Bác sĩ chuyên khoa 1 Bạch Thị Chính, Giám đốc y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, vaccine zona thần kinh (giời leo) được hãng dược phẩm GSK đưa vào sử dụng trên thế giới từ năm 2017. Đây là loại vaccine khan hiếm trên thế giới.
Vaccine zona thần kinh có hiệu quả phòng ngừa zona thần kinh lên đến 97% ở người từ 50 tuổi trở lên. Ảnh: VNVC
Vaccine này đã được phê duyệt và sử dụng ở hơn 50 nước, trong đó nhiều nước đã đặt hàng số lượng lớn để đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia cho toàn dân như vương quốc Anh, Úc, Hy Lạp, Canada, Đức, Ý, New Zealand…
Vaccine được chỉ định cho người lớn từ 50 tuổi trở lên và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch do bệnh lý hoặc các thuốc điều trị…). Người từ 50 tuổi trở lên tiêm 2 mũi cách nhau 2 tháng. Người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh tiêm 2 mũi cách nhau 1 tháng.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP Hồ Chí Minh đánh giá: “Vaccine zona thần kinh ngăn chặn sự tái hoạt động của virus đang tiềm ẩn trong các hạch thần kinh sau khi mắc thủy đậu, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh và các biến chứng liên quan. Đây là giải pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả cho người từ 50 tuổi hoặc 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh”.
Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, việc tiêm phòng bệnh zona thần kinh đã được khuyến cáo rộng rãi. Bộ Y tế Việt Nam đã đưa dự phòng bệnh zona thần kinh bằng vaccine vào trong Hướng dẫn quốc gia về chẩn đoán và điều trị các bệnh da liễu 2023. Khuyến cáo tiêm phòng zona thần kinh cho các bệnh nhân có bệnh nền mãn tính cũng được đưa vào khuyến cáo tiêm chủng quốc gia, các hiệp hội chuyên ngành như Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hen, đái tháo đường, cơ xương khớp.
Các chuyên gia y tế cho biết, bệnh zona thần kinh tuy không bùng phát thành dịch lớn nhưng lại gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt hay gặp ở người cao tuổi và người có bệnh lý suy giảm miễn dịch, bệnh lý nền như tổn thương da, đau đớn mức độ cao, đau thần kinh dai dẳng, liệt mặt, mù lòa, viêm phổi, viêm gan, viêm não, viêm màng não, đột quỵ…
Tại Việt Nam, các bệnh viện cũng ghi nhận zona thần kinh có xu hướng gia tăng sau đại dịch COVID-19 với hàng ngàn trường hợp gặp biến chứng, nhập viện mỗi năm. Với phần lớn người trưởng thành từng tiếp xúc với virus thủy đậu nhưng không có triệu chứng rõ ràng, cùng hàng ngàn ca mắc thủy đậu mỗi năm và tình hình già hóa dân số, mỗi người mắc cùng lúc nhiều bệnh mãn tính, người có nguy cơ mắc zona thần kinh ở Việt Nam là rất cao.
Chia sẻ về yếu tố thúc đẩy mắc bệnh zona thần kinh, PGS.TS.BS. Hoàng Thị Lâm, Trưởng khoa Miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cho biết, theo các nghiên cứu, người có bệnh mãn tính có nguy cơ mắc zona, tái phát zona và gặp biến chứng đau thần kinh sau zona cao hơn từ 20 - 40% so với dân số chung. Ví dụ, bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 có nguy cơ mắc zona thần kinh gần gấp đôi người không mắc; bệnh tim mạch làm tăng nguy cơ mắc zona thần kinh lên đến 34%.
Đau thần kinh sau zona cũng có nguy cơ tăng mạnh theo tuổi, nhất là trong độ tuổi 50 - 79. Ngoài ra, người thường xuyên căng thẳng tâm lý có nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh cao hơn 47% so với người bình thường.
Vaccine zona thần kinh được cấp phép và triển khai tiêm tại Việt Nam do Tập đoàn dược phẩm GSK (Bỉ) sản xuất. Vaccine sản xuất theo công nghệ bất hoạt, tái tổ hợp và công thức chứa dược chất đặc biệt, giúp tăng hiệu quả trên người cao tuổi, người có bệnh nền, người suy giảm miễn dịch do bệnh lý. Vaccine có hiệu quả phòng ngừa zona thần kinh lên đến 97% ở người từ 50 tuổi trở lên, 87% trên người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý, đồng thời giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác hơn 90%.