Phát huy sáng tạo ở thanh niên khơi nguồn cảm hứng cho sức sáng tạo toàn xã hội

Nhân dịp kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1930 – 26/3/2022) và Tháng Thanh niên 2022, phóng viên TTXVN đã có cuộc phỏng vấn Bí thư Trung ương Đoàn Ngô Văn Cương về những nét chính trong kết quả công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi thời gian qua; phương hướng, giải pháp nhằm tiếp tục triển khai hiệu quả các hoạt động của tổ chức Đoàn, hướng tới Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII dự kiến diễn ra vào cuối năm 2022.

Thời gian qua, các phong trào của Đoàn đã đạt được nhiều kết quả rất đáng ghi nhận, đồng thời tạo lập môi trường cho thanh niên có cơ hội rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Trong những thành quả của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2021, theo anh hoạt động nào là điểm sáng ghi dấu ấn nhiều nhất?

Năm 2021 là một năm hết sức đặc biệt, tổ chức Đoàn vừa chung tay phòng, chống dịch COVID-19, vừa tổ chức các phong trào hành động cách mạng để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI đã đề ra.

Năm 2021 có hai điểm sáng rất lớn của tổ chức Đoàn. Thứ nhất đây là năm tổ chức kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đoàn và 80 năm ngày thành lập Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh với chuỗi các hoạt động kỷ niệm phong phú. Điểm sáng thứ hai là tổ chức Đoàn đã cùng chung tay tổ chức các phong trào hành động cách mạng cũng như các hoạt động để hỗ trợ phòng, chống dịch COVID-19; hỗ trợ người dân có hoàn cảnh khó khăn, bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch bệnh cũng như các gia đình chính sách. Các chương trình tiêu biểu có thể kể đến như “Nối vòng tay thương”, “Triệu bữa cơm”, “Triệu túi an sinh”,  “Cùng em học trực tuyến”... và rất nhiều các hoạt động khác.

Trí thức trẻ hiện nay là lực lượng đóng góp to lớn trong quá trình thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước. Tập hợp, phát huy lực lượng trí thức trẻ Việt Nam cũng là một nhiệm vụ quan trọng của tổ chức Đoàn, Hội. Anh có thể chia sẻ về những giải pháp tổ chức Đoàn sẽ triển khai để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ này trong thời gian tới?

Trong thời gian qua, Trung ương Đoàn, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tổ chức rất nhiều sân chơi để cho các trí thức trẻ có cơ hội giao lưu, học hỏi, đặc biệt là chương trình Diễn đàn Trí thức trẻ toàn cầu, nhằm kết nối lực lượng trí thức trẻ trong nước và các nước trên thế giới. Thông qua diễn đàn này, các bạn có cơ hội để giao lưu học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm, những cách làm hay, mô hình sáng tạo để cùng nhau phát triển.

Thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 của Hội nghị Trung ương 7 khóa X “Về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, trong thời gian tới, bằng nhiều giải pháp khác nhau, tổ chức Đoàn, Hội sẽ từng bước tiếp tục gắn kết trí thức trẻ thông qua nhiều phong trào, chương trình hoạt động, tạo môi trường lành mạnh để phát huy năng lực sáng tạo và nâng cao phẩm chất đạo đức của đội ngũ trí thức.

Bên cạnh đó là tiếp tục hoàn thiện các diễn đàn khoa học chuyên nghiệp, tìm ra những hình thức mới, phù hợp để phát huy dân chủ, tạo môi trường, cơ hội cho trí thức phát biểu chính kiến của mình, đồng thời phát huy trách nhiệm của trí thức trong truyền bá tri thức, nâng cao dân trí, phục vụ cộng đồng, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Tổ chức Đoàn sẽ chủ động phối hợp với các cơ quan, bộ, ngành để đưa diễn đàn khoa học chuyên nghiệp trở thành nơi hội tụ tiếng nói của trí thức, trực tiếp chuyển tải ý kiến, nguyện vọng của trí thức đến lãnh đạo Đảng và Nhà nước.

Trung ương Đoàn sẽ tiếp tục mở rộng Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu và tổ chức Diễn đàn trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu thành một hoạt động thường niên, tạo không gian để trí thức trẻ Việt Nam phát huy trí tuệ, đóng góp ý kiến cho sự phát triển của đất nước.

Sáng tạo luôn luôn là một nét “phẩm chất” của thanh niên. Anh đánh giá như thế nào về sức sáng tạo của thanh niên hiện nay? Theo anh, cần làm gì để khơi dậy đam mê và sức sáng tạo của tuổi trẻ trong quá trình đóng góp xây dựng, phát triển đất nước?

Sáng tạo là bản chất và đặc trưng của tuổi trẻ. Sức sáng tạo của thanh niên hiện nay là rất lớn. Phát huy được sức mạnh sáng tạo ở thanh niên sẽ là cơ sở và nguồn cảm hứng để tạo ra động lực chung cho sức sáng tạo của toàn bộ xã hội. Phong trào Tuổi trẻ sáng tạo do Trung ương Đoàn xác lập trong nhiệm kỳ qua đã được các cấp bộ Đoàn toàn quốc triển khai sâu rộng, hiệu quả, đã tạo được hiệu ứng xã hội và lan tỏa tới các cấp bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên trong tổ chức các hoạt động sáng tạo. 

Trung ương Đoàn đã tạo nhiều sân chơi cho các bạn trẻ có cơ hội thể hiện sự sáng tạo của mình cũng như đồng hành với các bạn trong việc hỗ trợ những ý tưởng sáng tạo thành hiện thực. Đặc biệt, Trung ương Đoàn có một cổng thông tin điện tử để tổng hợp tất cả các ý tưởng sáng tạo của các bạn trẻ trên cả nước, đồng thời giao cho các tỉnh, thành Đoàn rà soát các ý tưởng có tính khả thi để cùng hỗ trợ tạo nguồn lực, cơ chế chính sách hỗ trợ thanh niên hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo đó.

Trong thời gian tới, tổ chức Đoàn sẽ tiếp tục nghiên cứu, xác lập giải pháp phù hợp để triển khai sâu rộng hoạt động Tuổi trẻ sáng tạo trong tất cả các đối tượng thanh niên; nghiên cứu, xây dựng cơ sở dữ liệu và các giải pháp kết nối, phát huy các sản phẩm nghiên cứu, sáng kiến, ý tưởng sáng tạo của thanh niên; nâng cao nhận thức, tâm thế và phát huy thanh niên tiên phong trong tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi số quốc gia và nghiên cứu, ứng dụng thành quả của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Cùng với đó, Đoàn Thanh niên sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác phối hợp với các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp để đưa các phát minh, sáng chế ứng dụng vào thực tiễn; phối hợp tham mưu xây dựng, đề xuất những cơ chế, chính sách tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho thanh niên phát huy khả năng sáng tạo, xung kích tiến quân làm chủ khoa học công nghệ, thực hiện tốt chủ trương của Đảng về “đầu tư cho nhân lực khoa học và công nghệ là đầu tư cho phát triển bền vững, trực tiếp nâng tầm trí tuệ và sức mạnh của dân tộc”.

Thưa anh, bên cạnh việc kêu gọi phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện, sáng tạo, cống hiến của thanh niên trong tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội, thời gian tới tổ chức Đoàn có những hoạt động hỗ trợ thanh niên như thế nào thông qua ba chương trình đồng hành?

Thời gian tới, tổ chức Đoàn sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động hỗ trợ, tạo điều kiện cho thanh niên học tập, rèn luyện, phát triển toàn diện, tập trung vào những nhu cầu thiết thân, gắn chặt với thanh niên, như học tập, nghề nghiệp và việc làm, sức khỏe, kỹ năng thực hành xã hội; đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thanh niên, nhằm tạo ra môi trường tốt nhất để thanh niên trưởng thành; thông qua đó mở rộng mặt trận tập hợp, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp thanh niên theo Đảng, trở thành lực lượng nòng cốt cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Trung ương Đoàn sẽ tiếp tục tham mưu với Đảng, Nhà nước, phối hợp với chính quyền các cấp quan tâm đầu tư, bố trí quỹ đất, xây dựng, nâng cấp và phát huy có hiệu quả các thiết chế phục vụ hoạt động học tập, rèn luyện, vui chơi giải trí bổ ích cho thanh thiếu nhi, đặc biệt là hệ thống Cung, Nhà Thiếu nhi, Trung tâm hoạt động thanh thiếu nhi, các điểm sinh hoạt, vui chơi cho thanh thiếu nhi trên địa bàn dân cư.

Cùng với những điều kiện thuận lợi, tình hình hiện nay cũng khiến công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi gặp không ít khó khăn, anh nhận thấy những vấn đề, thách thức nào đang đặt ra? Theo anh một thanh niên thời đại mới cần đáp ứng được những yêu cầu, đòi hỏi như thế nào?

Hiện nay, nhiều vấn đề đang đặt ra như những tác động do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19; mặt trái của công nghiệp hóa, đô thị hóa, mạng xã hội; khoảng cách giữa kỹ năng của thanh niên và nhu cầu của thị trường lao động; tỷ lệ thất nghiệp có xu hướng gia tăng do công nghệ không ngừng phát triển; vấn đề bảo vệ chủ quyền biển, đảo; các vấn đề an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, dịch bệnh... sẽ làm ảnh hưởng nhất định đến tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của thanh niên, nhất là bộ phận thanh niên yếu thế, thanh niên công nhân, nông thôn, dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Bối cảnh tình hình đó đòi hỏi thế hệ thanh niên trong thời đại mới phải là thế hệ được phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có ý chí tự cường, tự hào dân tộc; ý thức rõ trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc và nhân dân, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước, có lý tưởng cách mạng, hoài bão, khát vọng vươn lên xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc; có đạo đức, ý thức công dân, chấp hành pháp luật; có sức khỏe; có văn hóa, kiến thức, trình độ học vấn, kỹ năng sống, nghề nghiệp và việc làm; có ý chí lập thân, lập nghiệp, năng động, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ... để có thể đáp ứng được yêu cầu phát triển đất nước và niềm tin sâu sắc, kỳ vọng to lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó cho thanh niên.

Năm 2022 là năm diễn ra Đại hội Đoàn các cấp, tiến tới Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, dấu mốc này đặt ra những yêu cầu như thế nào đối với nhiệm vụ xây dựng, phát triển tổ chức Đoàn trong thời kỳ mới, nhất là góp phần triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thưa anh?

Năm 2022, các cấp bộ Đoàn sẽ tổ chức Đại hội Đoàn các cấp tiến tới Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII. Tổ chức Đại hội Đoàn là một sự kiện đặc biệt quan trọng. Vì vậy, công tác chuẩn bị Đại hội XII được thực hiện kỹ lưỡng, đồng bộ cùng với việc tập trung thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI trong năm cuối cùng của nhiệm kỳ; đồng thời phải tập trung thực hiện có hiệu quả Chương trình hành động của Đoàn thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị mới ban hành.

Trong đó, phải đảm bảo các yêu cầu: Tập trung chỉ đạo tổ chức thành công Đại hội Đoàn các cấp, đặc biệt coi trọng công tác nội dung bởi đây chính là "hồn cốt" của đại hội; thực hiện tốt phương châm “Tiên phong - Tương trợ - Thích ứng” với điều kiện dịch bệnh, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo, điều hành; chú trọng nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn, chất lượng cán bộ Đoàn các cấp.

Bên cạnh đó, tổ chức Đoàn cần tiếp tục làm tốt công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi; tổ chức đa dạng các hoạt động tạo môi trường, hỗ trợ, giúp đỡ thanh niên phát huy tinh thần sáng tạo, làm kinh tế, tự tin khởi nghiệp, lập nghiệp tích cực tham gia công cuộc chuyển đổi số.

Đặc biệt, các cấp bộ Đoàn cần xác định việc tổ chức Đại hội là dịp để đổi mới nội dung và phương thức hoạt động. Do đó, cần chú trọng đổi mới phương thức, tận dụng chuyển đổi số trong công tác tổ chức Đại hội; phát huy vai trò chủ thể của đoàn viên, đại biểu trong tham gia các quyết sách lớn của đại hội; có thể thực hiện thí điểm tổ chức đại hội trực tuyến trong một số trường hợp đặc biệt để kịp thời thích ứng với điều kiện dịch bệnh, nhưng vẫn phải đảm bảo giữ vững nguyên tắc cơ bản, cốt lõi của Đoàn.

Đại hội cũng chính là dịp để nâng cao chất lượng cán bộ Đoàn, tính chính trị của người đoàn viên, xây dựng Đoàn vững mạnh, qua đó góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trước một bước... Những vấn đề trên cần được làm sáng tỏ, sâu sắc tại Đại hội Đoàn các cấp.

Một nội dung quan trọng khác của Đại hội là về công tác nhân sự. Qua Đại hội Đoàn các cấp, chúng tôi mong muốn tìm được lực lượng đoàn viên thanh niên có năng lực, đạo đức tốt, phẩm chất tốt để tham gia các hoạt động của Đoàn cũng như trở thành các "thủ lĩnh" Đoàn Thanh niên.

Trân trọng cảm ơn anh!