập Lữ đoàn SUV chuyên dụng riêng biệt số 5 vào tháng 8/2023 – đơn vị đầu tiên chuyên sử dụng SUV cảm tử của hải quân.
Tuy nhiên quá trình phát triển SUV của hải quân Ukraine diễn ra trong thời chiến, điều này ảnh hưởng đến cả thiết kế cũng như thời gian thử nghiệm chúng. Các giai đoạn thử nghiệm thường mất nhiều năm thì giờ chỉ mất nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều tuần để hoàn thành. Các nguyên mẫu được thử nghiệm ngay trên chiến trường, sau đó các sửa đổi được thực hiện và phiên bản tiếp theo được đưa vào chiến đấu. Sự đổi mới diễn ra nhanh chóng và những điều chỉnh đi kèm với mỗi giai đoạn phát triển là rất lớn.
Ví dụ, tải trọng chất nổ của SUV phiên bản đầu tiên, được gọi là "Sea Baby" đã tăng từ 108 kg lên 850 kg từ giữa năm 2022 đến cuối năm 2023. Theo người phát ngôn của SBU Artem Dekhtiarenko, vào tháng 4 năm nay, Sea Baby đã được hiện đại hóa để có thể tấn công mục tiêu cách xa hơn 1.000 km, nghĩa là "SBU có thể tiếp cận mục tiêu ở hầu hết mọi nơi trên Biển Đen".
Giai đoạn tiếp theo là tạo ra một loại "phá huỷ tàu chiến" bằng cách sử dụng đồng loạt nhiều SUV có khả năng khác nhau. Ví dụ, một số SUV sẽ được trang bị chất nổ, vũ khí và một số có các thiết bị liên quan khác.
Thành công của các cuộc tấn công bằng SUV của hải quân Ukraine đã tăng vọt kể từ đầu năm 2024. Theo Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine (HUR) Kyrylo Budanov, lực lượng Ukraine đã sử dụng 6 SUV để đánh chìm tàu hộ tống Ivanovets thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga vào tháng 2 năm nay. Theo báo cáo, tàu Ivanovets đã bị hư hỏng không thể phục hồi ở thân tàu. Quân đội Ukraine cũng đã đánh chìm tàu đổ bộ Caesar Kunikov ngoài khơi bờ biển Alupka thuộc Crimea bằng SUV vào tháng 2. Sang đầu tháng 3, tàu Sergey Kotov bị đánh chìm ở eo biển Kerch.
Tóm lại, SUV của hải quân Ukraine là một trong những yếu tố (cùng với tên lửa và thiết bị bay không người lái trên không) đã hạn chế đáng kể các hoạt động của Hạm đội Biển Đen của Nga. Hải quân Nga đã di chuyển hầu hết các tàu của hạm đội từ Sevastopol đến Novorossiysk, cường độ tuần tra dọc theo hành lang ngũ cốc của Biển Đen đã giảm đáng kể.