Sau khi có thông tin hàng nghìn con chim yến tại Ninh Thuận chết vì nhiễm virus cúm A/H5N1, nhiều người dân rất băn khoăn về nguy cơ lây nhiễm bệnh dịch này sang người và việc sử dụng các sản phẩm chế biến từ chim yến.
GS.TS Trịnh Quân Huấn, chuyên gia cao cấp của Bộ Y tế đã trao đổi với Tin tức về vấn đề này.
Virus cúm A/H5N1 từ chim yến có khả năng lây lan sang người không, thưa Giáo sư (GS)?
Tại tỉnh Ninh Thuận, cơ quan thú y đã phối hợp với chính quyền địa phương lấy mẫu (chim yến, phân và tổ yến) để xét nghiệm, kết quả cả 3 lần đều dương tính với cúm A/H5N1. Đây là lần đầu tiên Việt Nam phát hiện virus cúm A/H5N1 trên đàn chim yến, trước đó chủ yếu chỉ phát hiện trên đàn gia cầm, thủy cầm, chim cút. Thực tế này đòi hỏi chúng ta cần cẩn trọng về nguy cơ lây nhiễm cúm A/H5N1 từ chim yến sang người.
Hàng ngàn con chim yến bị chết do nhiễm virus cúm A/H5N1.Ảnh: Internet |
Trong vòng 8 năm trở lại đây, hầu như năm nào cũng phát hiện dịch cúm A/H5N1 trên đàn gia cầm, thủy cầm. Mối nguy hiểm lớn nhất là đàn gia cầm, thủy cầm mang virus nhưng lại không có biểu hiện bệnh; vì vậy bệnh dịch này rất dễ lây lan giữa các đàn gia cầm, thủy cầm và cả loài chim hoang dã, trong đó có chim yến. Do đó, nguy cơ lây lan bệnh dịch từ gia cầm, thủy cầm và các loài chim có virus cúm A/H5N1 sang người là rất lớn.
Cụ thể, khi chúng ta tiếp xúc, chế biến gia cầm, thủy cầm và các loài chim nhiễm cúm A/H5N1 thì có thể bị nhiễm bệnh trực tiếp nếu tay, chân bị xước; đặc biệt nếu máu, dịch tiết của gia cầm nhiễm virus bắn vào mắt thì nguy cơ nhiễm bệnh là rất cao. Một cháu bé 4 tuổi bị tử vong do nhiễm vi rút cúm A/H5N1 ở Đồng Tháp mới đây là một ví dụ điển hình, trước khi mắc bệnh cháu bé này đã ngồi xem bà ngoại làm thịt gà.
Người dân có cần hạn chế sử dụng những sản phẩm chế biến từ chim yến (tổ yến, nước yến…) không, thưa GS?
Trong điều kiện, môi trường có nhiệt độ thấp thì virus cúm A/H5N1 tồn tại nhiều ngày. Nhưng khi ra môi trường bên ngoài thì virus này thường chết khá nhanh, ở nhiệt độ 25 đến trên 300C thì virus cúm A/H5N1 sẽ chết trong vòng 3 - 4 giờ. Nếu đun trên 600C thì virus sẽ chết trong vòng 1 giờ. Như vậy, sự tồn tại của virus cúm A/H5N1 cũng sẽ tùy thuộc từng loại sản phẩm chế biến từ chim yến, nếu sử dụng sản phẩm lưu giữ trong điều kiện đông lạnh, ẩm thấp thì nguy cơ nhiễm virus cúm A/H5N1 có thể cao hơn.
Theo tôi, trong thời điểm hiện nay người dân vẫn có thể sử dụng các sản phẩm chế biến từ chim yến nhưng cần chú ý nguồn gốc và hạn sử dụng. Tốt nhất, chỉ sử dụng sản phẩm chế biến từ chim yến khi đã được xử lý qua nhiệt độ cao. Trong quá trình chế biến, cần tuân thủ các nguyên tắc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đảm bảo các phương tiện phòng hộ cá nhân.
Làm thế nào có thể kiểm soát nguy cơ lây nhiễm cúm A/H5N1 từ chim yến nói riêng và từ các loài chim khác nói chung, thưa GS?
Đúng là với loài chim thì chúng ta không thể bắt, khoanh vùng như đối với đàn gia cầm hay thủy cầm. Loài chim có thể bay từ vùng này sang vùng khác nên sự giao lưu giữa các đàn chim là rất lớn, khó kiểm soát. Biện pháp tốt nhất là ngành thú y cần tăng cường giám sát, nơi nào có chim yến chết thì cần phải chú ý, triển khai các biện pháp phòng dịch, đồng thời phối hợp ngay với ngành y tế để cùng tăng cường giám sát, tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức phòng bệnh, hạn chế sự lây nhiễm virus cúm A/H5N1 sang người.
Với những người nuôi chim yến lại càng cần đề phòng, tăng cường áp dụng các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm virus cúm A/H5N1 cho bản thân và cho gia đình (khi chăm sóc chim cần đeo găng tay, khẩu trang...). Khi thấy những biểu hiện bất thường từ đàn chim yến như ốm, chết cần báo ngay cho thú y.
Hiện nay, cúm A/H5N1 được đánh giá là loại cúm nguy hiểm, theo các thống kê có khoảng 50% bệnh nhân nhiễm cúm A/H5N1 bị tử vong. Do đó, những trường hợp bị sốt cao, khó thở sau khi tiếp xúc với chim yến ốm, chết thì cần phải đến khám tại cơ sở y tế ngay để tránh những biến chứng đáng tiếc.
Xin cảm ơn ông!
Phương Liên (thực hiện)