Việc triển khai thực hiện dự án “Nạo vét thông luồng, tận thu cát nhiễm mặn để xuất khẩu” đã gây sạt lở nghiêm trọng tại cửa Đại, sông trà Khúc thuộc khu vực thôn Phổ Trường, xã Nghĩa An, huyện Tư Nghĩa (Quảng Ngãi). Từ giữa tháng 9 đến nay có nhiều ngày liên tiếp có hàng nghìn người dân kéo đến UBND xã Nghĩa An để phản đối việc làm sai trái của công ty THNH sản xuất thương mại - dịch vụ Ngọc Việt (công ty Ngọc Việt), yêu cầu các cấp dừng ngay việc hút cát xuất khẩu, có biện pháp khắc phục chống sạt lở và bồi thường cho nhân dân.
Nhiều hồ nuôi tôm dọc theo bờ biển thôn Phổ Trường, xã Nghĩa An, bị sóng lớn cuốn phăng ra biển. Ảnh: Báo Thanh niên |
Ông Đỗ Ngọc Tây, Chủ tịch UBND xã Nghĩa An, huyện Tư Nghĩa cho biết, trước những kiến nghị chính đáng của nhân dân địa phương trong hai tháng 8 và 9/2013, Đảng ủy và UBND xã đã liên tiếp gửi 13 báo cáo nêu rõ diễn biến việc thực hiện dự án cũng như những ý kiến, kiến nghị của nhân dân địa phương lên Huyện ủy và UBND huyện để huyện báo cáo lên tỉnh có hướng giải quyết.
Chiều ngày 23/9 vừa qua, Huyện ủy, UBND huyện cùng một số ngành chức năng của tỉnh đã có cuộc đối thoại với khoảng 2.000 người dân thôn Phổ Trường, xã Nghĩa An. Lãnh đạo huyện đã thông tin với nhân dân địa phương biết về việc UBND tỉnh Quảng Ngãi cho phép công ty cổ phần Trường Phát Lộc và công ty Ngọc Việt thực hiện dự án, đồng thời ghi nhận tất cả các ý kiến, kiến nghị của nhân dân địa phương để báo cáo với UBND tỉnh có biện pháp khắc phục khẩn cấp.
Lãnh đạo huyện cũng yêu cầu công ty Ngọc Việt tạm dừng việc thực hiện dự án chờ chủ trương của tỉnh. Tại cuộc đối thoại này, nhiều ý kiến của nhân dân cho rằng công ty Ngọc Việt không thực hiện đúng Quyết định của UBND tỉnh; công ty chủ yếu hút cát xuất khẩu ngay tại cửa Đại với khối lượng quá lớn, không nạo vét thông luồng, gây khó khăn cho tàu cá của ngư dân ra vào cửa biển. Đa số ý kiến nhân dân yêu cầu tập trung nạo vét thông luồng từ sông Cổ Lũy ra cửa Đại, tận thu cát từ khu vực cửa Đại thẳng ra biển, không khai thác dọc theo bờ biển; phải xây dựng kè biển, kè sông chống sạt lở trước khi khai thác cát xuất khẩu…
Ngay sau cuộc đối thoại giữa lãnh đạo huyện Tư Nghĩa với nhân dân địa phương, chiều 24/9, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có công văn hỏa tốc về việc khẩn trương khắc phục sạt lở bờ biển do thi công dự án nạo vét thông luồng, tận thu cát nhiễm mặn để xuất khẩu tại cửa Đại, sông Trà Khúc.
Ngày 25/9, Tỉnh ủy Quảng Ngãi có công văn gửi đồng chí Bí thư Ban cán sự Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh. Trong công văn này, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đề nghị đồng chí Bí thư Ban cán sự Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo cho tạm dừng triệt để việc thực hiện dự án nạo vét thông luồng tận thu cát nhiễm mặn để xuất khẩu tại Cửa Đại; chỉ đạo các cơ quan chức năng làm rõ nguyên nhân gây sạt lở tại thôn Phổ Trường, xã Nghĩa An; đề ra các biện pháp khắc phục ngay và bảo đảm lâu dài; chỉ cho phép tiếp tục thực hiện dự án khi đã rà soát lại việc đánh giá tác động môi trường, thực hiện đầy đủ các biện pháp khắc phục, bồi thường đầy đủ các thiệt hại do việc sạt lở gây ra và tạo đồng thuận trong nhân dân trong vùng dự án…
Đáng tiếc là công ty Ngọc Việt không những không thực hiện ý kiến của lãnh đạo huyện và tỉnh mà còn liên tiếp trong các đêm 23, 24, 25/9, cho tàu vào cửa Đại khai thác cát, gây thêm bức xúc trong nhân dân. Đặc biệt, từ chiều 29 đến hết ngày 30/9, do ảnh hưởng cơn bão số 10 nên sóng to tiếp tục gây sạt lở thêm khoảng 50 mét chiều dài tại cửa Đại, sông Trà Khúc làm sập nền móng Trạm biên phòng (cũ) và gây sạt lở tiếp các hồ tôm của nhân dân, tàu thuyền của ngư dân khó ra vào cửa biển. Do đó, àng trăm người dân tại thôn Phổ Trường, xã Nghĩa An tiếp tục kéo đến UBND xã gây sức ép buộc chính quyền và các cơ quan chức năng của tỉnh và công ty Ngọc Việt xử lý việc khắc phục sạt lở và bồi thường thiệt hại cho người dân.
Trước tình hình trên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Phạm Trường Thọ đã chủ trì cuộc họp với các Sở, ngành và địa phương liên quan để tìm biện pháp khắc phục khẩn cấp, hạn chế thấp nhất hiện tượng sạt lở nhiều khả năng tiếp tục xảy ra trong mùa mưa bão năm nay.
Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã thống nhất phương án khắc phục chống sạt lở mang tính tạm thời bằng việc đóng cọc, chèn rọ đá và bao cát như đề xuất của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đây là phương án cấp bách được xem là phù hợp nhất so với các phương án khác.
Tuy nhiên, đây là phương án chỉ mang tính tạm thời. Về lâu dài, Phó Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương thuê đơn vị tư vấn có năng lực, kinh nghiệm tiến hành khảo sát, đánh giá tác động môi trường để có kết luận chính thức về nguyên nhân gây sạt lở. Trên cơ sở đó, phối hợp với UBND huyện Tư Nghĩa đề xuất biện pháp chống sạt lở, trình UBND tỉnh xem xét, quyết định.
Đối với công ty Ngọc Việt, đơn vị thực hiện dự án nạo vét, thông luồng, kết hợp tận thu cát nhiễm mặn tại cửa Đại (sông Trà Khúc), Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu công ty huy động lực lượng, phương tiện tổ chức thi công ngay các biện pháp khắc phục, chống sạt lở tạm thời như phương án đã được thống nhất; đồng thời phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương liên quan tiến hành hỗ trợ phù hợp đối với những hộ dân bị ảnh hưởng trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng chỉ đạo chính quyền địa phương liên quan tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, giải thích cho nhân dân trong vùng dự án về mục tiêu của dự án, tạo sự đồng thuận của nhân dân trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
Nguyễn Đăng Lâm