Bài 1: Đã ít lại lo hao hụt
Điều dưỡng viên là người có đóng góp quan trọng vào kết quả và quá trình điều trị cho người bệnh.
Nhân lực ít, gánh nặng nhiều
Điều dưỡng D.T (ở Hà Nội) đã phải trăn trở rất nhiều mới có thể “dứt áo ra đi” khỏi một bệnh viện tuyến trung ương mà chị đã gắn bó hơn 10 năm.
“Tôi làm việc tại khoa điều trị ung thư, vốn lực lượng điều dưỡng đã mỏng, thiếu, khối lượng công việc của mỗi người rất lớn; nên khi quyết định nghỉ tôi cũng rất thương các đồng nghiệp sẽ gánh thêm phần việc của tôi. Tuy nhiên, cả gia đình trông chờ vào thu nhập của vợ chồng tôi, nên tôi khó lòng tiếp tục với mức lương chỉ 8 triệu đồng/tháng, gồm tất cả các khoản và tiền trực”, chị D.T tâm sự.
Đó là chưa kể, ngay trước khi nghỉ việc, theo quy định về trình độ điều dưỡng phải có bằng từ Cao đẳng trở lên, nên điều dưỡng D.T đã phải “cắn răng” bỏ tiền túi hơn 30 triệu để đi học nâng cao chuyên môn; tấm bằng học xong đành để đấy.
“Vì số lượng điều dưỡng của khoa còn hạn chế, nên ca trực của chúng tôi luôn dày đặc; mỗi tuần ngoài các ngày làm hành chính, còn thêm 2 buổi trực, mỗi buổi trực kéo dài 24 giờ. Khoa điều trị ung thư nên bệnh nhân nặng rất nhiều. Nhiều hôm thức trắng đêm trực rồi sáng hôm sau lại phải trực tiếp ca sau vì có đồng nghiệp xin nghỉ. Nghề điều dưỡng thực sự rất vất vả, luôn chân tay, nhưng ít ai nhìn thấy khó khăn của chúng tôi”, chị D.T chia sẻ.
Cũng theo điều dưỡng D.T, dù rất yêu nghề, có thể chịu đựng được những áp lực,nhưng thu nhập không đủ sống thì khó có thể trụ với nghề. Nhiều đồng nghiệp của chị cũng chia sẻ, họ không dám nghỉ việc vì thực sự “không biết đi đâu”.
Lãnh đạo một khoa tại một bệnh viện cũng chia sẻ, tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc đã ảnh hưởng đến số lượng điều dưỡng tại khoa, nếu ca trực trước đây có 5 điều dưỡng, thì hiện chỉ còn 3 người, áp lực đè lên những người còn lại, khi họ phải gồng gánh cả khối công việc không thay đổi. Tình trạng này nếu để kéo dài sẽ rơi vào khủng hoảng.
Tại TP Hồ Chí Minh, ngành y tế cũng đang lo ngại với nguy cơ thiếu lực lượng điều dưỡng trầm trọng; nhất là sau khi làn sóng nhân viên y tế nghỉ việc xảy ra sau dịch COVID-19.
Theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, tình trạng thiếu điều dưỡng ở bệnh viện công cũng rất đáng lo ngại. Dự báo tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực điều dưỡng tại các bệnh viện sẽ càng trầm trọng hơn khi số người được tuyển dụng mới không đủ về số lượng lẫn chất lượng để bù đắp số đã nghỉ việc. Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm, ngành y tế TP Hồ Chí Minh đã có 874 nhân viên y tế thôi việc, trong đó có 391 điều dưỡng.
Theo thống kê của Bộ Y tế, số lượng nhân viên y tế thôi việc, bỏ việc trong 6 tháng đầu năm 2022 là 9.0 người; trong đó có 2.874 điều dưỡng. Đó là chưa kể, số lượng nhân lực điều dưỡng của Việt Nam trước đó vốn đã thấp so với các nước.
Theo Hội Điều dưỡng Việt Nam, hiện Việt Nam có tỷ lệ số điều dưỡng/10.000 dân là 14; tỷ số điều dưỡng và hộ sinh/bác sĩ trên toàn quốc là 1,95/1, thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình trên thế giới. Việt Nam đã đặt mục tiêu nâng tỷ lệ lên 25 điều dưỡng/10.000 dân trong thời gian tới; trong khi để đạt chỉ tiêu có 3,5 điều dưỡng- hộ sinh/bác sĩ theo quy định, cần phải bổ sung gấp 2 lần số lượng điều dưỡng viên hiện có.
Điều dưỡng chăm sóc cho bệnh nhân.
Người bệnh chịu thiệt
Theo các chuyên gia, lực lượng điều dưỡng có đóng góp quan trọng vào kết quả và quá trình điều trị cho người bệnh tại các cơ sở y tế. Vì vậy, việc thiếu hụt điều dưỡng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng chăm sóc và điều trị người bệnh.
Theo Hội Điều dưỡng Việt Nam, có tới 60 - 70% công việc của các bệnh viện là do đội ngũ điều dưỡng thực hiện. Các dịch vụ y tế liên quan đến điều dưỡng chiếm tỷ lệ nhiều nhất; người điều dưỡng cũng là người trực tiếp nhất, thường xuyên nhất, tiếp xúc với bệnh nhân nhiều nhất trong cả quá trình từ khi vào viện đến lúc ra viện. Vì vậy để thiếu hụt lực lượng điều dưỡng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng điều trị.
“Nhiều khi áp lực công việc với nhân viên y tế quá nặng, ca trực dày đặc, lại thêm nhiều gánh nặng công việc khác như vừa phải chăm sóc bệnh nhân, hoạt động chân tay liên tục, lại kiêm cả việc ghi chép sổ sách, khiến tinh thần làm việc của các điều dưỡng cũng bị ảnh hưởng. Trong muôn vàn áp lực đó, thật khó để bắt điều dưỡng viên lúc nào cũng phải mỉm cười, nhẹ nhàng; tuy nhiên đôi khi không kìm nén được cảm xúc chúng tôi lại rất dễ bị người bệnh, người nhà phản ứng, thậm chí phản ứng thái quá khiến áp lực lại càng thêm áp lực”, điều dưỡng D.T chia sẻ.
“Việc thiếu hụt lực lượng điều dưỡng dẫn tới chính người bệnh phải chịu thiệt thòi khi khả năng chăm sóc không được đầy đủ sẽ dẫn tới tăng biến chứng các bệnh, tăng nguy cơ tử vong; bên cạnh đó là thời gian chờ đợi kéo dài, nhiều người bệnh phải kèm theo hoặc thuê người chăm sóc… Thiếu điều dưỡng cũng dẫn tới hệ thống y tế bị giảm chất lượng khám, chữa bệnh, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện, tăng thời gian chờ đợi của bệnh nhân…”, Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam Phạm Đức Mục đánh giá.
Hiện nay với số lượng điều dưỡng còn hạn chế, lại có nguy cơ "hao hụt" lớn sau đại dịch COVID-19; dễ dẫn tới việc khó có thể triển khai chăm sóc người bệnh một cách toàn diện. Chưa kể, lực lượng điều dưỡng- hộ sinh ở các khoa trọng điểm của các bệnh viện như: Khoa Hồi sức cấp cứu, khoa Cấp cứu, khoa Sơ sinh thường phải trực ca kíp kéo dài tới 24 giờ; tình trạng ca chồng ca còn khá phổ biến tại nhiều bệnh viện... khiến chất lượng làm việc của lực lượng điều dưỡng bị ảnh hưởng rất lớn, và người chịu thiệt chính là người bệnh.
Bài cuối: ‘Có thực mới vực được đạo’