Sống chung với bệnh đái tháo đường type 2 gần 20 năm nhưng hơn 4 năm nay ông Đ.H.L (65 tuổi, ngụ tỉnh Đồng Tháp) được người hàng xóm mách nước về loại “thần dược” dành cho người bệnh đái tháo đường của một thầy lang ở An Giang. Từ ngày sử dụng loại thuốc đông y này, cả gia đình vui mừng khi đường huyết của ông luôn ở mức ổn định, không cần phải kiêng cữ nhiều như trước. Thế nhưng thời gian gần đây, ông bỗng dưng rơi vào trạng thái chán ăn, mệt mỏi, ngất xỉu và được con cái đưa vào Bệnh viện Đa khoa Đồng Tháp. Sau mấy ngày điều trị không khả quan, bệnh viện trả về nhà và các con ông quyết định đưa bố lên Bệnh viện Chợ Rẫy “cầu may”.
Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh nhân Đ.H.L. được xác định nhiễm toan lactic nặng, tổn thương đa cơ quan. Bệnh nhân này cũng bị suy thận, suy hô hấp, hoại tử da. Sau gần 1 tuần lọc máu liên tục, hỗ trợ thở máy, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch và đang được tiếp tục điều trị tích cực.
Một trường hợp khác là chị C.T.H (41 tuổi, ngụ tỉnh Long An) cũng phải đến Bệnh viện Chợ Rẫy cấp cứu sau 6 năm uống thuốc đông y gia truyền để điều trị đái tháo đường. “Từ ngày uống thuốc đông y gia truyền này, vợ tôi không còn dùng thuốc tây y nữa, chỉ thỉnh thoảng đến bệnh viện kiểm tra đường huyết thôi nhưng sức khỏe ổn định lắm”, anh N.Q.K - chồng bệnh nhân cho biết.
6 tháng trước, bệnh nhân đi kiểm tra sức khỏe và được bác sỹ khuyên ngưng dùng thuốc đông y vì dùng lâu sẽ hư thận. Bất chấp lời khuyên của bác sỹ, chị C.T.H vẫn tiếp tục uống thuốc này vì tiền mua thuốc rất rẻ, chỉ 150.000 đồng/tháng. Tuy nhiên, 2 tháng trở lại đây chị bỗng dưng bị sút cân, mệt mỏi, khi đến Bệnh viện Chợ Rẫy các bác sỹ nhận định, chị bị ngộ độc hoạt chất phenphormin có trong thuốc trị tiểu đường.
Một bệnh nhân trong nhập viện trong tình trạng nguy kịch vì uống thuốc đông y.
Bác sỹ Trương Dương Tiển cho biết, đây không phải là những trường hợp cá biệt bệnh nhân tiểu đường phải nhập viện cấp cứu vì sử dụng thuốc nam. Trong những năm gần đây, việc sử dụng thuốc nam trị tiểu đường ngày càng phổ biến tại Việt Nam vì nó hiệu quả trong việc kiểm soát đường huyết. Bên cạnh đó, loại thuốc này dễ mua ở các tiệm thuốc đông y, các chùa có bán thuốc đông y gia truyền và đặc biệt rất rẻ tiền. Thực tế tại Bệnh viện Chợ Rẫy, chỉ tính từ năm 2018 đến nay đã tiếp nhận hàng chục trường hợp bệnh nhân tương tự. Các bệnh nhân đều từ tuyến dưới chuyển lên và trong tình trạng khá nặng, phải liên tục lọc máu mới có thể giữ được tính mạng, thậm chí có 1 trường hợp tử vong dù các bác sỹ đã nỗ lực cấp cứu.
Thuốc nam mà bệnh nhân đái tháo đường thường sử dụng được bào chế dưới dạng viên nhiều màu khác nhau như hồng, vàng, nâu, xanh lá, tùy theo mức độ đường huyết trong máu của người bệnh. Các loại thuốc này do các thầy lang vườn tự pha chế hoặc nhập từ Trung Quốc và chủ yếu có pha chế thêm các hoạt chất như phenformi, metformin, biguanides - đây là những hoạt chất kiểm soát đường huyết tốt nhưng đã bị cấm sử dụng vì tỷ lệ biến chứng nhiễm acid lactic quá cao.
“Đa số bệnh nhân ưa chuộng loại thuốc này vì thời gian đầu thuốc có hiệu quả tốt trong kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, bệnh nhân thường có triệu chứng buồn nôn, ói, chán ăn, đau bụng giống như viêm dạ dày nhưng do người bệnh không biết nguyên nhân vẫn tiếp tục sử dụng thuốc khiến rơi vào tình trạng ngộ độc phenphormin hoặc metformin, biguanides gây toan máu và tăng lactate máu”, Bác sỹ Trương Dương Tiển cho hay.
Các bác sỹ khuyến cáo, người bệnh đái tháo đường cần thăm khám định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín, đồng thời tuân thủ phác đồ điều trị mà bác sỹ đưa ra. Người dân không nên tin vào các loại thuốc truyền miệng không rõ nguồn gốc hoặc các loại thực phẩm chức năng bởi không thể kiểm soát được trong các loại thuốc, thực phẩm chức năng này có chứa chất cấm, hoặc hàm lượng vượt mức cho phép gây ảnh hưởng đến sức khỏe hay không.