Văn bản số 1328/UBND-TNMT ký ngày 4/5/2024 của UBND TP gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ rõ 3 công ty trúng thầu đấu giá các mỏ cát là: Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Việt Sơn; Công ty TNHH Đầu tư thương mại Dịch vụ KSP và Công ty TNHH Thương mại Phúc Lộc Thịnh.
Theo đó, mỏ cát Châu Sơn (xã Châu Sơn, huyện Ba Vì) có trữ lượng cát được cấp quyền khai thác là hơn 703.500m3. Giá khởi điểm được đưa ra là 2,881 tỷ đồng, bước giá đấu 144 triệu đồng. Qua 89 vòng đấu giá, ban tổ chức xác định được giá trúng là 396,865 tỷ đồng, gấp hơn 137 lần giá khởi điểm. Đơn vị trúng đầu giá là: Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Việt Sơn.
Mỏ Liên Mạc (phường Thượng Cát và Liên Mạc, quận Bắc Từ Liêm) có trữ lượng cát 508.603m3. Giá khởi điểm 2,051 tỷ đồng, bước giá đấu 103 triệu đồng. Sau 53 vòng, giá đấu trúng là 408,290 tỷ đồng, gấp gần 200 lần giá khởi điểm.Đơn vị trúng đầu giá là: Công ty TNHH Đầu tư thương mại Dịch vụ KSP.
Mỏ Tây Đằng - Minh Châu (xã Minh Châu và xã Chu Minh, huyện Ba Vì) có trữ lượng cát khai thác 4.899.000m3, giá khởi điểm là 19,29 tỷ đồng, bước giá đấu 965 triệu đồng. Qua 21 vòng đấu, giá trúng đấu giá là 883,93 tỷ đồng, gấp gần 46 lần giá khởi điểm. Đơn vị trúng đầu giá là: Công ty TNHH Thương mại Phúc Lộc Thịnh.
Liên quan đến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 1087/CĐ-TTg ngày 11/11/2023 về tăng cường quản lý công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, UBND TP Hà Nội đã vào cuộc điều tra, rà soát các nội dung: Chưa công nhận kết quả trúng đấu giá; Giao Thanh tra Thành phố tiếp tục theo dõi, rà soát, kiểm tra các nội dung, tham mưu cho UBND Thành phố chỉ đạo và báo cáo kết quả Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường ngay khi có kết quả kiểm tra; Giao Sở Tài chính, Cục thuế tham mưu phương án xử lý tiền đặt cọc của các đơn vị theo quy định; Giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp Sở Tư pháp, công ty đấu giá Hợp danh Bắc Trung Nam thông báo và hướng dẫn 3 đơn vị: Công ty cổ phần đầu tư và thương mại Việt Sơn, Công ty TNHH Đầu tư TMDV KSP, Công ty TNHH Thương mại Phúc Lộc thịnh thực hiện các nội dung trên theo quy định.
Sau quá trình kiểm tra, UBND TP Hà Nội cho biết: Giá trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản tương đương Giá cấp quyền khai thác cát tại mỏ (là giá cát chưa khai thác); các đơn vị trúng đấu giá chỉ được khai thác đúng trữ lượng được phê duyệt; để được cấp Giấy phép khai thác mỏ cát (trước khi khai thác), các đơn vị phải thực hiện thủ tục hành chính với trình tự, thủ tục: Lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc kế hoạch bảo vệ môi trường trình cấp thẩm quyền phê duyệt; Quyết định chủ trương đầu tư (Lập dự án, Thiết kế mỏ,..); Giấy phép khai thác khoáng sản; Hợp đồng thuê đất/xác định đơn giá thuê đất; xây dựng cơ sở vật chất phục vụ khai thác theo thiết kế mỏ được phê duyệt.
Theo công bố giá vật liệu xây dựng của Sở Xây dựng Hà Nội, giá cát đến chân công trình được xác định theo công thức: Giá cát tại nguồn cung cấp + Chi phí vận chuyển đến công trình (giá dịch vụ vận chuyển) + Chi phí bốc xếp + Chi phí vận chuyển nội bộ trong công trình + Chi phí hao hụt bảo quản tại hiện trường.
Như vậy, giá cát chưa khai thác (trong trường hợp này là giá trúng đấu giá quyền khai thác cát đối với 3 mỏ cát: Tây Đằng - Minh Châu, Châu Sơn, Liên Mạc lần lượt là 180.500 đồng/m3;
564.500 đồng/m3; 800.000 đồng/m3) và đối chiếu với giá vật liệu xây dựng cát san lấp và cát xây dựng đến chân công trình tại địa bàn Hà Nội do Sở Xây dựng công bố; Cát đổ nền 176.000 đồng/m3 - 202.000 đồng/m3.
Theo quy định của Luật Khoáng sản, sau khi được cấp Quyết định chủ trương đầu tư, đơn vị lập hồ sơ, trình cấp thẩm quyền phê duyệt cấp Giấy phép khai thác khoáng sản sẽ có bất cập khi không đáp ứng điều kiện về vốn chủ sở hữu, cụ thể: Vốn chủ sở hữu của 3 đơn vị tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản đủ điều kiện để tham gia đấu giá do đáp ứng tiêu chí cao hơn 30% tổng vốn đầu tư của các Dự án khai thác khoáng sản đã được phê duyệt trên địa bàn Hà Nội.
Trong thời gian tới, UBND TP Hà Nội tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc thực hiện tốt các nhiệm vụ nêu trên theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; Tăng cường làm tốt công tác quản lý nhà nước về khoáng sản, thông báo công khai tình hình, kết quả việc quản lý, khai thác khoáng sản trên địa bàn Thành phố. Tiếp tục tập trung kiểm tra, rà soát, xử lý nghiêm các vi phạm về khai thác khoáng sản theo đúng quy định pháp luật.
Trước đó vào cuối năm 2023, dư luận Thủ đô đặc biệt quan tâm về việc 3 mỏ cát tại Hà Nội được Trung tâm phát triển quỹ đất (Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Đáng chú ý, có mỏ được đẩy giá lên 204 lần so với giá khởi điểm đưa ra, khiến dự luận đặt ra nhiều dấu hỏi, liệu 3 doanh nghiệp trúng đấu giá có bỏ cọc hay tiếp tục triển khai sẽ như thế nào, khi mà giá trúng đấu giá được đẩy lên quá cao.
Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều 6/12/2023, hàng loạt cơ quan báo chí đặt câu hỏi với UBND TP Hà Nội về việc thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ làm rõ có hay không việc nâng giá đấu thầu vụ trúng giá 3 mỏ cát thu về 1.700 tỷ đồng xảy ra trên địa bàn.