Hạ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi
Theo Tờ trình dự án luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi của Chính phủ, việc đề xuất bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội là để hình thành hệ thống BHXH đa tầng theo định hướng Nghị quyết số 28-NQ/TƯ.
Chi trả lương hưu tại một điểm thuộc quận Đống Đa, Hà Nội. Ảnh: XC
Việc điều chỉnh giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí từ 80 xuống 75 tuổi phù hợp với khả năng của ngân sách.
Cụ thể, dự thảo quy định: Công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng và trợ cấp xã hội hằng tháng khác sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do Ngân sách nhà nước đảm bảo, nhằm phấn đấu mục tiêu Trung ương giao đến năm 2030 có khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội.
Nhằm tăng cường sự liên kết, hỗ trợ các chính sách BHXH cũng như tính linh hoạt của chính sách đạt được mục tiêu mở rộng độ bao phủ, dự thảo luật cũng bổ sung quy định, đối với người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu, và cũng chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) thì được lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng do quỹ BHXH chi trả cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Mức trợ cấp hàng tháng tùy thuộc vào giai đoạn đóng, tiền lương, thu nhập tháng đóng BHXH của người lao động. Đồng thời, trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng thì được hưởng bảo hiểm y tế do Ngân sách nhà nước đảm bảo.
Quy định này giúp tăng thêm đối tượng hưởng trợ cấp hằng tháng mà Ngân sách nhà nước không phát sinh nhiều. Đồng thời, quỹ BHXH cơ bản cũng không bị ảnh hưởng do trợ cấp hằng tháng được thực hiện trên nguyên tắc đóng - hưởng, được tính toán từ tiền đóng của người lao động và người sử dụng lao động vào quỹ BHXH.
Đóng BHXH 5 năm, không rút BHXH một lần cũng hưởng trợ cấp
Đáng chú ý, dự thảo còn quy định, người lao động có thời gian đóng BHXH bắt buộc 5 năm, nếu không hưởng BHXH 1 lần thì có thể được hưởng trợ cấp hằng tháng với mức thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội ngay từ khi đủ tuổi về hưu, thay vì phải chờ đến 75 tuổi.
Tính đến cuối năm 2022, cả nước có khoảng 14,4 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu (nữ từ 55 tuổi trở lên, nam từ 60 tuổi trở lên). Tổng số người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng, trợ cấp hưu trí xã hội là hơn 5,1 triệu người, chiếm khoảng 35% tổng số người sau độ tuổi nghỉ hưu.
Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) ước tính khoảng 800.000 người cao tuổi sẽ được thụ hưởng chính sách, khi luật dự kiến có hiệu lực từ 7/2025. Dự kiến, cả nước có 1,24 triệu người 75 - 80 tuổi vào năm 2025, tăng lên 1,31 triệu vào năm 2030.
Hiện nay, mức trợ cấp hàng tháng là 360.000 đồng, kinh phí dự kiến giai đoạn 2025 - 2030 là 20.500 tỉ đồng cho trợ cấp và 1.000 tỉ đồng cho thẻ BHYT miễn phí.
Nếu nâng trợ cấp từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng mỗi tháng và giảm độ tuổi thụ hưởng từ 80 xuống 75, ngân sách dự kiến chi 30.000 tỉ đồng cho giai đoạn 2025 - 2030.
Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng ngân sách từng thời kỳ.
Nhà nước khuyến khích các địa phương tùy theo điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối giữa ngân sách, kết hợp huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Dự thảo luật cũng giao Chính phủ báo cáo Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách từng thời kỳ.